Morgunblaðið - 17.04.1998, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 17. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Helgi S. Guðmundsson segir reglur spurningu um traust
Telur að Björgvin og
Sverrir geti skýrt útgjöld
# Morgunblaðið/Kristinn
BANKARAÐ Landsbankans, frá vinstri: Jdhann Ágústsson aðstoðarbankastjóri, ritari ráðsins, Kjartan Gunn-
arsson, Anna Margrét Guðmundsdóttir, Helgi S. Guðmundsson, Jóhann Ársælsson og Birgir Þór Runólfsson.
HELGI S. Guðmundsson, formað-
ur bankaráðs Landsbanka ís-
lands, sagði í gær að hann hefði
trú á að Björgvin Vilmundarson
og Sverrir Hermannsson, fyrrver-
andi bankastjórar Landsbankans,
gætu skýrt þau útgjöld, sem fram
komi í greinargerð ríkisendur-
skoðunar um kostnað bankans
vegna veiðiferða og risnu og ekki
hafi verið gerð fullnægjandi grein
fyrir.
Bankaráð Landsbankans átti í
gær fund þar sem Halldór J. Krist-
jánsson, nýráðinn bankastjóri
bankans, greindi frá framtíðar-
áformum sínum. Helgi sagði að til-
efni fundarins hefði verið gleðilegt.
Hann sagði að þar hefði ekki verið
rætt um það, sem kom fram í bréfi
ráðsins til Finns Ingólfssonar, ið-
anaðar- og viðskiptaráðherra, á
miðvikudag þar sem sagt er að
Jóni Steinari Gunnlaugssyni
hæstaréttarlögmanni hafi verið
falið að kanna réttarstöðu banka-
stjóranna þriggja, sem sögðu af sér
á mánudag.
Eðlilegur þáttur að
kanna réttarstöðu
„Það var ekki rætt og er í sjálfu
sér útrætt mál,“ sagði hann.
„Bankaráðið sem slíkt verður nátt-
úrulega að afgreiða málið með ein-
hverjum hætti. Þetta er mjög eðli-
legur þáttur, að við biðjum Jón
Steinar Gunnlaugsson að kanna
réttarstöðu þessara manna, og ég
hef lýst því yfir að ég hafi trú á því
að þeim tveimur mönnum, sem
eiga eftir að útskýra ákveðna hluti
þama, Sverri Hermannssyni og
Björgvini Vilmundarsyni, muni
takast það. Ég hef einfaldlega trú á
því.“
Helgi sagði að ekki mætti
gleyma því að Björgvin væri veikur
og hefði ekki fengið tækifæri til að
veita skýringar.
I bréfi bankaráðsins til við-
skiptaráðherra segir að Jóni Stein-
ari hafi verið falið að kanna réttar-
stöðu bankastjóranna þriggja,
Björgvins, Sverris og Halldórs
Guðbjamasonar, gagnvart bankan-
um að því er varði „hugsanlegar
endurkröfur bankans á þeirra
hendur og starfslokakjör þeirra að
öðra leyti“.
Bankaráð gagnrýnt
Sverrir Hermannsson sagði í
viðtali í Morgunblaðinu í gær að
hann væri þramu lostinn yfir þess-
um málatilbúnaði bankaráðsins:
„Ég hef ekkert brotið af mér og
þess vegna geta þeir reynt að fara
þessa lögsóknarleið ef þeim sýnist.
Ætla þeir í bankaráðinu að fara að
lögsækja okkur fyrir framkvæmd á
reglum, sem þeir þykjast nú ekki
kannast við og vita ekki hverjar
eru.“ Sverrir sagði einnig að
bankaráðið væri að reyna að
bjarga sínu pólitíska skinni.
„Eg held að Sverrir hafi á sinn
hátt misst þetta út úr sér,“ sagði
Helgi. „Ég hef góðan hug til hans
og held hann hafi sett þetta fram
með þessum hætti í hita leiksins.
Ég er ekki að gera lítið úr þessu,
en ég tek þetta ekki alvarlega. Ég
hef trú á því að honum takist að
finna skýringar á þessu.“
Sverrir gagnrýndi einnig Sigurð
Þórðarson ríkisendurskoðanda í
viðtahnu og sagði að nú byggi hann
allt í einu til nýjar reglur, sem
skyndilega ætti að fara eftir.
Sveirir hefði hins vegar alla tíð
fylgt þeim risnureglum, sem gilt
hefðu í Landsbankanum frá því
hann hefði komið þangað til starfa.
Helgi sagði að þegar hann hefði
komið inn í bankann árið 1995
hefðu verið þrír bankastjórar í
vinnu, aðstoðarbankastjórar og
framkvæmdastjórar. Akveðnar
hefðir hefðu verið við lýði og
ákveðin risna.
Kem ekki þarna inn og læt þá
liafa borðorðin tíu
„Ég hafði allan tímann þann
skilning að risnukostnaður og með-
ferð þeirrar risnu byggðist upp á
trausti,“ sagði hann. „Ég kem ekki
þarna inn og læt þá hafa boðorðin
tíu. Þetta era fullorðnir menn og
þeim er treyst fyrir milljörðum
króna. Ég fer ekki að segja við
þessa menn: „Þið megið ekki nota
þetta í eigin þágu!“ Umræðan má
ekki vera á þessu stigi. Þetta bygg-
ist á trausti milli aðila. Þegar við
eram að tala um risnu Landsbanka
Islands í heild sinni í fjögur eða
fimm ár er þetta auðvitað há tala.
En risna á vegum Landsbankans
er eitt prósent af rekstrarkostnaði
bankans á ársgrandvelli og það era
smámunir, sem gefa bankaráði
ekkert tilefni til að kafa ofan í þá.
En það sem okkur bregður hins
vegar við er hvernig hún var notuð.
Það er málið.“
Helgi kvaðst ekki vilja tjá sig um
þau ummæli Sverris að ríkisendur-
skoðandi gæti ekki komið „eftir dúk
og disk, eftir að hafa verið ábyrgð-
armaður að reikningum Lands-
bankans í öll þessi ár og sagt, svona
áttu reglumar að vera“.
Gott samstarf við ríkisendur-
skoðanda
Helgi kvaðst aðeins vilja segja,
þar sem verið væri að persónugera
Sigurð Þórðarson ríkisendurskoð-
anda, að hann hefði átt við hann
gott samstarf. Sigurður hefði
hjálpað sér að undirbúa reglur
vegna risnu og ferðalaga á fundum
haustið 1997 þegar Helgi hefði tek-
ið við sem formaður stjómar
Landsbanka íslands hf.
„Bankaráðið fól mér að ganga
frá þessu og við gengum frá risnu,
samningum, erindisbréfi fyrir
bankastjóra og innri endurskoðun
og svo framvegis," sagði hann.
„Hann hjálpaði mér mikið og ég
blanda mér ekki í þessa umræðu.“
Formaður bankaráðs sagði að
reglur væra að sínu viti aðeins
spurning um traust og að farið
væri vel með fjármuni.
„Þessum mönnum er treyst fyrir
miklu og það er það, sem skiptir
máli,“ sagði hann. „Ef það er ekki
traust og ef það er ekki trúnaður
duga engar reglur. Ég er ekki með
þessu að fella neinn dóm. Síðan
verður að vera inni í umræðunni að
ekki hefur verið gerð nein athuga-
semd við meðferð eins bankastjór-
ans, Halldórs Guðbjarnasonar, á
risnu.“
Sigurður Þórðarson ríkisendurskoðandi
Ekki nornaveiðar gagn-
vart Sverri Hermannssyni
SIGURÐUR Þórðarson ríkisend-
urskoðandi sagði í gær að það væri
ósanngjamt af Sverri Hermanns-
syni, fyrrverandi bankastjóra
Landsbankans, að gefa í skyn að
við yfirferð stofnunarinnar á risnu-
reikningum hefði verið um að ræða
nomaveiðar gagnvart sér. Óskað
hefði verið eftir að Sverrir sýndi
fram á að ákveðin útgjöld tengdust
starfsemi bankans og Ríkisendur-
skoðun hefði ekki talið svör hans
sannfærandi.
Sverrir bar ríkisendurskoðanda
þungum sökum í Morgunblaðinu í
gær og sagði að maðurinn, sem
undirritað hefði alla reikninga
Landsbankans, hefði skyndilega
búið til nýjar reglur um risnu-
kostnað. Sigurður vísaði ásökunum
Sverris á bug í gær og sagði að við
yfirferð risnureikninga hefði ein-
faldlega verið horft til þess hvort
viðkomandi reikningar væru á veg-
um bankans eða ekki. Þegar ekki
hefði verið ljóst að svo væri hefði
verið farið fram á skýringar.
Ekki samband milli
áritunar reikninga og
Landsbankamálsins
Sigurður sagði að ekki væri rétt
að blanda saman þessu máli og
áritun reiknings.
„Það er ekkert samband á milli
þess,“ sagði Sigurður. „Reikning-
urinn er vottaður og hefði ekki
fengið aðra meðferð hjá mér eða
okkur, löggiltum endurskoðendum,
hvort sem þessi útgjöld vora inni
eða ekki. Það byggist fyrst og
fremst á því að þarna er um að
ræða fjárhæðir, sem ekki valda
breytingum í heildarmynd og efna-
hag bankans.“
Hann sagði að athuga yrði að
ekki væri verið að fara út í ein-
staka kostnaðarliði og réttlætingu
þeirra, en vildu menn horfa til þess
hvort kostnaður, sem birtist í árs-
reikningum, tilheyrði bankanum og
hefði fengið rétta meðhöndlum í
því verklagi, sem þar væri, mætti
segja að eftirlitsaðilar í bankanum
ættu að gæta þess að form reikn-
inga væri í lagi og sá kostnaður,
sem bókfærður væri sem gjöld
bankans, tilheyrði honum og þar
væri fyrst og fremst innra eftirlit
bankans.
Hann sagði að tveir aðilar sæju
um ytri endurskoðun, ríkisendur-
skoðun og löggiltur endurskoðandi
skipaður af ráðherra.
„Það sem raunverulega hefur
gerst í þeirri sameiginlegu
ábyrgð, sem þarna er, er að lög-
gilti endurskoðandinn, sem við-
skiptaráðherra skipar, hefur nán-
ast unnið verkið,“ sagði Sigurður.
„Ég hef treyst á þá vinnu. Hann á
meðal annars að kanna bókhalds-
kerfi, innra eftirlitskerfið, þó að
hann athugi ekki öll fylgiskjölin
heldur geri stikkprufur. Hins veg-
ar breytir það ekki því að ég hef
auðvitað átt þess kost að kanna
hlutina, en gerði það ekki fyrr en
Sveri-ir Hermannsson fór fram á
það. Þá fórum við starfsmenn rík-
isendurskoðunar og skoðuðum
þetta miðað við það verklag, sem
við vinnum eftir.“
Afrakstur þeirrar skoðunar var
greinargerð til bankaráðs Lands-
banka Islands hf. um kostnað
bankans vegna veiðiferða, risnu og
fleira, sem kynnt var á Alþingi á
miðvikudag. I greinargerðinni seg-
ir að Ríkisendurskoðun telji, eftir
að hafa yfirfarið skýringar Sverris,
að ekki hafi verið gerð fullnægj-
andi grein fyrir útgjöldum að fjár-
hæð 2.813.012 kr. Þar af hafi
Sverrir endurgreitt bankanum
853.950 kr., en eftir standi þá
1.959.062 kr.
Sverrir sagði í viðtalinu við
Morgunblaðið að bankaráðið hefði
tekið hráar allar meiningar ríkis-
endurskoðanda, sem athuga-
semdalaust hefði skrifað upp á
alla reikninga Landsbankans og
þar hefðu umræddar tölur komið
fram: „Nú býr ríkisendurskoðandi
allt í einu til nýjar reglur, að sín-
um smekk og segir: Eftir þessum
reglum dæmum við nú. Lands-
bankinn og stjórnendur hans hafa
í áratugi farið eftir allt öðram
reglum ... [Ríkisendurskoðandi]
hrúgar allri risnu bankaráðsins,
hátíðahöldum þeirra og dansiböll-
um inn á minn einkarisnureikning
og fer þannig upp í einhverjar sex
milljónir króna. Hann neitar að
taka mínar skýringar góðar og
gildar nema að hluta. Mig varðar
ekkert um það, vegna þess að ég
hef alla tíð fylgt þeim risnureglum
sem gilt hafa í Landsbankanum
frá því að ég kom þangað til
starfa. Hann getur ekki komið hér
eftir dúk og disk, eftir að hafa ver-
ið ábyrgðarmaður að reikningum
Landsbankans í öll þessi ár og
sagt, svona áttu reglurnar að vera.
Af hverju sagði hann það ekki
fyrr?“
Sigurður sagði að Svemr hefði
ekki verið krafinn skýringa á nein-
um reikningum, sem gerð hefði
verið fullnægjandi grein fyrir.
Rangt að krafist hafi verið
skýringa á reikningum
vegna stúdenta
„Það er rangt hjá Sverri Her-
mannssyni að segja að reikningar
vegna háskólastúdenta og veislna,
sem hann stóð fyrir, hafi verið
hluti af því, sem ég óskaði eftir að
hann gæfi á skýringar," sagði Sig-
urður. „Þetta var aldrei rekið und-
ir nefið á honum. Það var ein-
göngu verið að spyrja hann um
reikninga þar sem engar skýi'ing-
ar vora fyrir hendi. Reikningar
eins og þessi með háskólastúd-
enta, bankaráð og fleira höfðu sín-
ar skýringar og við létum það
gilda. Þannig að þetta var ekki
hluti af því, sem Sverrir Her-
mannsson var spurður um.“
Sigurður sagði að hvað reglur
áhrærði hefði ekki verið um neitt
slíkt að ræða í Landsbankanum.
Engar skrifaðar
reglur
„Það voru engar skrifaðar reglur
til í Landsbankanum," sagði hann.
„Endurskoðandi gat því ekki geng-
ið að því á blaði hvaða reglur menn
hefðu til að vinna eftir. Það er auð-
vitað vont fyrir eftirlitsaðila að
hafa það ekki.“
Sigurður sagði að slíkar reglur
hefðu ekki orðið til fyrr en Lands-
bankinn var gerður að hlutafélagi
og aðstoðaði hann Helga S. Guð-
mundsson, formann bankaráðs
bankans, við að setja þær saman á
liðnu hausti.
Númmer eitt að sanna að
tengdust starfsemi bankans
„Síðan má spyrja hvaða grund-
vallaratriði ég hafi haft sem við-
miðun þegar ég fór að meta það
hvort við gætum fallist á skýring-
ar Sverris Hermannssonar," sagði
hann. „Þá var það númer eitt að
hann sannaði fyrir okkur að þessi
útgjöld tengdust starfsemi Lands-
banka íslands. Þær skýringar,
sem hann gaf, sannfærðu okkur
ekki um það. Og ég tel það mjög
ósanngjarnt hjá Sverri að tala um
að það hafi verið einhverjar
nornaveiðar gagnvart honum við
það mat.“