Morgunblaðið - 16.09.2005, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Friðmey Guð-mundsdóttir
fæddist í Hafnar-
firði hinn 15. októ-
ber 1917. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Ási í Hveragerði
þann 1. september
síðastliðinn. Frið-
mey var níunda í
röð þrettán systk-
ina þeirra hjóna
Guðmundar Hró-
bjartssonar járn-
smiðs, f. 1881, d.
1951, og Ágústu
Guðrúnar Jónsdóttur húsfreyju,
f. 1880, d. 1961.
Systkini Friðmeyjar voru: Sig-
ríður, f. 1909, d. 1958; Gísli f.
1910, d. 1999; Hreiðar, f. 1911, d.
1911; Sigurjón, f. 1911, d. 1911;
Engilbjartur, f. 1912, d. 2000; Jó-
hanna, f. 1914, d. 1993; Elínbjörg.
f. 1915, d. 1937; Jón Eyvindur, f.
1916, d. 1995; Friðberg, f. 1919,
d. 1987; Guðmundur Ágúst, f.
1920, d. 1930; og eftirlifandi syst-
ur: Ruth, f. 1922 og Kristbjörg, f.
1924.
Friðmey giftist Þorvaldi Guð-
mundssyni bónda frá Bíldsfelli, f.
ir. 6)Rósa, f. 1958, á fimm börn og
eitt barnabarn, maki Sturla Pét-
ursson. 7) Þorsteinn, f. 1960. á
fjögur börn, maki Fjóla Ægis-
dóttir. 8) Guðmundur, f. 1961.
Börn Þorvaldar af fyrra hjóna-
bandi: 1) Örn, f. 1945. 2) Rann-
veig, f. 1946, á þrjú börn og sex
barnabörn. Ömmubörnin eru 30
talsins og langömmubörnin 18.
Í æsku átti Friðmey við mikil
veikindi að stríða, fékk ung liða-
gigt sem háði henni alla tíð. Lauk
hún barnaskólaprófi og þrátt fyr-
ir veikindin fór hún ung að vinna.
Þótti hún mjög verklagin og dug-
leg og var eftirsótt í hin ýmsu
þjónustu- og umönnunarstörf,
ekki síst vegna léttrar lundar og
glaðværðar. Hinn 4. júní 1951
fluttist Friðmey að Bíldsfelli í
Grafningi. Hún var þar húsfreyja
og stundaði búskap með Þorvaldi
manni sínum. Á Bíldsfelli var
mjög gestkvæmt og gestrisni þar
mikil. Friðmey stofnaði kven-
félagið Ýri í Grafningi og var for-
maður þess til margra ára. Þegar
uppeldi stóra barnahópsins var
nær lokið, tóku þau dótturson
sinn að mestu að sér frá unga
aldri. Friðmey bjó áfram á Bílds-
felli til ársins 2002. Þá fluttist
hún að Ási í Hveragerði vegna
vanheilsu.
Friðmey verður jarðsungin frá
Selfosskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
3 september 1907, d.
3. apríl 1982. Hann
var elsti sonur
hjónanna Guðmund-
ar Þorvaldssonar
bónda, f. 1873, d.
1945, og Guðríðar
Finnbogadóttur hús-
freyju, f. 1883, d.
1982 á Bíldsfelli, áð-
ur til heimilis í Geit-
dal í Skriðdal. Eftir-
lifandi systur: Þóra,
f. 1919, og Þórdís
Todda, f. 1928. Börn
Friðmeyjar:1) Davíð,
f. 1943, d. 1954. 2) Ágústa, f.
1944, á þrjú börn og átta barna-
börn, maki Sigtryggur Einarsson.
3) Svavar, f. 1950, á fjóra syni og
fimm barnabörn, maki Valey
Guðmundsdóttir. Börn Friðmeyj-
ar og Þorvalds eru:1) Guðríður, f.
1952, á tvö börn og tvö barna-
börn, maki Haraldur Ríkarðsson.
2) Guðmundur, f. 1953, á tvö börn
og tvö barnabörn, maki Kristín
Gísladóttir. 3) Sigurður, f. 1954, á
þrjú börn. 4) Pétur, f. 1954, á þrjú
börn, maki Hjördís B. Ásgeirs-
dóttir. 5) Árni, f. 1957, á fjögur
börn, maki Sigrún Hlöðversdótt-
Elsku mamma mín, ég kveð þig í
dag með þessum fáu orðum. Þig,
þessa litlu en stoltu og sterku konu
sem stóðst eins og stytta sama á
hverju gekk, sem alltaf varst
reiðubúin að hjálpa, þurfti ekki einu
sinni að nefna það.
Eins og þegar þú og pabbi hjálp-
uðuð mér að ala upp elsta son minn,
Þórarin Inga, sem var hjá ykkur
meira og minna til þrettán ára ald-
urs, nei það var ekki vandamál. Oft
dvaldir þú á heimili okkar í borginni
og við í sveitinni hjá þér, voru þetta
tilhlökkunarefni á báða bóga. Þú
virtist alltaf full af orku og til í allt,
skreppa hingað eða þangað, og ekki
þurfti að bíða eftir þér, þú varst tilbú-
in með kápuna á handleggnum
minnst hálftíma áður en leggja átti af
stað. Hjá þér var allt einhvern veginn
ekkert mál, alveg frá því ég var lítil
minnist ég þess ekki að þú hafir
nokkurn tíma kvartað yfir því að
mikið væri að gera.
Fyrir stórhátíðir eða veislur var
alltaf allt tilbúið daginn áður, allt
hreint og strokið, búið að raða föt-
unum á alla frá nærfötum og upp úr á
ellefu manns.
Þá var þetta allt eitthvað svo ein-
falt fannst manni. Ég á nú sjálf bara
fimm börn og mér hefur nú ekki al-
veg fundist þetta svona einfalt. En
hjá þér, elsku mamma mín, lærði ég
margt sem komið hefur sér vel, aldr-
ei að fresta því til morguns sem þú
getur gert í dag var þitt aðalsmerki.
Þetta hef ég reynt að tileinka mér og
líka ræktarsemi þína við vini og fjöl-
skyldu. Þegar ég var orkulaus og sá
fram á ótal verkefni þá var nóg fyrir
mig að hringja í þig, tala við þig í
nokkrar mínútur og „stela orku“ eins
og ég kallaði það og ég fór fílefld af
stað.
Enda ekki að ástæðulausu sem ég
hringdi í þig nánast á hverjum degi
og kom til þín einu sinni til tvisvar í
viku, mamma mín. Ég veit að þú
munt hjálpa mér áfram því þú ferð
aldrei úr hjarta mínu og í hvert sinn
er ég set á mig skart mun ég hugsa til
þín.
Amma Friðmey hún er alltaf svo
hress, glitrandi og fín sögðu krakk-
arnir mínir gjarnan.
En það voru þér þung spor að fara
úr sveitinni þinni þegar heilsan bil-
aði, en þú sagðir að hlutirnir væru nú
bara eins og þeir væru og ekki þýddi
að væla yfir því. Þú fluttist að Ási
með trega en komst fljótt að því að
það var góður staður og yndislegt
starfsfólk.
Alltaf hafði verið mikill gestagang-
ur hjá þér og hann hélt áfram þar,
enda varstu sannur vinur vina þinna.
Mig langar sérstaklega að þakka
starfsfólki á Ási og öllum þeim sem
sýndu þér hlýju og ræktarsemi í
gegn um árin, það þótti þér svo
óskaplega vænt um.
Guð geymi þig, elsku mamma mín,
við eigum öll eftir að sakna þín mikið.
Þín dóttir
Rósa og fjölskylda.
Elsku hjartans mamma, amma og
langamma okkar. Það tekur okkur
sárt að kveðja þig á þessari stundu.
Sterkasti hlekkurinn í fjölskyldunni
er nú horfinn á braut. Eftir mikil
veikindi stóðst þú alltaf upp teinrétt
og yndisleg, eins og ekkert hafi í
skorist, alltaf tilbúin að gera allt,
ferðast, skreppa á dansleik eða fara
að kaupa föt eða gjafir, þú hafðir yndi
af því að gefa. Þú gleymdir aldrei
húmornum og glottið var skammt
undan þegar þér fannst eitthvað
sniðugt eða varst að stríða einhverj-
um. Þú varst alltaf svo minnug,
ákveðin og yndisleg. Það var alltaf
hægt að treysta á þig og leita til þín
ef eitthvað bjátaði á. Öll jólin okkar
saman í sveitinni, berjaferðirnar og
aðrar góðar stundir eru ofarlega í
huga okkar um þessar mundir og
viljum við þakka þér innilega fyrir
þann hlýhug og þá gleði sem þú hefur
fært okkur.
Við vitum að þér líður vel núna,
þar sem þinn heittelskaði tók á móti
þér og aðrir sem þér þótti vænt um
og þótti vænt um þig. Nú reynir á
okkur hin að halda stóru fjölskyld-
unni okkar saman, til minningar um
þig og þitt mikla afrek að koma okk-
ur á legg. Guð veri með þér.
Við viljum þakka öllum á Ási í
Hveragerði fyrir alla hjálpina og þá
ástúð sem þau veittu þér og okkur.
Elsku mamma, amma og
langamma, þessi fáu orð fá þér aldrei
lýst. Við söknum þín svo sannarlega.
Jesú minn ljúfi lýsi,
leið þú mig Jesú kær.
Jesú mér veginn vísi,
vertu mér Jesú nær.
Hafðu mig Jesú hýri,
handanna á milli þín.
Jesú mér stjórni og stýri,
stoð Jesú vertu mín.
(Höf. ók.)
Þúsund kossar.
Guðríður, Haraldur, Þorvaldur,
Stefanía, Katrín Friðmey,
Elísabet Freyja, Þórdís og
Guðlaugur.
Ég kynntist Friðmeyju Guð-
mundsdóttur fyrst um verslunar-
mannahelgina 1998, en þá hafði ég
fyrir nokkru hafið sambúð með
Gurrý dóttur hennar. Það er sérstök
reynsla að koma í fyrsta skipti að
Bíldsfelli í Grafningshreppi. Bæjar-
stæðið er einstaklega fagurt, en há-
reistur þriggja bursta bærinn stend-
ur við rætur fellsins sem hann
dregur nafn sitt af. Útsýni er mikið
til suðurs, yfir Sogið og Álftavatnið
og yfir í Grímsnesið. Framundan
blasir við Búrfellið. Er ekið er upp
slóðann að bænum, mynda 80 ára
gömul reynitré tígulega umgjörð.
Það er eins og að maður hverfi aftur í
tímann við það að ganga inn í bæinn.
Maður skynjar að ekkert hefur í
raun breyst frá því hann var reistur
árið 1927. Gengið er inn úr dimmum
göngum inn í eldhúsið. Mér verður
starsýnt á húsfreyjuna á bænum. Við
mér blasir smávaxin og fíngerð öldr-
uð kona. Líkaminn er slitinn af ára-
tugalangri erfiðisvinnu; allt að því
veikburða að sjá. Svipurinn er hins-
vegar mjög einbeittur og augnaráðið
ber með sér sterkan persónuleika.
Jafnvel menn af minni stærð, sex fet
og tveimur þumlungum betur, verða
smáir er þeir mæta slíku. Ég lærði
strax af þessum fyrstu kynnum að
Friðmey og Bíldsfell voru eitt. Á
vissan hátt merkilegt ef tekið er tillit
til hennar fyrstu kynna af staðnum.
Það er í júnímánuði 1951, að hún
sem ung einstæð móðir úr Hafnar-
firði flyst búferlum með tvö börn sín
og ræður sig í kaupavinnu að Bílds-
felli. Reyndar hefur hún eignast barn
á undan þessum tveimur, sem hún
neyðist til að láta frá sér. Það hefur
aldrei þótt gott hlutskipti að vera
einstæð móðir, hvað þá á þessum ár-
um, en svo illa hafði Íslendingum
haldist á stríðsgróðanum, að Ný-
sköpunarstjórnin sá sig knúna til
þess að fara fram á Marshall-aðstoð.
Má því nærri geta hvort ekki hefur
verið erfitt fyrir verkakonu með tvö
lítil börn að láta enda ná saman. Ekki
leist Friðmeyju neitt sérstaklega vel
á hinn nýja dvalarstað sinn, en svo
sagði hún mér á sínum tíma, að er
hún gekk inn um bæjardyrnar á
Bíldsfelli hafi hún sagt upphátt: „Hér
verð ég ekki lengi.“ En það er nú svo
að forlögin eiga það til að taka fast í
taumana og dvöl Friðmeyjar á Bílds-
felli átti eftir að spanna vel ríflega
hálfa öld. Málin æxluðust þannig, að
Friðmey gekk að eiga bóndann á
bænum, Þorvald Guðmundsson, og
eignuðust þau átta börn saman. Fyr-
ir átti Þorvaldur tvö börn og eins og
áður hefur verið getið fylgdu tvö
barna Friðmeyjar henni þá er hún
kom að Bíldsfelli. Vinnudagar til
sveita hafa ætíð verið langir og erf-
iðir en það gefur augaleið að þegar
bætist við uppeldi og vinna í kringum
jafnstóran barnahóp og raun ber
vitni, þá þarf þrekvirki til að vel tak-
ist. Sé litið yfir barnahópinn í dag er
ekki annað að sjá en allt hafi heppn-
ast sem skyldi. Eftir því sem ég best
veit var hjónaband þeirra Friðmeyj-
ar og Þorvalds farsælt en ég man vel
hvað Friðmey ljómaði er hún minnt-
ist þess er hún eitt sinn gekk til náða
á jólanótt, eftir að hafa komið börn-
unum niður eftir annasamt aðfanga-
dagskvöld, og fann þá öskju með
gullhring á koddanum sínum.
Ég tel það mér til tekna að hafa
fengið að kynnast manneskju eins og
Friðmeyju. Hún hafði mjög svo
ákveðnar skoðanir á mönnum og
málefnum, svo og lífinu sjálfu og þá
er vægt til orða tekið. Með öðrum
orðum; hún talaði „íslensku“. Mér
eru minnisstæðar margar góðar
samverustundir svo sem þrenn ynd-
isleg jól sem ég fékk notið á Bílds-
felli, en þó kemur sérstaklega upp í
hugann þegar við Gurrý fórum með
mæður okkar til London sumarið
2000. Ekki var með góðu móti hægt
að greina ellilífeyrisþegana frá okkur
sem eigum að heita á besta aldri,
enda þær gömlu vart komnar inn á
herbergið sitt er þær hringdu á „ro-
om service“ og pöntuðu sér sherry-
flösku.
Fleiri minningar koma upp í hug-
ann, svo sem ættarmót á Bíldsfelli,
berjatínsla og margar skemmti-
staðaferðirnar um helgar, en Frið-
mey hafði einstaklega gaman af því
að dansa og yfir höfuð að fara út á
meðal fólks. Margs er að minnast þó
svo að ég hafi ekki verið í mægðum
við þetta ágæta fólk nema í þrjú ár.
Sem ég skrifa þessar línur, kemst
ég ekki hjá því að furða mig á því
þjóðfélagi sem við lifum í. Væri allt í
eðlilegu horfi gætu hér allir búið við
allsnægtir. Það er því miður ekki svo
og fólk keppist við að mæra afrek
pottorma sem hagnast á klókindum
tengdum verðbréfaviðskiptum og
velta tugum ef ekki hundruðum
milljóna. Sjaldnast er þó getið hinna
sönnu afreka, afreka sem skópu það
hagsældarsamfélag sem við búum
við í dag. Já, menn virðast auðveld-
lega gleyma þeirri alþýðu síðustu
aldar, sem með þrotlausri vinnu bjó í
haginn fyrir okkur sem byggjum
þetta land. Það er fólk eins og Frið-
mey sem eru hinar sönnu hetjur.
Fólk sem stritaði myrkranna á milli,
kvartaði aldrei og gladdist yfir litlu.
Fólk sem hafði úr nánast engu að
moða en hikaði þó aldrei við að rétta
þeim sem minnst mega sín hjálpar-
hönd. Það er meðal annars fyrir til-
stilli Friðmeyjar og hennar kynslóð-
ar, að það er einhvers virði að vera
Íslendingur.
Jæja, Friðmey mín, það er víst
komið að leiðarlokum hjá okkur og
kannski er best að ég láti hér staðar
numið. Sólin er sest út við sjóndeild-
arhringinn og þú hefur fengið hinn
sanna frið og verðskuldaða hvíld. Því
miður kemur fjarvera á erlendri
grund í veg fyrir að ég geti fylgt þér
síðasta spölinn. Ég hefði svo sann-
arlega viljað hefja upp mína djúpu
bassaraust og kveðja þig á þann hátt
sem ég best get. Megi hinn hæsti höf-
uðsmiður himins og jarðar breiða út
faðm sinn og umvefja þig í sínu eilífa
ljósi. Elsku Gurrý mín, þú reyndist
móður þinni ávallt vel. Veit ég að
þinn missir er mikill enda nutuð þið
mæðgur einstaklega vel samvista
hvor við aðra. Þér og systkinum þín-
um votta ég mína dýpstu samúð um
leið og bið ykkur blessunar hins
hæsta. Mikil kona er gengin.
Stefán Arngrímsson.
Tengdamóðir mín Friðmey Guð-
mundsdóttir var um margt dæmi-
gerður fulltrúi þeirra manna og
kvenna sem fæddir voru snemma á
síðustu öld, og upplifðu þær miklu
breytingar sem urðu á lífskjörum
landsmanna. Friðmey var lágvaxin
og fínleg en bjó yfir dugnaði og
vinnusemi og hafði einstaka lífsgleði
sem ekkert virtist geta bugað, sama
hvað á gekk, jafnvel eftir að heilsu
hennar fór að hraka. Kynni mín af
Friðmey hófust fyrir 25 árum er ég
kynntist Rósu dóttur hennar, og
skipaði hún stóran sess í okkar dag-
lega lífi. Að fara í sveitina og dvelja
yfir helgi var ætíð ánægjulegt og
mikill lúxus fyrir mig, því Friðmey
var einstaklega gestrisin og að vakna
á sunnudagsmorgni við ilminn af
lambalærinu þótti mér ætíð gott. Að
rækta blóm, lesa, ferðast, dansa,
horfa á góða mynd var henni mikið
ánægjuefni eftir að hægjast fór um
hjá henni, búin að ala upp stóran hóp
barna sem og sinna öðrum störfum
sem fylgja stóru heimili á tímum þeg-
ar allt var unnið með höndunum.
Friðmey dvaldi tíðum á heimili okkar
Rósu og var hún börnum okkar ein-
staklega góð amma og mér reyndist
hún góð tengdamóðir. Friðmey vildi
aldrei láta hafa fyrir sér og sama
hversu smávægilegt það var þá var
viðkvæðið alltaf: „Þetta er allt of
mikið fyrir haft.“ Blessuð sé minning
hennar.
Sturla Pétursson.
Elsku amma. Gamli bærinn er nú
ósköp tómlegur án þín og mikið sem
vantar í hann eftir fráhvarf þitt. Þú
varst alltaf einn af traustu punktun-
um hjá okkur krökkunum í sveitinni
og jafnvel þó að þú færir út í Hvera-
gerði var einhvern veginn alltaf eins
og þú værir ennþá uppfrá. Sérstak-
lega þar sem að þú ætlaðir alltaf að
koma aftur heim. Sem krakkar gát-
um við alltaf komið uppeftir í heim-
sókn til þín og fengið kex úr fínu doll-
unum þínum, stundum bauðstu
jafnvel upp á pönnukökur. Ekki má
nú heldur gleyma lakkrísnum góða
sem óx hjá þér úti í garði og við vor-
um öll sólgin í. Við munum heldur
aldrei gleyma öllum hátíðisdögunum
sem við áttum uppfrá í gamla bænum
hjá þér ásamt allri fjölskyldunni. Þú
sómdir þér vel sem höfuð ættarinnar
og hélst öllu jafnt sem öllum til haga.
Eftirminnilegir dagar ár hvert voru
t.d. bollukaffið, páskakaffið og jóla-
kaffið. Þú bauðst alltaf í kaffi við öll
hátíðleg tækifæri enda ekki við öðru
að búast af svona lífsglaðri fjöl-
skyldumanneskju og höfði ættarinn-
ar. Sem dæmi um fjölskyldumann-
eskjuna í þér er frægi myndaveggur-
inn sem er núna nánast búinn að fylla
alla stofuna. Þetta er eitt af því frá-
bæra sem þú skildir eftir þig og mun
ekki gleymast. Þú varst alltaf svo
stolt af okkur öllum og dugleg að
bjóða gestunum inn í stofu til að sýna
myndirnar af fjölskyldunni þinni. Við
viljum nú kveðja þig með þessu ljóði:
Minning lifir, minnist þín
mamma margra, amma mín.
Lengi lifði, látin frú
lögð í hvílu hvíta nú.
Gengur Guðsins vegi frjáls,
gefið auga hjarta stáls.
Himni ofan horfir á,
hérna okkur stendur hjá.
Hugir hryggjast, hrapa hátt
hratt þeir rísa aftur brátt.
Styrk þinn sækja, Friðmey mín,
saman minnumst við þín.
(Hlöðver Þór.)
Þín barnabörn
Ása Valdís, Hlöðver Þór,
Sævar Andri og Ingþór Birkir.
Elsku amma, þegar ég hugsa til
baka eru minningarnar margar og
skemmtilegar. Hjá þér í sveitinni var
alltaf gott að vera, þegar ég var í
skólanum á Selfossi kom ég oft til þín
að ná úr mér þreytunni og stressinu.
Við horfðum saman á sjónvarpið og
auðvitað hrutum við báðar þó bara
önnur okkar hafi viðurkennt það
daginn eftir.
Þú varst svo uppfull af gleði og
orku, aldrei viðurkenndirðu það að
þú værir þreytt, var ekki þinn stíll að
kvarta, alltaf jákvæð.
Þær eru margar minningarnar um
þig en eftirminnilegast er þó þegar
ég hafði farið með mömmu og pabba í
bústaðinn og undir morgun skók alls-
narpur jarðskjálfti jörðina, mér var
brugðið og leist ekki á blikuna. Hugs-
aði ég til þín, ein í gamla húsinu. En
daginn eftir spurði ég þig hvort allt
væri í lagi, hvort þér hefði ekki
brugðið. En þá hafðir þú verið í af-
mæli á Torfastöðum og bara séð
ljósakrónurnar dingla en haldið
áfram að dansa. Þarna sá ég hvílíka
hetju ég átti sem ömmu. Ég rétt
rúmlega tvítug var farin að sofa um
tíu en amma mín var að dansa fram
undir morgun.
Við heimkomur mínar frá útlönd-
um síðastliðin ár hefur það undan-
tekningarlaust verið mitt fyrsta verk
að heimsækja þig. Það var alltaf svo
gaman að heimsækja þig alveg fram
á síðasta dag, alltaf voru móttökurn-
ar jafn innilegar.
Takk fyrir allt, elsku amma mín og
hvíl þú í friði.
Lækkar lífdaga sól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
feginn hvíldinni verð.
FRIÐMEY
GUÐMUNDSDÓTTIR