Morgunblaðið - 17.04.1998, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. APRÍL 1998 47
HESTAR
Fæðingarstaður og
fólkið í þéttbýlinu
MIKLAR iramfarir hafa orðið í
öllu er víkur að skýrsluhaldi
kynbótahrossa undanfarin ár
sem miðar að því að auka öryggi og
tryggja að sem bestar upplýsingar séu
fyiirliggjandi um hvert og eitt hross
sem skráð er. Fæðingarstaður er eitt
mildlvægt atriði í upplýsingum um
hrossið og ljóst að endurskoða þarf
vinnureglur um það hvemig fæðingar-
staður er skráðui’ eða undir hvaða for-
merkjum það er gert.
Hér áður og fyrr voru það bændur á
skráðum lögbýlum sem ræktuðu
hrossin og þau kennd við þann bæ sem
eigandinn bjó á. Nú hefur orðið breyt-
ing á. Fjölcíi þéttbýlinga er nú farinn
að rækta hross og sömuleiðis er nokk-
uð um að útlendingar eigi hryssur hér
á landi og láti þær eiga folöld sem þeir
síðan taka út.
Ekki er hægt að horfa framhjá
þeirri staðreynd að fæðingarstaður
hrossa er í mörgum tilfellum það sem
kallað er skrásett vörumerki í við-
skiptalífinu. Það er þegar menn heyra
minnst á að hross sé til dæmis frá Tor-
funesi þá vekur það athygli af þeirri
einfóldu ástæðu að hross frá Torfimesi
hafa vakið athygli fyrir góða frammi-
stöðu víða. Það að hross sé frá Torfu-
nesi, Kirkjubæ, Hafsteinsstöðum eða
Flugumýri gefur vísbendingu um að
hér sé á ferðinni hross sem ætti að
vera gott hross. Fæðingarstaður
hrossins er sem sé gæðastimpill.
Þennan möguleika hafa þéttbýlisbúar
ekki eins og kerfið er í dag. Reglan er
sú að hrossið er skráð frá þeim stað
sem er lögheimili fyrsta eiganda. Allir
liggur þétt ofan á hryggtindunum
er líklegt að hún geti orsakað
eymsli,“ segir Catrin með áherslu-
þunga en tekur fram að þetta séu
fyrst og fremst vangaveltur en
ekki sönnuð vísindi sem hún setji
hér fram. Hún bendir hins vegar á
að til séu svokallaðar prolite-dýnur
sem haíi það framyfir aðrar gel-
dýnur að vera léttar og gataðar svo
loft leikur um bakið og svo væru
þær tvískiptar og liggja því ekki á
hryggtindunum.
Voðvabólga oft orsök
undarlegrar hegðunar
Catrin segir að oft fari hestar,
sem annars hafi verið í góðu lagi,
að haga sér á ýmsan hátt undar-
lega. Nefnir hún viðkvæmni ýmis-
konar, þeir séu ókyrrir þegar stigið
er á bak þeim, sjónhræðsluein-
kenni og jafnvel rokur. Astæðum-
ar séu í langflestum tilvikum ein-
hver líkamleg óþægindi sem fara
að verða óbærileg. I slíkum tilvik-
um segir Catrin að fara verði yfir
ýmsa þætti og þá sé gott að byrja á
að athuga hvort um vöðvabólgu sé
að ræða.
Astæður vöðvaspennu geta verið
margvíslegar og nefnir Catrin of-
reynslu eða stöðuga áreynslu án
hvíldar eða slökunar. Þá geti ein-
hliða hreyfingar eða þjálfun valdið
vöðvaspennu og sömuleiðis snögg-
ar óviðbúnar hreyfingar. Þá geti
beinn áverki á vöðva eða bein vald-
ið bólgu í vöðvum og sama gildir
um innvortis verki. „Svo er
langvarandi taugaspenna mjög
slæm fyrir hross eins og önnur
dýr,“ segir Catrin.
„Við vöðvaspennu klessast
vöðvatrefjar saman, sem hindrar
eðlilegt blóðstreymi. Vöðvanudd
örvar blóðrásina og með því eykst
súrefnisupptaka og hreinsun úr-
gangsefna. Nuddið hefur einnig
áhrif á ósjálfráða taugakerfið og
þar með hjarta og meltingarveg.
Þá leysir nuddið úr læðingi slak-
andi taugahormón sem hefur áhrif
á og styrkir ónæmiskerfi hestsins,"
segir Catrin og hún undirstrikar að
nudd sé ekki skaðlegt hestinum.
Og svo sé einnig rétt að benda á að
hestanudd leysi aldrei dýralækn-
inn af hólmi.
sem eiga lögheimili í Reykjavík og
rækta hross fá hrossin sín skráð frá
Reykjavík. Fjöldi manna býr í Reykja-
vík og ræktar hross og þar af leiðandi
segir það lítið um hrossin sem hver og
einn ræktar frá Reykjavík.
Hvað viðkemur útlendingum er þar
í flestum ef ekki ölium tilvikum um að
ræða menn sem hafa fengið víðtæka
ræktun á erlendri grund og hafa þá
sitt ræktunamafn. Þeim er ekki heim-
ilt samkvæmt núgOdandi kerfi að
kenna þau hross sem fædd eru þeim
hér á landi við það ræktunamafn sem
þeir nota erlendis. Hrossið telst ís-
lensk ræktun þótt þeir eigi hryssuna
og velji stóðhestinn á hana.
Hér er úrbóta þörf að margra mati.
I fyrsta lagi þyrfti að tryggja að þétt-
býlisbúar gætu tekið upp eitthvert
ræktunamafn til að kenna hross sín
við og sömuleiðis þykir mörgum eðli-
legt að útlendingar fái að skrá hross
sem þeim era fædd hérlendis við
þeirra ræktunamafn í uppranavott-
orð.
Nú þegar hafa komið fram margvís-
legai' óskir manna um að fá að kenna
ræktun sína við einhveija staði eða
jafnvel fyrirtæki. Sitt sýnist hverjum
um hið síðamefnda enda væri með því
verið að gera mjög róttæka breytingu
á núverandi hefð þ.e. að kenna hesta
við bæjamöfn eða kaupstaða- og borg-
amöfn. Hvemig hljómar til dæmis
„Sörli frá Raftækjaverslun íslands"
eða „Irpa frá Reiðsport“ eða jafnvel
„Skjóni frá Vátryggingafélagi ís-
lands“? Ætla má að þetta muni falla í
grýttan jarðveg hjá hestamönnum.
Sjálfsagt munu allir sammála um að
halda sig við nöfn sem gætu talist not-
hæft nafh á sveitabæ. Þar er um mjög
grösugan garð að ræða í íslensku máli
því flest ef ekki öll ömefhi lúta sömu
lögmálum. Mætti þá hugsa fyrirkomu-
lagið þannig að samdar yrðu reglur
þar sem fram kæmi hvaða iögmálum
val á ræktunamafni yrði að lúta.
Þriggja manna nefnd afgreiddi um-
sóknir efltir þessum reglum og þéttbýl-
isbúar fengju sitt ræktunamafn á
sama hátt og lögbýlisbúar.
Hvað reglunum viðkæmi mætti telja
eðlilegt að ekki yrðu veitt leyfi fyrir
sömu nöfhum og em á skráðum lög-
býlum í ábúð. Með því væri komið í
veg fyrir að menn tækju sér nöfh í
þeim tálgangi að auðvelda sér sölu á
hrossum eða hækka verð þeirra með
til dæmis ræktunamöfnum eins og
Kirkjubær, Stóra-Hof eða Kjamholt.
Kosturinn við fyrirkomulag eins og
hér er lagt til að tekið verði upp er sá
að hann fylgir ræktandanum þótt
hann flytji frá Reykjavík á Akranes
svo dæmi sé tekið. Ætla má að ef þeir
Kirkjubæjarbræður Agúst og Guðjón
þyrftu af einhveijum ástæðum að
flytja stóð sitt yfir á aðra jörð myndu
þeir áfram kenna hross sín við Kirkju-
bæ ættu þeir þess kost. Að kenna
hross við ákveðinn bæ var í upphafi
gert til aðgreiningar, því oft vora og
em hross með sömu nöfn, en í dag get-
ur það einnig verið tengt hagsmunum
og svo er að sjálfsögðu í því fólgið mik-
ið upplýsingagildi þegar fæðingarstað-
ur hrossins fylgir með í frásögnum af
mótum.
Enginn
fæðmg-ar
staður -
engin úrslit
NÚ ÞEGAR keppnistímabil
hestamanna er hafið þykir rétt
að minna á þá reglu hestaþátt-
ar Morgunblaðsins að birta
ekki úrslit frá þeim mótum þar
sem ekki er getið um fæðingar-
stað hrossanna sem um ræðir.
Það er afar hvimleitt að lesa
upptalningu úrslita þar sem
aðeins kemur fram nafn hests
sem eitt og sér segir lítið. Sé
hins vegar fæðingarstaður
hestsins með er strax komið
auðkenni og upplýsingar sem
gefur fréttinni aukið gildi.
Nú þegar hafa borist úrslit
frá mótum þar sem ekki var
getið um fæðingarstaði og í
einu tilviki var ekki einu sinni
getið um nafn hrossanna held-
ur talið merkilegra að geta um
í hvaða gervi knapinn var í. En
þar var um að ræða svokallað
grímutölt þar sem knapar
klæddust ýmsum gervum.
Nú eins og fyrr mun Morg-
unblaðið reyna eftir fóngum að
birta úrslit hestamóta ársins í
hestaþættinum. Undan hafa
verið skilin firmamót félaga og
er sú vinnuregla enn í fullu
gildi. Hægt er að senda úrslitin
með símbréfi á ritstjórn Morg-
unblaðsins í síma 569 1181 og
skulu þau hafa borist fyrir
klukkan 18 á sunnudögum. Að
öðrum kosti getur bragðið til
beggja vona með birtingu.
Fasleignalán fyrir eldri borgara
Fasteignalán Handsals hf. eru fyrir þá eldri borgara sem vilja
innleysa að hluta uppsafhaðan spamað í húseign.
Kostir Fasteignaláns Handsals hf. em meðal annars að með því
má lækka eignarskatt, greiða upp óhagstæðari lán eða auðvelda
framfærslu.
Lánið er til allt að 25 ára og fyrstu 10-15 árin eru aðeins
vaxtagjalddagar.
Skilyrði fyrir lánveitingu er:
Undir 50% heildarveðsetning á fasteign
Gildir aðeins fyrir Stór-Reykjavíkurssvæðið
Vextir á bili 6,75-7,50% eftir veðsetningarhlutfalli
HANDSALíú
-------
æiVSQNVH
/
Dæmí um vaxtagreiðslur á milljón króna lán*:
Vextir á láni Vaxtagreiðsla á 3 mán. fresti Vaxtagreiðsla á mánuði
6,75% 16.875 kr. 5.625 kr.
7,00% 17.500 kr. 5.833 kr.
7,50% 18.750 kr. 6.250 kr.
* án verðbóta
Hringdu i síma 5101600 og pantaðu tíma hjá ráðgjafa
Persónuleg oggóð þjónusta
PASKA-
LAMBIÐ
hjá okkur
í apríl
Gæddu þér á ljúffengu
lambakjöti um páskana.
Á veitingahúsum okkar
verður ferskt og ófrosið
lambakjöt í sérstöku
öndvegi dagana 7.-26.
apríl. Njóttu þess að
borða betra lambakjöt í
hlýlegu umhverfi.
Borðapan t a n i r
Argentína 55* 9555
Hótel Saga 552 9900
Lækjarbrekka 55« 4430
Óðinsvé 552 5090
Perlan 962 0203
ÓÐINSVÉ
P E R L A N
-II