Morgunblaðið - 16.09.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2005 33
UMRÆÐAN
UM nk. helgi eru tveir viðburðir í
starfi kvenna í stjórnmálum.
Annarsvegar er
haldið Landsþing
Landssambands fram-
sóknarkvenna á Ísa-
firði en hinsvegar er
haldinn í Hveragerði
stofnfundur kvenna-
hreyfingar Samfylk-
ingarinnar undir yf-
irskriftinni „Pæjur og
pólitískt plott“.
LFK hefur stutt
konur til dáða
Landssamband
framsóknarkvenna
(LFK) hefur verið virkur fé-
lagsskapur kvenna innan Fram-
sóknarflokksins allt frá stofnun
þess. Fyrir tilstilli LFK samþykkti
Framsóknarflokkurinn fyrstur
flokka á Íslandi sérstaka jafnrétt-
isáætlun með það að leiðarljósi að
samþætta kynjasjónarmið beggja
kynja í öllu starfi flokksins. Sam-
bandið hefur stutt konur til dáða í
áranna rás, stuðlað að því að konur
hafi náð kjöri í kosningum og hlotið
ábyrgðarstöður innan Framsókn-
arflokksins. LFK hefur einnig unnið
ötullega að þeim málum sem mest
hafa brunnið á konum í gegnum tíð-
ina í íslensku samfélagi, s.s. launa-
jafnrétti kynjanna, bættu fæðing-
arorlofi feðra og mæðra og auknum
framgangi kvenna í atvinnulífinu al-
mennt.
Kvennahreyfingar
auka slagkraftinn
Aukin áhrif kvenna og fram-
gangur málefna þeirra í einum flokki
hafa áhrif á stöðu og málefni kvenna
í öðrum flokkum. Þannig hefur t.d
starf LFK haft áhrif út
fyrir raðir Framsókn-
arflokksins. Hið sama
má segja um starf
Kvennalistans á sínum
tíma, starf á vegum
Landssambands sjálf-
stæðiskvenna, og fram-
ganga kvenna innan
Samfylkingar og
Vinstri grænna. Í dag
hefur enginn flokkur
efni á að líta framhjá
konum og þeim mál-
efnum sem helst á þeim
brenna því konur eru
meðvitaður kjósendahópur sem get-
ur haft veruleg áhrif á gengi stjórn-
málaflokka. Nú hafa konur innan
Samfylkingarinnar ákveðið að feta
svipaða braut og framsóknarkonur
með því að stofna til skipulags vett-
vangs fyrir kvennastarfið í þeirra
röðum. Því ber að fagna sem miklu
gæfuspori. Allar líkur eru á að nýja
kvennahreyfing Samfylkingarinnar
muni auka slagkraft kvenna á þeirra
vettvangi og hafa áhrif út fyrir raðir
fylkingarinnar.
Kvenforkar og
pólitískar pæjur í boði
Konur hafa náð árangri á vett-
vangi stjórnmálanna nú hin seinni
ár. Hlutur þeirra hefur vaxið þótt
mörgum þyki að heldur hægt gangi.
Í síðustu alþingiskosningum varð þó
því miður bakslag í baráttunni þegar
hlutur kvenna minnkaði úr um 35% í
30% á Alþingi. Við slíkt bakslag
verður ekki unað. Nú þurfa konur að
sækja fram á sveitarstjórnarvett-
vangi. Í dag er hlutfall kvenna í
sveitarstjórnum um 30% og hefur
farið hægt vaxandi í síðustu kosn-
ingum. Margar dugmiklar konur úr
öllum stjórnmálaflokkum hafa nú
þegar gefið kost á sér í forystusætin
í komandi sveitarstjórnarkosningum
og margar eiga vonandi eftir að
koma fram síðar. Nú er því lag. Mik-
ilvægt að kjósendur tryggi að hlutur
kvenna að afloknum komandi kosn-
ingum rísi vel upp úr því 30% hlut-
falli sem nú ríkir. Ekki er vöntun á
kvenforkum og pólitískum pæjum til
að gera þá stöðu að veruleika. Fram-
ganga kvenna á vettvangi stjórnmál-
anna mun tryggja skilvirkara lýð-
ræði á Íslandi. Það er því til mikils
að vinna.
Pólitískar pæjur
Siv Friðleifsdóttir fjallar
um framgöngu kvenna
í stjórnmálaflokkum ’Mikilvægt að kjós-endur tryggi að hlutur
kvenna að afloknum
komandi kosningum rísi
vel upp úr því 30% hlut-
falli sem nú ríkir. Ekki
er vöntun á kvenforkum
og pólitískum pæjum til
að gera þá stöðu að
veruleika.‘
Siv Friðleifsdóttir
Höfundur er alþingismaður.
STEFNA bæjaryfirvalda í
Garðabæ hefur á síðastliðnum ár-
um verið sú að boðið sé uppá holl-
ar og næringarríkar máltíðir í
leik- og grunnskólum í Garðabæ.
Sú stefna endurspeglast bæði í
fjölskyldu- og skólastefnu Garða-
bæjar. Í skólastefnu Garðabæjar
kemur fram það markmið að nem-
endur finni öryggi og vellíðan í
skólanum og að það sé gert með
því að byggja upp jákvætt viðhorf
til heilbrigðra lífshátta og að gefa
nemendum tækifæri til að fá góðar
og næringarríkar máltíðir. Annað
markmið í skólastefnu Garðabæjar
er að í húsnæði skólanna sé að-
staða fyrir nemendur til að neyta
góðra og næringarríkra máltíða.
Manneldismarkmið eru ábend-
ingar um heilsusamlegt mataræði
þar sem tekið er mið af nýjustu
rannsóknum í næringarfræði,
heilsufari þjóðarinnar og fram-
leiðsluháttum. Þau eru í samræmi
við þá þekkingu sem næringar- og
manneldisfræði byggist á og eru í
sífelldu endurmati. Einstakar
greinar markmiðanna segja til um
að stefna skuli að sem fjölbreytt-
ustu fæðuvali og gerð fæðisáætl-
ana sem uppfylla kröfur um alhliða
næringu.
Við framleiðslu þess matar sem
framreiddur er í leik- og grunn-
skólum í Garðabæ er framfylgt
leiðbeiningum Lýðheilsustöðvar
varðandi ráðleggingar um mat-
aræði fyrir fullorðna og börn frá
tveggja ára aldri, manneldismark-
miðum um ráðlagða dagskammta
af orkuefnum, vítamínum og stein-
efnum og öðru efni sem stofnunin
gefur út er varðar málaflokkinn.
Matseðlar í grunnskólum og leik-
skólum Garðabæjar eru unnir af
sérfræðingum á þessu sviði. Und-
anfarin ár hefur Valgerður Hildi-
brandsdóttir, matarfræðingur og
næringarráðgjafi, unnið í sam-
starfi við starfsmenn leikskólanna
að þróun matseðla leikskólanna.
Ólafur Sæmundsson næring-
arfræðingur hefur þróað matseðla
fyrir fyrirtækið Matarlyst sem sel-
ur mat í skólum, þar á meðal í
grunnskólum Garðabæjar. Mikið
samráð hefur verið haft við for-
eldra grunnskólabarna í þessari
vinnu undanfarin ár. Ólafur og
Valgerður hafa unnið matseðlana
með það í huga að hafa fjölbreytni
í fyrirrúmi, fisk a.m.k. einu sinni í
viku og jafnvel tvisvar og það
sama á við um kjötmeti. Súpur og
grautar eru vikulega á matseðli og
svo pastaréttir, píta, pylsur og
annað á föstudögum. Eru allir
skólarnir, bæði leik- og grunn-
skólar, til dæmis með fisk á þriðju-
dögum og kjöt á miðvikudögum til
að auðvelda foreldrum að velja
kvöldverð út frá því.
Matseðla í grunnskólunum er
hægt að kynna sér á vefnum
www.skolamatur.is. Þar eru birtir
matseðlar til 8 vikna og hægt að
sjá í töflum hvernig næring-
argildið er reiknað út fyrir hvern
dag þessar 8 vikur.
Eru foreldrar hvattir
til að kynna sér mat-
seðlana og næring-
argildi matarins.
Matseðla í leik-
skólum er hægt að
kynna sér á vef leik-
skóla í Garðabæ á
vefnum www.garda-
baer.is. Þar eru birtir
matseðlar til 5 vikna í
einu.
Sterk tengsl eru á
milli vellíðunar og
bætts námsárangurs
barna og næringar. Börn sem
neyta morgunverðar eru betur
undir það búin að takast á við
krefjandi starf í skólanum en þau
sem sleppa honum. Það er sannað
mál að líði of langur tími á milli
mála skerðist athygli barna og
námsgeta. Notalegt umhverfi,
notaleg stund í matartíma og sam-
vera barna og kennara er mik-
ilvægur liður í leik- og grunnskóla-
starfi í Garðabæ. Góður og
næringarríkur matur í hádegi í
leikskólum og grunnskólum
Garðabæjar stuðlar því að góðri
líðan og árangri barnanna í leik og
starfi.
Næringarríkur matur í leik-
og grunnskólum í Garðabæ
Anna Magnea Hreinsdóttir og
Oddný Eyjólfsdóttir fjalla um
góðan mat í grunnskólum
Garðabæjar
Oddný
Eyjólfsdóttir
’Sterk tengsl eru á millivellíðunar og bætts
námsárangurs barna
og næringar.‘
Anna Magnea er leikskólafulltrúi
Garðabæjar. Oddný er deildarstjóri
skóladeildar á bæjarskrifstofum
Garðabæjar.
Anna Magnea
Hreinsdóttir
Nýjar vörur
Jónína Benediktsdóttir: Sem
dæmi um kaldrifjaðan siðblindan
mann fyrri tíma má nefna Rocke-
feller sem Hare telur einn spillt-
asta mógúl spilltustu tíma.
Sturla Kristjánsson: Bráðger
börn í búrum eða á afgirtu svæði
munu naumast sýna getu sína í
verki; þeim er það fyrirmunað og
þau munu trúlega aldrei ná þeim
greindarþroska sem líffræðileg
hönnun þeirra gaf fyrirheit um.
Kristján Guðmundsson: Því
miður eru umræddar reglur nr.
122/2004 sundurtættar af óskýru
orðalagi og í sumum tilvikum
óskiljanlegar.
Sigurjón Bjarnason gerir grein
fyrir og metur stöðu og áhrif
þeirra opinberu stofnana, sem
heyra undir samkeppnislög,
hvern vanda þær eiga við að glíma
og leitar lausna á honum.
Þorsteinn H. Gunnarsson:
Nauðsynlegt er að ræða þessi mál
með heildaryfirsýn og dýpka um-
ræðuna og ná um þessi málefni
sátt og með hagsmuni allra að
leiðarljósi, bæði núverandi bænda
og fyrrverandi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
MIKIÐ hefur verið rætt um
Sundabraut og Sundabrú og mikill
tími farið í vangaveltur um hvaða
leið skuli farin yfir
Kleppsvíkina. Nú virð-
ist loks hafa náðst
lending þótt sitt sýnist
hverjum.
Það má þó ekki
gleyma því að Sunda-
brú og Sundabraut er
engan veginn eitt og
það sama. Sundabrúin
er aðeins einn áfangi
sk. Sundabrautar sem
liggja mun frá Kjal-
arnesi að norðan og
inn á Sæbraut að sunn-
an og þó brátt verði
endanlega búið að
ákveða brúarstæðið er
langt frá því að Sunda-
braut sé endanlega
komin á pappírinn.
Fullgerð mun
Sundabraut taka við af
Vesturlandsvegi um
Mosfellsbæ og Ártúns-
brekku sem þjóðleið
frá Norður- og Vest-
urlandi til Reykjavíkur
og létta verulega á um-
ferð um eldri leiðina. Þá mun Sunda-
brautin einnig taka við verulegri um-
ferð milli Grafarvogshverfis og
vestlægari borgarhverfa, verða meg-
inleið að og frá hugsanlegri byggð í
Geldinganesi, gerbreyta aðstæðum á
Kjalarnesi og gera Kjalarnes að mun
ákjósanlegra nýbyggingarsvæði í
augum flestra.
Það verður þó að segjast eins og er
að þegar litið er á áætlanir borgaryf-
irvalda um aðkomu Sundabrautar
Gufunesmegin þá hlýtur maður að
hugsa með sér: Hvað gengur þessu
fólki eiginlega til? Því háttar nefni-
lega þannig til að ætlun þeirra er að
gera göng í gegnum Gufunesham-
arinn og leggja fjórfaldan veg með-
fram austan og norðanverðu Hamra-
hverfi og síðan meðfram austan-
verðu Rima- og Borgarhverfi. Veg
sem veruleg umferð, þar með talin
þungaumferð, mun liggja um dag
sem nótt með tilheyrandi mengun og
hávaða. Ekki ólíkt því og fer um Ár-
túnsbrekkuna í dag.
Þegar maður svo skoðar betur
hver akkur sé í að leggja veginn svo
nálægt íbúðahverfum og gerbreyta
öllum búsetuforsendum þeirra sem
þar búa í stað þess að leggja hann
sem leið liggur meðfram ströndinni,
á fyllingu sem þegar hefur verið gerð
fyrir neðan hamarinn og vestan
gömlu sorphauganna, og sem lengst
frá íbúðahverfum þá rennur upp fyr-
ir manni ljós.
Borgaryfirvöld gera nefnilega ráð
fyrir því að á gríðarstórri uppfyll-
ingu úti í Viðeyjarsundi rísi u.þ.b.
12.000 manna byggð, eða rúmur
Reykjanesbær. Þar eiga eftir að
verða til byggingalóðir sem enn á
eftir að selja og verða ekki auðselj-
anlegar ef búið er að leggja hrað-
braut um hlaðvarpa væntanlegra
íbúa. Hinsvegar sjá borgaryfirvöld
ekki nokkra ástæðu til þess að taka
tillit til þeirra íbúa Grafarvogs-
hverfis sem þegar hafa sezt þar að
enda þær lóðir þegar seldar og húsin
risin.
Þetta mál verður allt svo miklu
einkennilegra, ef ekki
bara hlægilegt, þegar
maður hugsar til þess
hvernig viðbrögð borg-
aryfirvalda voru við
hugmyndum sjálfstæð-
ismanna um bygg-
ingalóðir á uppfyll-
ingum í vesturhluta
borgarinnar. Hvað þá
þegar hugsað verður til
þess hvernig viðbrögð
yfirvalda hafa verið við
hugmyndum um byggð
í Geldinganesi. Það er
helzt að sjá að þau vilji
frekar mola niður stóra
hluta Geldinganess og
flytja þá einhvern kíló-
metra eða svo til að fylla
upp í Viðeyjarsund, en
að viðurkenna að Geld-
inganesið er bezti val-
kostur sem næsta bygg-
ingaland borgarinnar.
Það er sanngjörn
krafa þeirra borgarbúa
sem koma til með að
líða fyrir þessar áætl-
anir yfirvalda að þær verði endur-
skoðaðar. Það er engin ástæða að
rýra stórkostlega búsetuskilyrði
þeirra og valda þeim öðrum ómæld-
um skaða með hagsmuni einhverrar
hugsanlega áætlaðrar byggðar að
leiðarljósi.
Framtakssamir íbúar í Hamra-
hverfi hafa lagt mikla vinnu í að
skoða þessi mál og hafa komið raun-
hæfum og vandlega unnum tillögum
um aðra valkosti til yfirvalda. Eins
og við var að búast hafa viðbrögð
borgaryfirvalda aðeins verið hártog-
anir eða föðurlegt klapp á öxlina án
nokkurra frekari aðgerða. Það er
óviðunandi að borgurum sem vilja
vinna á málefnalegan og sann-
gjarnan hátt með borgaryfirvöldum
sé sýnd slík óvirðing
Annað sem nefna má í lokin er að-
koma Hallsvegar að væntanlegri
Sundabraut. Hallsvegur á nefnilega
að verða ein meginstofnleið milli
Vesturlandsvegar og fyrirhugaðrar
íbúabyggðar í hlíðum Úlfarsfells
annars vegar og Sundabrúar hins
vegar og mun skera Grafarvogs-
hverfi í tvennt. Grafarvogsbúar
hafna því að búið verði til annað eins
slys og slík vegalagning óhjákvæmi-
lega yrði um leið og við krefjumst
þess að flýtt verði lagningu Hall-
vegar upp á Víkurveg svo komið
verði í veg fyrir stöðugan gegnum-
akstur um Húsahverfi.
Þá má og benda á að Fjósaklettar
við Gufunes, Eiðisvíkin og Leirvog-
urinn eru aðgengilegar nátt-
úruperlur sem íbúar Grafarvogs,
væntanlegir íbúar Geldinganess, já
og borgarbúar allir, eiga að fá að
njóta og engin ástæða að vera með
uppfyllingar þar.
Sundabraut,
Sundabrú
Emil Örn Kristjánsson
fjallar um Sundabraut
Emil Örn Kristjánsson
’… Fjósa-klettar við
Gufunes, Eiðis-
víkin og Leir-
vogurinn eru að-
gengilegar nátt-
úruperlur …‘
Höfundur er leiðsögumaður og vara-
formaður Íbúasamtaka Grafarvogs.