Morgunblaðið - 16.09.1987, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. SEPTEMBER 1987
27
síðustu 300 árin þar á undan.
„Goðsögnin um að konur séu ekki
skapandi hefur nú verið afhjúpuð
en mér finnst samt ennþá að karl-
kyns gagnrýnendur séu full
föðurlegir í garð bókmennta eftir
konur. Það er eins og þeir líti á
stöðu kvennabókmennta gagnvart
öðrum bókmenntum líkt og stöðu
hemaðarmarsa andspænis alvöm
músík."
Næst talaði Kaari Utrio frá
Finnlandi og flutti útdrátt úr rit-
gerð sem hún hefur sett saman
um ástarsögur annars vegar og
spennusögur hins vegar. Hún taldi
að í þessum tveimur tegundum
afþreyingarbókmennta kæmi enn
fram næsta hefðbundin mynd af
hlutverkum kynjanna. Ef eitthvað
væri bæru konur enn skarðari hlut
frá borði en áður því spennusagna-
höfundum leyfðist nú að láta
persónur sínar nauðga konum og
pynta þær að vild en í ástarsögun-
um væri enn að mestu notast við
aldagamalt siðferðismat. Hún
sagði athyglisvert að í ástarsögum
fyrir konur væri hjónabandið og
fjölskyldan jrfírleitt markmið í
sjálfu sér; þar væri sem sé stefnt
að samruna, en í spennusögum
fyrir karla væri aðalpersónan hin
einmana hetja sem gæti aðeins
treyst á sjálfa sig. „Hetjan hefur
í mesta lagi grunnhygginn liðþjálfa
sér til aðstoðar en hann er oftast
drepinn á síðustu blaðsíðunum. Og
fjölskyldan hefur oftast þann eina
tilgang í þessum bókum að láta
vondu mennina ræna sér svo hetjan
geti haldið af stað til hefnda."
Loks minntist Utrio á það að
spennusögur og reyfarar hefðu á
síðustu árum öðlast nokkra viður-
kenningu sem réttlætanleg og
ágæt afþreying en ástarsögumar
væru ennþá lítils metnar. „Á sínum
tíma kom það í ljós að John F.
Kennedy Bandaríkjaforseti las
sögur Ian Flemings af áfergju í
Hvíta húsinu og hann þótti ekkert
minni maður fyrir vikið. Þið getið
hins vegar ímyndað ykkur hlátur-
inn sem hefði kveðið við ef Jackie
konan hans hefði viðurkennt að
hún lægi í ástarsögunum um Ang-
elique...“
„Konur mega ekki hafa
áhuga á kynlíf i“
Isabel Allende frá Chile sagði
i burtu. „Við afgreiðum aldrei alla
á einu bretti," segir Weldon.
Kannski hentar þetta sumum kon-
um. En meðal yngra fólks hygg ég
að sú þörf sé einlæg að leita út og
fá að njóta sín á fleiri sviðum. En
heimilið er öllum nauðsynlegt á ein-
hvem hátt. Bezt af öllu er ef menn
geta valið. Hvort sem í hlut eiga
konur eða karlar."
Hvað henni finnst um þá stað-
hæfíngu að konur forðist að axla
ábyrgð til jafns við karla.„Það
finnst mér algert rugl. Konur eru
gæddar langtum ríkari ábyrgðartil-
finningu en karlar. Kona í stjórnun-
arstöðu er oftast ábyrgari en
karlmaður. Hún stjómar af rögg-
semi og heldur sér og öðrum við
efnið. Karlmaðurinn er oft óskipu-
legur, reynir að slá úr og í, leika
sér. Kannski af því hann fékk að
gera meira af því í bemsku. Og af
því að hann telur ekki að hann
þurfí að sanna sig.“
Nýjasta bók Weldon„ The He-
arts and Lives of Men“ er að koma
út þessa dagana. Hún segist hafa
birt hana framhaldssögu í tímarit-
inu Woman og svo hafi verið
ákveðið að gefa hana út. Hún snýst
um bamið sem á ástföngnu foreldr-
ana. „Eg held að þetta verði vinsæl
bók. Hún er auðveld og ég er ekki
að segja neitt mjög óþægilegt. Ann-
ars er ég alveg ómöguleg í að tala
gáfulega um efni bókanna minna...
Eg er að segja sögu og ég nýt þess
og ímynda mér að hún eigi erindi.
En stundum finnst mér höfundar
geta talað svo mikið um verk sitt,
skilgreint það á upphafinn og gáfu-
legan hátt, að það er hreinasti
óþarfi - og oft vonbrigði að lesa
það. Mér er lagnara að segja bara
sögu. Vona ég.“ Sagði Fay Weldon.
að umræður um kvennabókmennt-
ir á Vesturlöndum hljómuðu oft í
hennar eyram eins og vísinda-
skáldskapur; svo skammt væm
bókmenntir kvenna á veg komnar
í rómönsku Ameríku. „í fyrsta lagi
er stéttaskipting ótrúleg miðað við
það sem hér gerist," sagði hún,
„og alvarlegust er sú stéttaskipting
sem stafar af menntun. Ennþá er
það svo að fæstar konur ganga
lengur í skóla en sem svarar skyld-
unámi; þá snúa þær sér að heimilis-
störfum. Á hinn bóginn eru
bókmenntir yfírleitt sú listgrein
sem flestar konur, sem á annað
borð helga sig listum, stunda í
rómönsku Ameríku, einfaldlega af
því að þær eru neðst í þjóðfélags-
stiganum og hafa ekki efni á öðru
en pappír og penna. Og jafnvel þó
þeim takist að skrifa bækur á eft-
ir að gefa þær út og útgefendur
eru tregir til að prenta bækur eft-
ir konur. Þegar þeir fást til þess
er bókunum illa dreift, þær eru lítið
kynntar og gagnrýnendur skrifa
ekki um þær nema tilneyddar. Bók
minni, Húsi andanna, hafði verið
hafnað af öllum forlögum í róm-
önsku Ameríku og hún fékkst ekki
gefín út fyrr en ég sendi handritið
til útgefanda á Spáni.“ Það þarf
mörgu að breyta áður en konur
sitja við sama borð og karlar í
rómönsku Ameríku, sagði Isabel
Allende ennfremur og nefndi að
fjölmörg svið væru algerlega lokuð
konum, svo sem sljómmál, saga
„og kynlíf", bætti hún við. „Konur
mega helst ekki sýna áhuga á
kynlífi. Ég bý núna í Caracas í
Venezúela og við hittumst þar
reglulega nokkrar konur sem emm
að fást við bókmenntir. Einu sinni
ræddum við um það hvemig við
meðhöndluðum erótík í verkum
okkar og þá kom í ljós að fæstar
kvennanna þorðu yfírleitt að snerta
á slíkum málum, að minnsta kosti
ekki þær giftu, því þá hefðu allir
undir eins dregið þá ályktun að
þær stæðu í æsilegu framhjáhaldi.
Ein greip til þess ráðs að dulbúa
erótíkina sem þjóðsögur og mýtur,
því það var nokkuð auðvelt að
ganga úr skugga um að hún hélt
ekki við einhvem Indíánahöfðingja
ofan úr fjöllunum. Önnur orti
erótísk ljóð því það les enginn hvort
sem er! Sjálf hef ég áhuga á að
lýsa erótík í mínum verkum en ég
hef bara ekki þorað það. Nú á ég
ekki lengur neinn mann svo ég get
kannski farið að huga að því.“
Loks talaði svo Luise Rinser frá
Vestur-Þýskalandi. Hún ræddi um
reynslu sína í síðari heimsstyijöld-
inni og hvemig sú þunga raun
varð henni að yrkisefni $ fyrstu
skáldsögu sinni. „Ég skrifaði þá
bók til að frelsa mig undan hefð-
bundnum viðhorfum borgarastétt-
arinnar til kvenna og hún er enn
í fullu gildi og lesin af ungu fólki
enn þann dag í dag. Hvers vegna?
Vegna þess að vandamálin sem
hún lýsir eru enn fyrir hendi. Við
konur reynum að fást við vanda-
mál heimsins í bókum okkar og
þann heim hafa karlar skapað.
Þeir geta sagt að þau vandamál
sem við emm að fást við séu leiðin-
leg, gott og vel, en það vom þeir
sem bjuggu þau til.“
Að loknum framsöguerindunum
fóm svo fram fjömgar umræður
og skáldkonumar svöraðu fyrir-
spumum.
- U.
FRYSTI-ÖG KÆUKLEFAR
tilbúrir á mettíma

Nú getum við einnig boðið
léttari og ódýrari einingar
sem henta mjög vel í minni
kæliklefa. Þær einingar eru
úr 55 mm þykkum einingum
og með k-gildi 0,37
Úr Barkar einingum færð þú frysti- og kæli-
klefa af hentugri stærð, níðsterka, þægilega
að þrífa, auðvelda í
uppsetningu og einangr-
aða með úreþan,
-besta einangrunarefni
sem völ er á.
Hentug grunnstærð
á einingum margfaldar
notagildi klefanna
þannig að þeir reynast
frábær lausn fyrir verslanir, fiskvinnslur,
kjötvinnslur, mötuneyti, veitingahús, hótel,
heimahús og alls staðar þar sem þörf er á
vandaðri geymslu til
kælingarogfrystingar.
Krókalæsingar,
einfaldar en sterkar
tryggja skjóta og
trausta uppsetningu.
Níðsterk klæðning
meðplasthúðauðveldar
fullkomið hreinlæti.
Hringið eða skrifið eftir frekari upplýsingum
Barkar frysti-og kæliklefar leysa vandann víðar en þig grunar
hf.
HJALLAHRAUNI 2 SÍMI 53755
PÓSTHÓLF 239 • 220 HAFNARFIRÐI