Morgunblaðið - 16.09.2005, Blaðsíða 1

Íþróttir og Bílar í dag
STOFNAÐ 1913 250. TBL. 93. ÁRG. FÖSTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
Agndofa
lesendur
Rætt við breska rithöfundinn
Nick Hornby | Miðopna
Áður hafði Halldór sagt í
ávarpinu að Ísland gæti hjálpað
til við að halda heimsfriðinn og
tryggja velferð aðildarríkja Sam-
einuðu þjóðanna. Hann sagði
samtökin hafa skipt sköpum fyrir
margar þjóðir en einnig brugðist
vonum margra.
„Ef við endurskipuleggjum
ekki Öryggisráðið mun okkur
skorta nauðsynlegan styrk til að
tryggja og viðhalda friði,“ sagði
forsætisráðherra og lagði áherslu
á að breyta þyrfti samsetningu
ríkja í ráðinu fyrir lok þessa árs.
Fordæmdi hryðjuverk
Halldór sagði Ísland taka und-
ir ályktun leiðtogafundarins um
hryðjuverk, þó enn skorti algilda
skilgreiningu á því hugtaki. Hann
sagði hryðjuverk ógna allri
heimsbyggðinni og þau ætti að
fordæma. Það væri skylda aðild-
arríkja Sameinuðu þjóðanna að
gera alþjóðasamning gegn
hryðjuverkum fyrir lok yfir-
standandi allsherjarþings sam-
takanna.
Halldór minnti á að á næsta ári
yrðu 60 ár frá því að Ísland gerð-
ist aðili að Sameinuðu þjóðunum.
Á þeim tíma hefði það verið afar
mikilvægt fyrir nýlega sjálfstæða
þjóð að gerast aðili að alþjóða-
samtökum sem höfðu það mark-
mið að tryggja frið og öryggi í
samskiptum þjóða.
Halldór sagði það ekki duga að
tryggja góð samskipti milli landa,
það væri ekki síður mikilvægt að
tryggja að stjórnvöld virtu mann-
réttindi eigin borgara. Það væri
því ánægjulegt, á þessum mikil-
vægu tímamótum, að leggja nú
sérstaka áherslu á þær grund-
vallarhugmyndir stofnsáttmála
samtakanna.
Halldór Ásgrímsson tekur í
dag þátt í hringborðsumræðum
leiðtoga um niðurstöður fundar-
ins og næstu skref.
Reuters
Lýsti yfir
framboði til
Öryggisráðsins
Halldór Ásgrímsson ávarpaði leiðtogafund Sameinuðu þjóðanna í gær
Halldór Ásgrímsson í ræðustóli á leiðtogafundi SÞ í New York í
gær, þar sem hann minnti á framboð Íslands til Öryggisráðsins.
HALLDÓR Ásgrímsson forsætisráðherra sagði í lok ávarps síns á
leiðtogafundi Sameinuðu þjóðanna (SÞ) í New York í gærkvöldi að Ís-
land hefði í fyrsta sinn lýst yfir framboði til Öryggisráðs Sameinuðu
þjóðanna fyrir tímabilið 2009 til 2010.
ALÞJÓÐLEGU hjálp-
arsamtökin Læknar án
landamæra sögðu í gær
að hungursneyðin í Afr-
íkuríkinu Níger ykist
enn þrátt fyrir hjálpar-
starfið þar á síðustu vik-
um.
Samtökin sögðu að
bregðast þyrfti strax við
neyðarástandinu með aukinni aðstoð og uppskeru-
tíminn hæfist ekki fyrr en eftir nokkrar vikur.
Áætlað er að 3,6 milljónir manna þjáist af vannær-
ingu í Níger vegna þurrka og engisprettufaraldurs
í fyrra.
Börn deyja enn af sulti
„Ástandið versnar enn,“ hafði fréttastofan AP
eftir Cloe Gelin, hjúkrunarfræðingi samtakanna í
bænum Zinder í héraði þar sem hungursneyðin
hefur verið einna skæðust. „Á hverjum degi fjölg-
ar þeim vannærðu börnum sem við tökum á móti.“
Nær þúsund alvarlega vannærð börn voru flutt í
hjúkrunarstöð Lækna án landamæra í Zinder í
vikunni sem leið. Könnun samtakanna fyrr í vik-
unni bendir til þess að á degi hverjum deyi yfir 40
manns í aðeins einu héraði sem kannað var.
Að sögn fréttavefjar BBC hefur tæp milljón
nauðstaddra Nígerbúa ekki enn fengið matvæli
þótt nú séu liðnar sex vikur síðan hjálparstarfið
hófst fyrir alvöru. Mörg börn deyi enn í hjálp-
arstöðvum fyrir vannærða Nígerbúa.
Neyðin eykst
enn í Níger
RÍKISSTJÓRNIN í Hollandi hefur kynnt áform
um að koma upp gagnabanka þar sem skráðar
verða upplýsingar um alla íbúa landsins „frá vöggu
til grafar“ og beita honum í baráttunni gegn glæp-
um. Markmiðið með gagnabankanum er að bera
kennsl á börn, sem talin eru líkleg til að leiðast út á
glæpabrautina, áður en í óefni er komið.
Frá og með 1. janúar 2007 verður komið upp
tölvuskrám um alla íbúana með upplýsingum um
heilsufar þeirra, fjölskylduaðstæður, skólagöngu
og afbrot allt frá fæðingu til dauða, að sögn breska
dagblaðsins The Independent í gær.
Í samræmi við lög um persónuvernd fá einstak-
lingar og stofnanir ekki aðgang að tölvuskránum.
Gagnabankinn verður hins vegar notaður til að
vara barnaverndaryfirvöld við ef veruleg hætta er
talin á því að barn eða unglingur leiðist út í afbrot.
Berist til að mynda tilkynning frá skóla um að
barn skrópi oft og frá lögreglu um að það sé grun-
að um smáþjófnað geta barnaverndaryfirvöld boð-
að foreldrana á sinn fund.
Í gagnabanka frá
vöggu til grafar
HANS Enoksen, formaður grænlensku land-
stjórnarinnar, tilkynnti í gærkvöldi að efnt yrði
til þingkosninga 22. nóvember vegna deilna
stjórnarflokkanna um frumvarp til fjárlaga
næsta árs, að sögn grænlenskra fjölmiðla.
Fréttavefur grænlenska vikublaðsins Sermitsiaq
sagði að Jafnaðarmannaflokkurinn Siumut, und-
ir forystu Enoksens, væri óánægður með fjár-
lagafrumvarp Josefs Motzfeldts, fjármálaráð-
herra og formanns samstarfsflokksins Inuit
Ataqatigiit (IA). Aðallega var deilt um þá kröfu
Jafnaðarmannaflokksins að teknar yrðu upp
barnabætur.
Að sögn Sermitsiaq endurspeglar deilan einn-
ig djúpstæðan ágreining innan Siumut-flokksins.
Grænlenska
stjórnin fallin
AUKINN hiti og selta í Golfstraumnum
veldur því að ferskvatn norðan frá stöðvar
ekki hringrás Norður-Atlantshafsins og
norðurhafa. Áhrifa Golfstraumsins gætir
því áfram um einhver ókomin ár.
Þetta kemur fram í grein fimm vísinda-
manna sem birtist í vísindatímaritinu
Science og kemur út í dag.
Vísindamennirnir Hjálmar Hátún frá
Færeyjum, Anne Britt Sandø frá Noregi,
Helge Drange líkanastjóri frá Noregi, Bogi
Hansen frá Færeyjum og Héðinn Valdi-
marsson, haffræðingur á Hafrannsókna-
stofnun, byggja grein sína, Influence of the
Atlantic Subpolar Gyre on the Thermohal-
ine Circulation, á líkani yfir hafstrauma og
athugunum sem hafa fengist við árlegar
mælingar við Ísland, Færeyjar, Skotland
og Noreg. Breytingar hafa orðið á út-
breiðslu þessa hringstreymis umhverfis
Grænlandshaf og Labradorhaf og meðal
annars kemur fram að seltan í Golf-
straumnum hafi minnkað frá 1960 en aukist
eftir 1995. Vísindamenn hafa bent á að
hlýni á norðurslóðum aukist útbreiðsla á
ferskvatni sem verði til þess að hægja mjög
á eða stöðva svokallað „stóra færiband“ eða
streymi yfirborðsstrauma norður eftir og
streymi djúpsjávarstrauma suður eftir höf-
um. Fyrrnefndir fimmmenningar komast að
annarri niðurstöðu í greininni í Science,
það er að hringrásin haldi áfram og ólík-
legra sé að hún verði fyrir áföllum af völd-
um ferskvatnsins. Undanfarin ár hefur
Hafrannsóknastofnun greint frá auknu
seltumagni og auknum sjávarhita sunnan
og vestan við Ísland og voru gögnin meðal
annars notuð við gerð greinarinnar.
Héðinn Valdimarsson segir að höfundar
megi ekki ræða greinina fyrr en hún birtist
en bendir á að þegar saltur og tiltölulega
hlýr yfirborðssjór streymi norður í Íslands-
haf og Norður-Grænlandshaf kólni hann og
sökkvi niður í dýpið. Þessi sjór myndi
djúpsjóinn í Norður-Atlantshafi og flæði
suður í Atlantshaf. Hann sé á hreyfingu
suður eftir öllu Atlantshafi, fari niður að
suðurheimskauti og streymi inn í Indlands-
haf og Kyrrahaf. Þar stigi hann upp á yf-
irborðið á ný á fleiri hundruð árum og
streymi eftir því til baka inn í Atlantshafið
og norður eftir. „Þetta hefur stundum verið
kallað „stóra færibandið“ og það hafa verið
uppi raddir um það að ef ísinn á norð-
urskautinu bráðnar verði það mikið af
ferskvatni í yfirborðslögum þarna norður
frá að það stöðvi þessa hringrás,“ segir
Héðinn. „Tilgáta okkar er sú að þessi seltu-
aukning í Norður-Atlantshafsstraumnum
og Golfstraumnum vinni á móti þessu og
haldi hringrásinni gangandi.“
Hringrás Norður-Atlants-
hafsins stöðvast ekki
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steg@mbl.is


 








  
  




 









Aukinn hiti og selta í Golfstraumnum og áhrifa hans mun gæta áfram
♦♦♦
♦♦♦
Íþróttir | Haukum spáð sigri
Rooney verðskuldaði rautt
spjald
Gunnar Heiðar skoraði í Evrópuleik Bílar | 507
hestafla ofurbíll
Nýr Grand Vitara
Kínverskur jeppi