Morgunblaðið - 16.09.2005, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
AUSTURLAND
SUÐURNES
Vopnafjörður | Á næstunni munu
verkefnisstjórar endurbyggingar fé-
lagsheimilisins Staðarholts í Vopna-
firði, þær Ágústa Þorkelsdóttir á
Refsstað og Sigríður Bragadóttir á
Síreksstöðum, afhenda Kvenfélaginu
Lindinni á Vopnafirði húsið formlega
eftir gagngerar endurbætur. Saga
þeirra endurbóta er hálfgert æv-
intýri og til marks um að sam-
takamátturinn getur komið ýmsu á
rekspöl.
Í Staðarholti hafa í fleiri áratugi
verið haldnar samkomur í kringum
höfuðdag í ágúst, eða n.k. töðugjöld.
Var messað, boðið upp á kaffi og svo
haldinn dansleikur í kjölfarið, einatt
kallaður Hofsball. Þegar árin liðu
varð Hofsballið eini viðburðurinn í
húsinu og á stundum fór ýmislegt úr
böndunum. Böllin urðu fræg fyrir að
vera allsvæsin og mikið um drykkju-
skap og skemmdarverk. Húsið lét á
sjá og breyttist hreinlega í ruslahaug
og var síðasta Hofsballið haldið árið
2000.
Ungmennafélagsdeildin í sveitinni
byggði húsið 1952 í sjálfboðavinnu og
sá um það allt til ársins 2001, en
Lindin, sem starfað hefur á Vopna-
firði í rúm 80 ár, tók þá við því. Þeim
Ágústu og Sigríði, sem báðar eru
kvenfélagskonur, rann til rifja ásig-
komulag hússins og upp kom hug-
mynd um að félagið stæði að endur-
byggingu. Þær vildu gera Staðarholt
að sóma sveitarinnar, þar sem félög
eins og kvenfélag og búnaðarfélag
gætu haft aðsetur. Einnig var mark-
miðið að ganga þannig frá húsinu að
þar mætti reka kaffisölu, svefnpoka-
pláss, ættarmótaþjónustu eða annað
það sem Vopnfirðingum dytti í hug.
Bannað að renna á rassinn
„Við Sigríður fórum með málið inn
á kvenfélagsfund og sögðum að ef
þær vildu fara út í endurbyggingu
skyldum við taka að okkur að vera
verkefnisstjórar, sem var sam-
þykkt,“ segir Ágústa. „Við byrjuðum
svo að þvarga og vesenast til að ýta
málinu af stað, en fyrst í stað gekk
hvorki né rak. Lindin hafði lagt okk-
ur til 450 þúsund krónur og við feng-
um byggingarfyrirtækið Mælifell til
að gera tilboð í klæðningu hússins að
utan, einangrun og skipti á þaki, til
að átta okkur á umfangi málsins. Það
var minnst 3,5 milljónir framreiknað
á verðlagi í dag og við supum hrein-
lega hveljur. Ég hafði skrifað bréf til
ýmissa styrktarsjóða og engar undir-
tektir fengið nema á tveimur stöðum,
þar sem mér var vinsamlega bent á
að ekki væri vaninn að styrkja kven-
félög, það væri öfugt. Stuttu eftir
þetta hringir velunnari okkar Sigríð-
ar til hennar og býður okkur 500 þús-
und krónur að láni í verkefnið, vaxta-
laust og til minnsta kosti tveggja ára
með afborgunum eftir samkomulagi
einhvern tíma. Við vorum báðar
svefnlausar nóttina á eftir, það var
svo makalaust að þarna væri komin
manneskja sem hlúði að okkur til að
þetta væri hægt. Það fylgdi með að
við mættum ekki renna á rassinn
með verkið því hugmyndin væri svo
góð.Við mögnuðumst allar upp við
þetta og byrjuðum að tætast og tryll-
ast í hvort ekki væri hægt að hefja
framkvæmdir um haustið. Við létum
Mælifell byrja á að skipta um þak. Þá
sæi fólk að eitthvað væri byrjað. Þar
með losuðum við þær 950 þúsund
krónur sem við áttum. Svo sendum
við bréf til sveitunganna um vorið þar
sem við kynntum að næsta mál á dag-
skrá væri að klæða húsið að utan,
ganga frá vatns- og frárennsl-
islögnum og hreinsa gamalt drasl út
og í kjölfarið endurbæta framenda
hússins, færa allt í nýjan búning inn-
an dyra, pússa salargólf og laga sal-
inn, ganga almennilega frá lóð um-
hverfis og girða.
Hreppsnefnd lagði fram 100 þús-
und krónur til verksins og við leit-
uðum til sveitunganna um stuðning,
fjárframlög eða loforð um sjálfboða-
vinnu eða annað sem hjálpað gæti til
að endurlífga Staðarholt og auka
samstöðu innan sveitar.“
Þrettán bæja kaffidrykkja
Ágústa og Sigríður heimsóttu svo
alla bæi í sveitinni með söfnunarlista
og segist Ágústa hafa drukkið kaffi á
þrettán bæjum einn daginn. Afrakst-
urinn varð þrjúhundruð þúsund
krónur. „Já, við drukkum mikið kaffi
og fengum óskaplega jákvæðar mót-
tökur hjá fólki. Þarna varð ekki aftur
snúið og við fundum að við höfðum
hljómgrunn. Skrifuð voru fleiri bréf
sem sum báru árangur og önnur
ekki. 400 þúsund fengum við frá
Veiðifélagi Hofsár.
Jarðeigendur, sem ekki hafa fasta
búsetu í sveitinni, fengu líka bréf.
Fyrst skrifuðum við þeim 2002 og
fengum 15 þúsund kall vegna þess að
þá treysti enginn á okkur. Síðan
endurtókum við þetta í vetrarbyrjun
2004 og buðum upp á tvennt; að
styðja þetta verkefni eða mennta-
sjóðinn sem við erum líka með. Ef
þeim þætti Staðarholtsmálið vitlaust
gætu þeir allt eins stutt hitt. Einn
sendi strax hundrað þúsund krónur í
Staðarholt og annar 50 þúsund í
menntasjóð.“
Þegar þarna var komið var búið að
leggja tæpa milljón í húsið og um 600
klukkustundir í sjálfboðavinnu sveit-
unga. Þaki var lokið, búið að klæða
húsið utan og einangra, skipta um
gler og kaupa hluta gólfefnis. Var
áætlað að minnst 750 þúsund krónur
vantaði upp á til að ljúka verkinu.
Þegar allt var talið nú í sumar höfðu
sjálfboðaliðar skilað eitt þúsund og
átta hundruð vinnustundum og
kostnaður orðinn tæplega tvær millj-
ónir króna vegna efnis o.fl. Nú er
húsið fullbúið og að sögn Ágústu tals-
vert betra en þær Sigríður létu sig
dreyma um.
„Nú hafa allar skuldir verið gerðar
upp við fyrirtæki vegna hússins,“
segir Ágústa og leggur áherslu á að
það sé ekki á hverjum degi sem fram-
kvæmd af þessu tagi vinnist með
sjálfboðavinnu og lágmarkskostnaði.
„Að þetta sé gert af ekki stærra fé-
lagi en Lindinni, þar sem eru 24 kon-
ur, og 62 sjálfboðaliðum úr 250
manna sveit er blátt áfram magnað.
Og enn er fólk að koma með hluti sem
nýtast í húsið. Hér er t.d. forláta stóll
sem tveir eldri menn í byggðarlaginu
fundu á öskuhaugunum, gerðu hann
upp og gáfu okkur. Þeir höfðu dansað
í Staðarholti upp úr 1950. Hjón úr
sveitinni komu með nýja eldhús-
innréttingu, einhver kom með gaml-
an og fínan ísskáp, önnur eldavél, elli-
heimilið gaf gamlar kaffikönnur og
Tangi alla ofna. Lindin á að hafa hér
sitt félagsheimili á vetrum og okkur
dreymir um að kvenfélagið geti haft
tekjur af húsinu. Ekki aðeins fyrir út-
leigu vegna samkomuhalds, heldur
einnig í þá veru að konur geti t.d.
leigt húsið af félaginu og haft þar
kaffisölu og fengið tekjurnar af því í
eigin vasa. Það er kominn tími til, eft-
ir sjálfboðavinnu sömu kvennanna í
áratugi.“
Staðarholt í Vopnafirði er dæmi um hverju samvinna og einhugur geta áorkað
Reis úr öskunni eins og fuglinn Fönix
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Þrekvirki sveitunganna Ágústa
Þorkelsdóttir segir Staðarholt nú
vera sóma sveitarinnar.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
austurland@mbl.is
Morgunblaðið/Jón Sigurðarson
Sem nýtt Kvenfélagið Lindin á Vopnafirði hefur látið endurbyggja Stað-
arholt og ætlar því mikið hlutverk.
Reykjanesbær | „Reykjanesið rokk-
ar“ var ein helsta niðurstaða þátttak-
enda á íbúaþingi sem haldið var í
Reykjanesbæ laugardaginn 10. sept-
ember sl., að sögn aðstandenda
þingsins. Þessi fullyrðing vísar til
þess að jákvæður árangur hafi náðst
á undanförnum árum í sveitarfé-
laginu. Áhersla á skólamál, íþróttir
og tómstundir og önnur sam-
félagsleg málefni, umhverfis-
umbætur og uppbyggingu, hafi skil-
að betri ímynd og sterkari
sjálfsmynd samfélagsins.
Að sögn aðstandenda setti ungt
fólk mjög mikinn svip á þingið, en
samtals tóku um 150 manns þátt í
því.
Mikil áhersla var lögð á að sam-
félagsleg málefni yrðu áfram of-
arlega á baugi í forgangsröðun verk-
efna hjá Reykjanesbæ. Þá töldu
þátttakendur samvinnu allra aðila
vera forsendu þess að takist að hafa
heilbrigð fjölskyldugildi í öndvegi í
samfélaginu. Liður í því væri að
tryggja góða þjónustu við alla ald-
urshópa, t.d. metnaðarfullt skóla-
starf og tómstundir.
Einnig kom fram á íbúaþinginu að
fyrirhuguð uppbygging húsnæðis og
þjónustu fyrir aldraða á núverandi
íþróttavelli myndi koma til móts við
þá þörf sem nú er til staðar. Þátttak-
endur töldu að áhersla á aðlaðandi
umhverfi og góðar aðstæður til úti-
vistar hefðu í för með sér frekari
aukningu á lífsgæðum í Reykja-
nesbæ og myndu laða fleiri íbúa að til
búsetu.
Atvinnumál í brennidepli
Í umræðu um skipulagsmál bar
hæst það tækifæri, sem gefst á nú-
verandi athafna- og iðnaðarsvæði á
Vatnsnesi, til uppbyggingar nýs,
blandaðs hverfis. Nálægð við miðbæ,
stærð svæðisins og strandlengjan
skapa að mati þátttakenda aðstæður
fyrir aðlaðandi og lifandi byggð í
þungamiðju Reykjanesbæjar. Auk
þess að styrkja núverandi miðbæj-
arkjarna gæti slík uppbygging aukið
aðdráttarafl Reykjanesbæjar í heild
til búsetu og ferðaþjónustu. Ræddar
voru ýmsar hugmyndir um skipulag
svæðisins og mikilvægi þess að mót-
uð verði sýn fyrir svæðið í heild áður
en lengra er haldið.
Íbúum í Reykjanesbæ er umhugað
um að tryggð verði fjölbreytni og
gæði menntunar á öllum skólastigum
og að menntunarstig hækki. Þátttak-
endur tjáðu áhuga á því að við bætist
annar framhaldsskóli og að hægt
verði að bjóða upp á nám á há-
skólastigi á fleiri sviðum en sinnt
verður í Íþróttaakademíunni. Einnig
fái menningarstarf að blómstra enn
frekar, m.a. með góðri aðstöðu og
víðtæku samstarfi.
Í umræðu um atvinnumál kom
fram að þó svo að minnkandi starf-
semi á varnarsvæði Bandaríkjahers
sé nokkur ógnun, þá felist jafnframt í
því tækifæri. Gert er ráð fyrir að
starfsemi flugvallarins í Keflavík
muni aukast mjög á næstu árum og
lögðu þátttakendur áherslu á að þau
tækifæri verði nýtt til hins ýtrasta. Í
því skyni þyrfti að bæta tengingar
milli Reykjanesbæjar og flugvall-
arins, sérstaklega með bættum al-
menningssamgöngum og stígum.
Helguvík bar nokkuð á góma og var
kallað eftir því að eitthvað af þeim
hugmyndum um uppbyggingu, sem
verið hafa til umræðu, verði að veru-
leika sem fyrst. Nálægð atvinnulífs
við alþjóðlegan flugvöll og stóra höfn
í Helguvík skapar aðstöðu sem
hvergi er að finna annars staðar á
landinu. Þá komu fram óskir um að
innanlandsflug flytjist til Keflavíkur.
Ungt fólk vill samastað
Sá hópur ungs fólks sem sótti
þingið vildi almennt búa áfram í
Reykjanesbæ, en þau bentu jafn-
framt á ýmislegt sem betur mætti
fara til að koma til móts við þarfir
þeirra og lífsstíl, m.a. að þau gætu
hitt jafnaldrana á kaffihúsi eða ein-
hverjum slíkum vettvangi sem ekki
væri stýrt af foreldrum, kennurum
eða tómstundastarfsfólki.
Fram kom áhersla á mikilvægi
þess að Reykjanesið í heild vinni
saman að sameiginlegum hags-
munum og að sameining sveitarfé-
laga væri af hinu góða. Til framtíðar
gæti því Reykjanesið orðið í hópi
stærstu sveitarfélaga landsins og
eftirsóttasta úthverfi stór-Reykja-
víkursvæðisins.
Umfram allt vildu þátttakendur
sjá Reykjanesbæ halda áfram að
vaxa og styrkja stöðu sína með því að
halda áfram á sömu braut.Árni Sig-
fússon, bæjarstjóri Reykjanesbæjar,
kveðst afar ánægður með íbúaþingið
og þá vinnu sem íbúar bæjarins og
starfsmenn Ráðgjafarfyrirtækisins
Alta lögðu fram. „Þetta eru mjög
áhugaverðar niðurstöður og mér
þótti sérstaklega vænt um áhuga
unga fólksins og ábendingar þeirra á
þinginu,“ segir Árni. „Vegna þess að
þau segja að þeim líði vel og þau eru
stolt af bænum sínum. Þau leggja
jafnframt fram áhugaverðar hug-
myndir um fleiri menntunartækifæri
og bætta aðstöðu í samfélaginu sem
stuðli að því að þau geti átt langa bú-
setu í bænum. Þetta þótti mér mjög
áhugavert.“
Árni segist líta svo á að íbúaþingið
sé liður í því íbúalýðræði sem bæj-
aryfirvöld hafi viljað auka í sam-
félaginu. „Við höfum undanfarin þrjú
ár haldið íbúafundi á fimm stöðum í
Reykjanesbæ,“ segir Árni. „Við höf-
um aukið virkni rafrænnar stjórn-
sýslu mjög mikið og einnig hinna
hefðbundnu þátta í starfinu sem
tengjast einkaviðtölum og fjölda-
fundum. Þetta íbúaþing var liður í
þeirri viðleitni og mér þótti það
koma mjög vel inn í annað sem við
höfum verið að vinna í þessa veru.“
Jákvæðar umræður sköpuðust á íbúaþingi í Reykjanesbæ
Ungt fólk atkvæðamikið
Ljósmynd/Víkurfréttir
Fjölbreyttur hópur Þátttakendur í íbúaþinginu komu úr ólíkum áttum.
Ungt fólk tók virkan þátt í þinginu og hafði margt fram að færa.