Morgunblaðið - 28.02.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. FEBRÚAR 1987
Helgi Skúlason,leikari:
Ég óskaði þess að hafa
frystikistu til hlýja mér í
„Ég var vakinn snenuna morguns einn
dag í sumar. í símanum var maður sem
kynnti sig sem Jon Jakobsen, kvikmynda-
framleiðanda í Noregi og spurði hann hvort
ég hefði áhuga á að leika í kvikmynd í
Noregi í vetur. Ég sagðist skyldu lesa hand-
ritið og svara síðan. Ég fékk handritið að
vörmu spori og ieist allvel á. Síðan fékk
ég leyfi hjá Gísla AJfreðssyni, Þjóðleik-
hússtjóra og gaf þvinæst jáyrði. Eftir það
þurfti ég að fara nokkrar ferðir til Osló,
bæði í myndatökur, búningamátun og til
að gera samning og þvíumlíkt," sagði Helgi
Skúlason, er undirrituð innti hann eftir þvi
hversvegna hann hefði verið valinn til að
fara með hlutverk í norskri kvikmynd, sem
verið er að taka um þessar mundir.
(Morgunblaöið/Þorkell)
Helgi
Skúlason,
leikari
Leikstjóri myndarinnar er Nils
Gaup. Aðspurður hvers vegna
hann hefði valið Helga í þetta hlut-
verk sagði hann: „Ég var búinn
að leita lengi að leikara í hlutverk-
ið, bæði í Finnlandi og Svíþjóð.
Ég hafði fundið nokkra í Finn-
landi sem komu til greina, en
einhverra hluta var enginn þeirra
nógu góður. Ég sá að ég yrði að
leita fyrir utan Skandinavíu og
þegar ég sá „Hrafninn flýgur,"
var ég viss um að Helgi væri rétti
leikarinn. Hann er í fyrsta lagi
mjög góður leikari og hann er líka
mjög sterkur leikari. Þetta hlut-
verk er ekkert Iíkt því sem hann
hafði í Hrafninum, en ég þurfti
mann á þessum aldri og Helgi var
tvimælalaust sá besti sem ég
fann.“
En um hvað fjallar myndin?
„Myndinni hafa þeir valið
Samískt nafn sem er „Ofelas,"
segir Helgi, „ en á norsku heitir
hún „Veiviseren." Hún gerist
norður í Finnmörku, nyrst í Nor-
egi og byggir á gamalli Samískri
sögu, sem gengið hefur mann
fram af manni. Hún á að gerast
á 12. öld í friðsælli Samabyggð.
Þeir komu sér upp bústöðum, en
voru reyndar alltaf á fleygiferð
með hreindýrin sín.
Það er staðreynd að a þessum
tímum komu flokkar einhvers
staðar frá austri. Það er ekki vit-
að, enn þann dag í dag, hvaðan.
Það er haldið að þeir hafi komið
frá Finnlandi, Rússlandi, eða jafn-
vel Síberíu. Samamir kölluðu þá
Tsjúda. Þeir samsvöruðu víkinga-
flokkunum, sem komu frá íslandi
og Skandinavíu og fóru um Evr-
ópulönd, hjuggu strandhögg og
hirtu allt verðmætt sem þeir
fundu. Á þessu byggist sagan.“
Hvað með texta. Voru engin
vandræði fyrir íslenskan leikara
að fara allt í einu að leika á
norsku?
„Það er sáralítill texti í mínu
hlutverki. Þetta er mikið „aksjón-
hlutverk." Ég er í hópi tsjúdanna
og það var búið til sérstakt mál
handa okkur af prófessor í Osló.
Síðan hefur þessi hópur með sér
túlk í myndinni sem talar Samísku
og getur komið skilaboðum og
skipunum til þeirra innfæddu."
Er mikil gróska í norskri kvik-
myndagerð?
„Já, það er töluverð gróska í
norskri kvikmyndun. Þeir gera
þetta 4—5 myndir á ári. Norðmenn
hafa eitt opinbert fyrirtæki, sem
heitir „Norsk Film,“ sem í þessu
tilfelli var samstarfsaðili fyrirtæk-
is sem tekur þessa mynd, en það
fyrirtæki heitir „Filmkammerat-
ama.“
Norðmenn gera líka meir og
meir af því að vera í samvinnu
við aðrar þjóðir í kvikmyndaiðnað-
inum. Þeir er í mjög nánu sam-
starfíð við Bandaríkjamenn,
Breta, Þjóðverja, ítali og jafnvel
Rússa. En þessi mynd sem ég er
að leika í er algerlega norsk. Þeir
hafa að vísu breska áhættuleikara,
danskan klippara og einn útlendan
leikara, sem er ég. Allir aðrir eru
norskir."
Nu hefur þú leikið töluvert í
kvikmyndum. Var vinnan í Noregi
eitthvað frábrugðin vinnu við þær
íslensku myndir sem þú hefur leik-
ið í?
„Já, þetta var alveg ný reynsla.
Það sem kom mér mest á óvart,
var þessi fímbulkuldi sem var
þama. Mjmdin er tekin við þorp
sem heitir Kautokeino. Það er svo
norðarlega í Noregi að það er jafn-
langt þangað frá Osló og frá Osló
til Rómar. Það em svo ótrúlegar
vegalengdir þama. í byijun jan-
úar, þegar kluldakast gekk yfír
alla Skandinavíu, hafði frostið leg-
ið í 46 stigum á þessum slóðum
vikum saman.
Ég viðurkenni að ég fylgdist
vel með veðurfréttum frá þessum
slóðum eftir þvi sem fór að nálg-
ast brottför héðan, og ekki með
mikilli tilhlökkun, því allar senur
hjá mér og mínum hópi em utan-
dyra. Þegar við byijuðum að vinna
þama, hafði forsjónin séð til þess
að hitinn hafði stigið upp 135 stiga
frost, svo það var allt annað mál.
Það er voðalega sérkennileg
reynsla fyrir Reykvíking, sem hef-
ur ekki kynnst því að fara út undir
bert loft, nema í 10—12 stiga
frost, að vakna upp þama, í
ókunnu landi til að fara út að vinna
og fá að vita að það er 35 stiga
frost á vinnustaðnum. Ég verð að
segja eins og er, að ég fór út með
það fyrsta daginn að maður yrði
allur, myndi hreint ekki lifa þetta
af. Þama er náttúmlega ekki um
neitt annað að ræða en að pakka
sér inn undir búningnum. Þegar
búningadömumar vom að pakka
manni inn, sauma mann saman,
klukkan hálf sjö á morgnana, datt
mér oft í hug krakkar sem verið
er að klæða út á róló, pakka þeim
inn þangað til þau standa bara
og geta ekki hreyft sig.
Það kom mér á óvart að maður
skyldi raunvemlega geta unnið úti
í þessum kulda. En maður varð
líka að vera gríðarlega passasam-
ur með að hvergi væri giufa, þar
sem kuldinn gæti smogið inn fyrir
fötin, eða komist á milli. Eins og
fyrsta daginn. Þá kom í Ijós að
vettlingamir sem ég var með, vom
ekki réttur og eftir tvo tíma hélt
ég að fingumir myndu detta af
mér. Síðan var því snarlega kippti
í liðinn.
Maður hefði auðvitað ekki náð
þessu, nema afþví Norðmenn fara
vel með sína leikara. Þetta var svo
vel skipulagt að á hveiju kvöldi
útbýttu þeir til hvers manns, ná-
kvæmlega uppteiknuðum atriðin-
um sem átti að taka daginn eftir.
Þeir höfðu líka alltaf upphitað
hjólhýsi sem leikaramir vom í
meðan á tökum stóð. Þangað var
maður keyrður fyrst á morgnana,
ineðan verið var að stilla upp vél-
unum, síðan vom þeir með farsíma
og maður var látinn vita þegar
kom að manni.
Nú, annaðhvort gat maður
gengið þangað, eða var fluttur á
snjósleða. Þá var allt saman til-
búið, myndavélar, hljóð og ljós og
búið að raða upp statistum og
segja þeim hvað þeir ættu að gera.
Þá var farið í gegnum það sem
maður átti að gera og síðan var
atriðið tekið og maður sendur
strax aftur inn í hlýtt húsið. Þar
beið maður þangað til næsta kall
kom.
Allur annar aðbúnaður var mjög
góður. Við vomm á geysilega góðu
hóteli, þar sem maður hafði bæði
sjónvarp og síma á herberginu.
Gott viðurværi er auðvitað alveg
nauðsynlegt þegar maður er að
vinna við svona aðstæður. Við
fengum afbragðs góðan mat og
gott atlæti frá því við vomm búin
að vinna milli kiukkan 3 og 4 á
daginn.
Það var gaman að kynnast
þessari afstöðu til leikarans, sem
ýmsir mættu Iæra af hér á landi.
Einhvem fyrstu dagana kom það
upp að ég, vanur íslenskum að-
stæðum, sagði við leikmunavörð-
inn, að loknu dagsverki, „Á ég
ekki að halda bara á vopnunum
mínum upp i bíl?“ Hann varð alveg
forviða og sagði, „Ertu frá þér,
þú ert leikari."
Þetta kemur fram í öllu við-
móti. Manni er aftur og aftur sýnt
fram á sérstöðu þess manns sem
er leikari í kvikmynd, að ég tali
nú ekki um launin sem manni bjóð-
ast, hvemig maður er metinn til
launa. Þar, eins og hér, er greidd
ákveðin upphæð á dag, en það sem
slær mann sem „absúrd," er að
upphæðin er nánast sú sama og
maður sér á samningum sínum
hér við kvikmyndastarf. En þá á
maður eftir að margfalda þessa
upphæð með 5.6, sem er munurinn
á norsku og íslensku krónunni.
Þegar þeir vom að spyija mig
hvað Hrafninn flýgur" hefði kost-
að og ég nefndi töluna 12—14
milljónir, þá lenti ég í miklum erf-
iðleikum með að útskýra fyrir
þeim, hvemig þetta væri hægt,
vegna þess að kostnaðaráætlun
við þessa mynd úti var upp á 85
milljónir, íslenskar. Auðvitað er
ein skýringin sú, að íslenskir leik-
arar gefa nánast sína vinnu við
íslenskar kvikmjmdir. Og þeir em
nánast eina fólkið sem gerir það.
Vinnudagurinn var líka öðmvísi
en maður á að venjast hér. Hann
réðst alveg af því hvemig birtan
var þama norður frá. Það kom
fyrir, ef maður var í fyrsta atrið-
inu sem taka átti, að maður
vaknaði klukkan 6 og var mættur
á staðinn klukkan 7 í förðun og
búninga. Síðan byijuðu tökur
klukkan hálf níu. Fjrrst til að byija
með var birta til klukkan tvö á
daginn. Seinna, eftir að daginn tók
að lengja, var hægt að vinna fram
undir þijú. Undir þessu þriggja
vikna skeiði steig hitinn, þannig
að síðustu dagana var þetta ekki
nema svona um 20 stiga frost og
þá varð að fara að grípa til hjálpar-
meðala, vegna þess að í 35 stiga
gaddi kom klakahröngl í skeggið
á manni, bara á örfáum mínútum,
en við 20 stiga frost varð að búa
það til.
Ég var stundum að hugsa um
það í 35 stiga frostinu, hvað væri
kalt í frystikistum. Það er víst
þetta 19—20 stiga frost. Ég get
svarið að ég hugsaði um hvað
væri gott að hafa eina slíka til að
skríða ofaní, loka á eftir sér og
bara hlýja sér.
Það hefur verið mjög gaman
að bera saman, bæði allar aðstæð-
ur og aðferðir við kvikmjmdagerð
í Noregi og á íslandi. Það er ekki
bara það að Norðmenn hafi úr
mklu meira fé að spila, heldur eiga
þeir miklu iengri hefði í gerð kvik-
mynda og 'rinna mjög skipulega
og „prófessíonalt." Mér finnst ég
hafa lært töluvert og haft bæði
gagn og gaman af að hafa tekið
þátt í þessu, fyrir utan það, að
ég kann vel við þetta starf. Það
á vel við mig að leika í kvikmjmd-
um.
Tökum er að vísu ekki alveg lok-
ið. Um þessar mundir er verið að
vinna við millikafia, sem er um
Samana. Síðan fer ég aftur út í
byijun apríl og þá verður allt liðið
flutt norður að Ishafi, til Berlevog,
sem er rétt hjá Kolanskaganum,
að taka lokasenuna.
Súsanna Svavarsdóttír
Hamborg
Til Hamborgar:
Bug Brottför Komutimi Borg Rug Brottför Komutimi
Mán Fl 256 09:30 14:45 CPH SK 649 17:15 18:20
Þri Fl 232 08:10 13:40 CPH SK 647 14:45 15:50
Mið
Rm Fl 232 08:10 13:40 CPH SK 647 14:45 15:50
Fös FISK 258 08:00 12:00 CPH SK 647 14:45 15:50
Lau FI232 08:10 13:40 CPH SK 647 14:45 15:50
Sun Fl 254 07:15 12:20 CPH SK 647 14:45 15:50
Töflurnar sýna áætlun SAS til og frá Hamborg.
Flogið er með Flugleiðum til Kaupmannahafnar og þaðan með SAS til Hamborgar.
Frá Hamborg:
Flug Brottför Komutimi Borg Rug Brottför Komutimi
Mán SK 646 13:10 14:15 CPH Fl 256 16:00 18:15 Ef þú ferðast mikið starfs þíns vegna.
Þri SK 644 11:10 12:15 CPH Fl 233 14:50 18:25
Mið
Rm SK 642 SK 644 09:20 11:10 10:25 12:15 CPH CPH Fl 231 FISK 205 12:00 14.50 15:35 17:05
Fös SK 644 11:10 12:15 CPH Fl 258 13:00 16:15
Lau SK 644 11:10 12:15 CPH Fl 233 14:50 18:25
Sun SK 642 09:20 12:15 CPH Fl 254 13:30 15:45
starfs þíns vegna.
S4S