Morgunblaðið - 16.09.2005, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Góð móðir, hlý amma og
skemmtileg tengdamóðir
hefur nú kvatt.
Góðar minningar um góða
konu og umfram allt hvað
hún var skemmtileg, með
frábært skopskyn, mun
hjálpa ykkur að brosa í gegn-
um tárin.
Sigurhanna E. Gísladóttir.
HINSTA KVEÐJA
✝ Þórunn Guð-mundsdóttir
fæddist í Reykjavík
7. júlí 1918. Hún lést
á hjúkrunardeild
Grundar 8. septem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Guðmundur Guð-
mundsson, sjómað-
ur, f. 7.11. 1885, d.
14.10. 1921, og Guð-
laug Jónsdóttir hús-
freyja, f. 12.1. 1887,
d. 2.12. 1975. Systk-
ini Þórunnar eru:
Elín Guðmundsdóttir, f. 16.7. 1912,
d. 12.6. 2003; Steinunn Guðmunds-
dóttir, f. 9.7. 1915, d. 28.4. 1936;
Guðrún Guðmundsdóttir, f. 23.12.
1916; Óskar Þórir Guðmundsson, f.
8.7. 1920; og Guðmundur Guð-
mundsson, f. 19.4. 1922. Systur
sammæðra: Sigrún Lárusdóttir, f.
9.9. 1910, d. 2.2. 1977; og Þórdís
Sigurðardóttir, f. 15.10. 1926.
Hinn 16. ágúst 1941 giftist Þór-
unn Haraldi Gíslasyni, en hann var
fæddur í Reykjavík 21. október
1917. Haraldur lést 20. október
1999. Foreldrar hans voru Gísli
Ástbjörg Ólafsdóttir, f. 15.10. 1940.
Börn þeirra: a) Þórunn Guðmunds-
dóttir, f. 29.5. 1975, d. 2.1. 1983. b)
Birgir, f. 3.6. 1977, í sambúð með
Örnu Björk Kristinsdóttur, f. 16.5.
1977. Sonur þeirra er Alexander
Tristan, f. 30.5. 1998. c) Magnea
Sigríður, f. 5.8. 1981, maki Svan-
berg Þór Sigurðsson, f. 21.6. 1975.
Dóttir þeirra er Þórunn, f. 28.5.
2005. Sonur Guðmundar og Bjarn-
eyjar Guðmundsdóttur, f. 3.5. 1945,
er Gísli Þór, f. 29.12. 1962, maki
Sólveig Ósk Hallgrímsdóttir, f. 5.7.
1964. Þeirra börn Kristey Bríet, f.
28.8. 1990, Írena Birta, f. 10.5.
1998, Haraldur, f. 10.5. 1998, og
Unnur Lilja, f. 21.3. 2000.
Þórunn var uppalin á Varmalæk
í Borgarfirði frá fjögurra ára aldri
en fluttist átján ára til Reykjavík-
ur. Eftir að hún kom til Reykjavík-
ur var hún í vist á ýmsum heim-
ilum og þá gjarnan í kaupavinnu á
sumrum og þá oftast á Varmalæk.
Í vist var hún m.a. hjá þeim hjón-
um Þorsteini Ö. Stephensen og Dó-
rótheu konu hans og minntist
þeirra jafnan með mikilli hlýju.
Eftir það starfaði hún í Víkings-
prenti uns þau Haraldur stofnuðu
heimili árið 1941. Hún var því hús-
móðir í Reykjavík í meira en sex
áratugi.
Útför Þórunnar verður gerð frá
Laugarneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Arason, f. 17.11.
1895, d. 25.6. 1986,
verkamaður í Reykja-
vík, og kona hans
Magnea Sigríður
Magnúsdóttir, hús-
freyja, f. 25.11. 1895,
d. 18. mars 1980.
Börn Þórunnar og
Haraldar eru: 1)
Eygló Helga Haralds-
dóttir, f. 19.1. 1942,
maki Eiður Guðna-
son, f. 7.11. 1939.
Börn þeirra: a) Helga
Þóra Eiðsdóttir, f.
4.10. 1963, maki: Ingvar Örn Guð-
jónsson, f. 2.2. 1963. Þeirra börn:
Eygló Erla, f. 6.4. 1989, Hildur
Helga, f. 16.3. 1993, og Kolfinna
Katrín, f. 9.12. 1999. b) Þórunn
Svanhildur Eiðsdóttir, f. 19.2. 1969,
maki Gunnar Bjarnason, f. 12.3.
1969. Þeirra börn Eiður Sveinn, f.
3.11. 1993, og Lára Lilja, f. 9.10.
1995. c) Haraldur Guðni Eiðsson, f.
24.5. 1972, maki Ragnheiður Jóns-
dóttir, f. 7.11. 1973. Þeirra börn:
Eygló Helga, f. 6.5. 1999, og Jón
Hilmir, f. 10.7. 2003. 2) Guðmundur
G. Haraldsson, f. 30.10. 1944, maki
Öldruð kona er horfin af heimi og
hefur fengið hvíld eftir langa ævi.
Tengdamóðir mín, Þórunn Guð-
mundsdóttir, sem lést á hjúkrunar-
deild Grundar fimmtudaginn 8. sept-
ember, var fædd í Reykjavík 7. júlí
1918. Faðir hennar, Guðmundur Guð-
mundsson, drukknaði í október 1921
frá konu og fimm börnum þeirra og
var það elsta þá níu ára og það sjötta
á leiðinni.
Þetta var fyrir tíma trygginga og
þeirrar félagslegu samhjálpar sem nú
er talin sjálfsögð. Þess var auðvitað
enginn kostur að ekkjan gæti haldið
öllum hópnum hjá sér. Heimilið
sundraðist og fjögur barnanna voru
flutt á fæðingarsveit föður sín í Borg-
arfirði, þar sem hreppsnefndin ráð-
stafaði þeim eða setti þau niður á bæi.
Tengdamóðir mín var heppin. Hún
lenti á góðu heimili hjá hjónunum
Kristínu Jónatansdóttur og Jóni Jak-
obssyni á Varmalæk. Þrjá syni áttu
þau hjónin, Jakob, Kristleif og Pétur,
sem voru Þórunni mjög jafnaldra. Af
þeim lifir nú Pétur einn. Leit hún ætíð
á þá sem uppeldisbræður og milli
þeirra var gott samband.
Á fyrrihluta tuttugustu aldar var
vinnusemi, ef ekki vinnuharka, hluti
tíðarandans. Það var almennt ekki til
siðs að hlífa börnum til vinnu. Gilti
það ekki síst um vandalaus börn á
stórum sveitaheimilum.
Þegar Þórunn kom að Varmalæk
var þar vinnukona, Helga Ólafsdóttir,
fædd 1862, sem tók sérstöku ástfóstri
við Þórunni. Helga hafði verið vinnu-
kona á ýmsum bæjum í Borgarfirði,
en ílentist 40 ár á Varmalæk. Hún var
sögð einstök kona. Svo vænt þótti
tengdamóður minni um þessa um-
komulausu vinnukonu að hún lét
einkadóttur sína, sem fæddist 1942,
tveimur árum eftir lát Helgu, bera
nafn hennar. Þrjár kynslóðir í fjöl-
skyldunni bera nú Helgunafnið.
Um átján ára aldur lá leið Þórunn-
ar suður til Reykjavíkur, eins og svo
margra ungra stúlkna á þeim árum, í
vistir og vinnu. Örlög hennar voru
ráðin er hún réðst til starfa í Víkings-
prenti árið 1941. Þar var þá fram-
kvæmdastjóri Haraldur Gíslason,
kunnur knattspyrnukappi. Þau felldu
hugi saman og gengu í hjónaband 16.
ágúst 1941. Haraldur lést eftir
skammvinn veikindi haustið 1999.
Þeim varð tveggja barna auðið,
Eyglóar Helgu og Guðmundar Gísla.
Tengsl þeirra mæðgna, Eyglóar konu
minnar og móður hennar, voru ein-
staklega náin. Ekki síst mun það eiga
rætur til þess að rekja að einkadótt-
irin veiktist af berklum í bernsku og
hefði líklega aldrei náð að sigra hvíta
dauðann, ef ekki hefði komið til sú
einstaka umhyggja og alúð sem
sprettur úr móðurástinni og engar
aðrar rætur getur átt.
Hálfur fimmti áratugur er nú liðinn
síðan sá sem þetta ritar kynntist Nóa-
túnsheimilinu, þeim Þórunni og Har-
aldi, og varð er fram liðu stundir einn
af fjölskyldunni. Á þau kynni bar
aldrei skugga. Þau hjónin voru sam-
hent í örlæti og umhyggju fyrir börn-
um sínum og ekki síður barnabörn-
um, er þau komu til sögu. En það
voru raunar miklu fleiri sem nutu
góðs af gjafmildi þeirra og ræktar-
semi.
Þórunn tengdamóðir mín var
kannski ekki allra. Sumum fannst
hún kannski geta átt það til að vera
hæðin, jafnvel kaldhæðin, ef svo bar
undir, og víst gat hún vel komið fyrir
sig orði. Kannski var kaldhæðnin
klæði sem hún bar á seint gróin sár
bernskunnar. Hún var hláturmild,
ævinlega stutt í gamansemina og gat
verið meinstríðin ef svo bar undir.
Þórunn var greind kona og vel lesin.
Hún hafði gott vald á íslensku máli.
Af henni lærði ég orðið barnlúin. Inn
á heimilið var bókastraumur vegna
tengsla Haraldar við prentverk og
bókaútgáfu. Þess naut hún í ríkum
mæli. Þórunn kunni ógrynni ljóða og
var víðlesin í íslenskum bókmenntum.
Stundum kom hún mér, sem þóttist
þokkalega lesinn, á óvart með athuga-
semdum sem vörpuðu nýjum skiln-
ingi á áður lesinn texta, þótt ekki vær-
um við alltaf sammála. Hún unni líka
myndlist eins og fagurt heimili þeirra
Haraldar bar glöggt vitni. Skörp
greind hefði gert henni nám umfram
stopult farskólanám auðvelt. Hana
dreymdi um kvöldskólanám er hún
kom suður til Reykjavíkur. Sá draum-
ur rættist ekki. Efnahagur ungrar
vinnustúlku leyfði ekki slíkan munað.
Ung hneigðist Þórunn nokkuð til
róttækni í pólitík enda ekki óeðlilegt,
þegar litið til er æsku hennar og efna-
leysis á viðkvæmum árum. Síðar þótti
henni tilvonandi tengdasonur full Na-
tósinnaður og horfa meira til vesturs í
heimsmálum en henni þótti hæfa. Allt
breyttist þetta með árunum og þegar
kommúnisminn hafði sýnt sitt rétta
andlit og endað á frægum ruslahaug-
um sögunnar var tengdamóðir mín
fyrir margt löngu komin hægra meg-
in við hægri kratann tengdason sinn.
Fyrir um áratug fór að bera á þeim
veikindum Þórunnar sem hrjáðu hana
það sem hún átti ólifað. Um nokkurra
ára skeið annaðist Haraldur hana á
heimili þeirra af einstakri umhyggju
og natni. Var aðdáunarvert hversu vel
hann reyndist henni, uns hann sjálfur
varð að lúta í lægra haldi fyrir þeim
vágesti sem krabbamein er.
Undanfarin sex ár dvaldist Þórunn
á Dvalar- og hjúkrunarheimilinu
Grund við Hringbraut, síðast á hjúkr-
unardeild. Þar var hún okkur að
mestu horfin, lifði í eigin heimi án
mikilla sýnilegra tengsla við umheim-
inn. Þótt hún ekki gæti tjáð sig,
skynjaði næmt starfsfólk, að viðmót
hennar breyttist jafnan þegar dótt-
irin, búsett erlendis, var á landinu.
Það er varhugavert að álykta að þótt
aldrað fólk geti ekki tjáð sig, viti það
ekkert af umhverfi sínu. Það er áreið-
anlega oft rangt. Það skilur kannski
og skynjar miklu meira en okkur órar
fyrir.
Í lokaerindi ljóðs síns „Á Rauðsgili“
segir Borgfirðingurinn Jón Helgason:
Handan við Okið er hafið grátt,
heiðarfugl stefnir í suðurátt,
langt mun hans flug áður dagur dvín,
drýgri er þó spölurinn heim til mín.
Þessar ljóðlínur voru eitt af því sem
tengdamóðir mín á árum áður hafði
jafnan á hraðbergi. Hún ólst upp í
Borgarfirði þar sem Okið blasir við og
þaðan sem heiðarfuglarnir stefna suð-
ur. Sú stund kemur að dagur okkar
allra dvín. Þegar hennar stund kom
var hún södd lífdaga og lengi búin að
þrá hvíldina.
Að leiðarlokum er þakklæti efst í
huga. Þakklæti fyrir að hafa notið
samvista við trygglynda og góða
konu, góða móður, tengdamóður,
ömmu og langömmu. Fjölskyldan öll
þakkar einstaka umönnun og hlýju
þess starfsfólks á Grund sem annaðist
Þórunni af svo mikilli elju og prýði nú
síðustu árin.
Guð blessi minningu Þórunnar
Guðmundsdóttur.
Eiður Guðnason.
Elskuleg amma mín er farin til
guðs. Ég á hafsjó af minningum sem
tengjast ömmu og afa en þau skipuðu
stóran sess í lífi okkar systkinanna.
Amma var gáfuð, skemmtileg, ljóð-
elsk og mikill unnandi bókmennta og
lista. Hún elskaði birtuna en umfram
allt elskaði hún börnin sín og fjöl-
skylduna meira en lífið sjálft.
Amma hafði afar skemmtilega
kímnigáfu og oft á tíðum höfðu hún og
mamma sín einkaorðatiltæki um
menn og málefni. Þau endurspegluðu
kímnigáfu hennar sem eingöngu
hennar nánustu skildu.
Afi og amma bjuggu nær alla sína
búskapartíð í Nóatúni 15. Það má
segja að „Nóinn“ hafi verið ættarset-
ur fjölskyldunnar. Þegar við Ingvar
hófum búskap þá var það í kjallaran-
um í Nóanum. Við bjuggum þar í átta
ár og höfðum afar gott samneyti við
afa og ömmu.
Við áttum svo sannarlega margar
ógleymanlegar stundir með þeim. Við
kynntum fyrir þeim nýja matarrétti
sem þeim voru framandi eins og t.d.
Lasagna og amma eldaði fyrir okkur
heimsins bestu fiskibollur og marga
aðra rétti sem voru einstakt ljúfmeti.
Það var alltaf mikið áhyggjuefni að
allir fengju nú „örugglega í sig“,
þannig að enginn færi svangur frá
borði.
Þegar elsta dóttir okkar fæddist
var hún fyrsta langömmubarnið.
Amma og afi sáu ekki sólina fyrir
henni. Amma naut þess að baða hana,
leika við hana, gefa henni að borða
sem og að passa hana. Hún var því
okkur ungum foreldrunum ómetan-
legur stuðningur.
Það eru forréttindi að hafa átt
ömmu sem trúnaðarvinkonu. Hún
treysti mér og ég henni. Við grétum
saman, hlógum saman og áttum ynd-
islegar stundir tvær einar sem ég
mun ætíð varðveita. Við vorum um-
fram allt mjög nánar og oft voru orð
óþörf. Við einfaldlega skildum hvor
aðra.
Hennar bestu stundir voru með
fjölskyldunni. Þau voru ófá matarboð-
in hjá okkur og hjá pabba og mömmu
þar sem fjölskyldan kom saman. Þá
var skipst á skoðunum um menn og
málefni en umfram allt nutum við
þess að vera saman. Ekki má gleyma
jólunum. Afi og amma voru alltaf hjá
foreldrum mínum og eigum við öll
yndislegar minningar sem tengjast
jólahátíðinni.
Það er margt sem ég hef lært af
ömmu og jafnvel erft. Hún elskaði að
vera úti við, hún söng sig í gegnum líf-
ið og það var alltaf stutt í hláturinn.
Ef það var sólarglæta þá mátti ganga
að því vísu að amma var sest út í garð
með útvarpstækið sitt og söng. Nú er
amma þar sem sólin skín og söng-
urinn hljómar.
Ég vil muna ömmu eins og hún var
upp á sitt besta. Nú er hún komin til
afa og þau munu leiða hvort annað
eins og þau gerðu meðan bæði lifðu.
Elsku amma, takk fyrir allt, sem þú
gafst mér og mínum.
Þín
Helga Þóra.
Ein af mínum fyrstu minningum úr
Nóatúninu er amma að segja mér
kisusöguna sem hún sagði mér alltaf
fyrir svefninn. Voru það ófá skiptin
sem ég sofnaði í rúminu þeirra við
ljúfu röddina hennar ömmu. Nóatúnið
var okkur alltaf opið og var gott að
koma þangað til ömmu og afa. Hafa
þau verið okkur systkinunum svo góð
og hjálpsöm.
Enginn bjó til betri fiskibollur en
amma og að láta ömmu skafa epli of-
an í sig var himneskt. Minningarnar
hafa hrannast upp á undanförnum
dögum. Yndislegar minningar sem
gott er að ylja sér við á þessari
kveðjustund.
Efst í huga mér er þakklæti fyrir
allt sem þið hafið gefið mér með allri
ykkar hlýju og umhyggju.
Veit ég vel að þótt amma hafi ekki
hitt litlu dóttur mína og nöfnu sína
mun hún vaka yfir henni og passa um
ókomna tíð.
Nú eruð þið sameinuð á ný öll þrjú,
amma, afi og Þórunn systir, gangið
saman og haldið verndarhendi yfir
okkur.
Kveð ég þig í dag, amma mín, með
þá vitund í hjarta að þú varst hvíld-
inni fegin og munið þið afi alltaf eiga
samastað í hjarta mínu.
Guð geymi þig, amma mín.
Magnea Sigríður
Guðmundsdóttir.
Það er skrítið til þess að hugsa að
sumir skuli vera teknir héðan ungir á
meðan aðrir biðja um að fá að deyja,
um að fá að kveðja þetta líf svo árum
skiptir, en fá ekki. Hugurinn í fjötr-
um, líkaminn rýr en hjartað einfald-
lega neitar að gefast upp, kann það
ekki, getur það ekki. Slær áfram af
gömlum vana og þrautseigju.
Þórunn amma eyddi síðustu árum
sínum á Grund í góðri umsjá barna
sinna og elskulegs starfsfólks. En
vissulega eru það árin áður en heilsan
fór að gefa sig sem lifa best í minning-
unni.
Það var fastur liður í mínum upp-
vexti að fara til afa og ömmu í Nóan-
um á sunnudögum. Frá því ég man
eftir mér og fram á þrítugsaldurinn
fór ég á hverjum sunnudegi í kaffi og
vöfflur. Þar var rætt um þjóðmálin,
fótbolta og oftar en ekki bar síðasta
Derrick-þátt á góma en á honum
hafði hún miklar mætur. Þetta voru
skemmtilegar og dýrmætar stundir
þar sem húmorinn var ætíð skammt
undan.
Þetta eru minningar sem ég mun
ávallt geyma hjá mér, minningar um
skemmtilega konu, mikinn húmorista
sem var örlát á allt sem hún hafði að
gefa.
Það er gott til þess að vita að Þór-
unn amma er nú frjáls úr viðjum elli
og sjúkdóma og komin í góðan fé-
lagskap afa, ættingja og vina sem á
undan hafa farið.
Haraldur Guðni Eiðsson.
ÞÓRUNN
GUÐMUNDSDÓTTIR
Hann gladdi okkur
alltaf með nærveru
sinni. Hann var ófeim-
inn og opinn karakter,
átti sér drauma og tal-
aði opinskátt um þá.
Margir héldu að hann
væri að grínast þegar hann var í
raun einlægur. Hann skildi ekki fólk
sem var ekki það sjálft, var annað en
það er. Þetta var honum óskiljanlegt
því hann vildi vera 100% Hjörtur og
enginn annar. Margir skildu þetta
einmitt ekki, þar sem góð ímynd
skiptir máli og stundum er freist-
andi að leyna einhverju. Hann trúði
að það væri betra að lifa í sannleika
lífsins og vera litinn hornauga frek-
ar en að lifa í lygi og vera dáður.
Hann hugsaði sífellt um að ljá
meðbræðrum sínum og -systrum
hjálparhönd og má nefna mörg
dæmi þess. Hann miðlaði reynslu
sinni til unga fólksins og þeirra sem
voru í vanda staddir.
Hann sagði þeim frá því hvernig
Guð hefði hjálpað honum í gegnum
mótbárur lífsins. Hjörtur var fram-
taksmaður að Guðs náð. Margir tala
um hluti sem þeir vildu gera ein-
HJÖRTUR
SVEINSSON
✝ Hjörtur Sveins-son fæddist 21.
september 1981.
Hann lést 4. ágúst
síðastliðinn og var
jarðsunginn frá
Kópavogskirkju 12.
ágúst.
hvern tíma í framtíð-
inni en hann vildi gera
þá helst í dag. Við
myndum segja að orð-
ið „núna“ hefði verið
uppáhaldsorðið hans.
Fólk sem betrumbæt-
ir heiminn sér það
sem þarf að laga og
bæta. Hann sá það
mjög vel og það angr-
aði hann hvað það var
takmarkað sem hann
gat gert, hann vildi
hjálpa meira.
Við viljum nýta frá-
fall Hjartar til einhvers góðs en ekki
bara syrgja náinn félaga. Við viljum
heldur hugsa um lífið sem fallvalt og
viðkvæmt en jafnframt dýrmætt og
yndislegt og við þurfum að njóta
þess. Hann var gott dæmi um þess-
ar staðreyndir, hann var opinskár
og beinskeyttur við fólk, oft um mál-
efni sem fólk þorði ekki að horfast í
augu við. Hann bar meiri virðingu
fyrir lífi og velferð náungans en til-
finningum hans. Við sem þekktum
hann, og fleiri, lærðum af fram-
kvæmdagleði hans og urðum fyrir
áhrifum, hvort sem áformin heppn-
uðust eður ei. Hjörtur hafði stórt og
gott hjarta.
Takk fyrir, takk fyrir allt, elsku
Hjörtur.
Kveðja, vinir þínir
Emil Ólafsson,
Arnar Ingvarsson og
Hilmar Freyr Sveinþórsson.