Morgunblaðið - 14.12.1994, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 14. DESEMBER 1994 17
ERLENT
The Economist um frekari samruna aðildarríkja Evrópusambandsins og þjóðaratkvæði
Æ fleira bendir nú til
þess að efnt verði til
þjóðaratkvæðis í Bret-
landi um afstöðuna til
nánara samstarfs
ESB-ríkjanna efbir
ríkjaráðstefnuna 1996
VAXANDI líkur eru nú taldar á
því að efnt verði til þjóðaratkvæð-
is í Bretlandi um frekari samruna
aðildarríkja Evrópusambandsins,
ESB. John Major, forsætisráð-
herra og leiðtogi íhaldsflokksins,
hefur ávallt vísað á bug öllum
hugmyndum í þessa átt en að sögn
iíeuters-fréttastofunnar sagði
hann á mánudag að til greina
kæmi að bera annaðhvort tillögur
um mynteiningu eða tillögur um
frekari samruna, sem búist er við
að verði samþykktar á ríkjaráð-
stefnu ESB 1996, undir dóm þjóð-
arinnar.
Leiðtogi Verkamannaflokksins,
Tony Blair, hefur einnig látið svip-
aðar skoðanir í ljós, hann sagði
m.a. í þingræðu að skilyrði frek-
ari samruna væri að málið yrði
rætt meðal almennings, ekki „ein-
göngu í hópi ráðamanna“. Þjóðar-
atkvæði nýtur öflugs meirihluta-
stuðnings samkvæmt könnunum.
Varaformaður Verkamanna-
fiokksins, John Prescott, sagði á
mánudag að flokkurinn hefði lengi
talið að bera ætti „mikilvæg
stjórnarskrármál11 undir almenn-
ing. Þriðji flokkurinn, Frjálslyndir
Major og Blair taki
sameiginlega afstöðu
demókratar undir forystu
Paddys Ashdowns, mælir
eindregið með þjóðarat-
kvæði í Evrópumálunum
sem öðrum deiluefnum.
Skiptar skoðanir
Ekki eru allir íhalds-
menn ánægðir með
stefnubreytingu Majors.
Evrópusinninn Edward
Heath, fyrrverandi flokks-
leiðtogi, var forsætisráð-
herra 1973 þegar Bretar
gengu í Efnahagsbanda-
lagið er síðar várð ESB.
Hann sagði í sjónvarpsvið-
tali að þjóðaratkvæði
myndi ekki nægja til að
friða „lítinn minnihluta" í
íhaldsflokknum sem vildi
„fara með okkur út úr
Evrópu og losna við nú-
verandi forsætisráð-
herra“. Douglas Hurd ut-
anríkisráðherra hefur
viðrað svipaðar skoðanir
og Major en vitað er að
tveir þungavigtarmenn,
þeir Kenneth Clarke fjár-
málaráðherra og Michael
Heseltine viðskiptamála-
ráðherra, eru á móti þjóð-
aratkvæði, telja að það
myndi enn auka á klofn-
TEIKNARI breska tímaritsins The Economist
hefur þekktan samkvæmisleik í huga er hann
sýnir þá Major og Blair velta fyrir sér spurn-
ingunni um þjóðaratkvæði.
inginn í flokknum vegna
Evrópumálanna.
Átta þingmönnum var
nýlega vikið úr þingflokki
íhaldsmanna eftir að þeir
höfðu brugðist í atkvæða-
greiðslu um hækkun
virðisaukaskatts á elds-
neyti til húshitunar.
Breska tímaritið The Ec-
onomist segir að andstaða
þingmannanna átta hafi
ekki ráðist af eldsneytis-
skattinum heldur Evrópu-
málunum og nauðsynlegt
sé að ná niðurstöðu í þeim.
Með loforði um þjóðarat-
kvæði geti Major á ný
fengið áttmenningana til
liðs við sig eftir hæfilegan
umþóttunartíma.
Ritið fjallar um var-
fæmislega afstöðu Majors
og Blairs og rifjar upp
leikjafræðina svonefndu í
stærðfræði sem notuð er
við greiningar á ýmiss kon-
ar keppni þar sem niður-
staðan er ekki einvörðungu
háð eigin vali eða tilviljun
heldur getur val annarra
þáttakenda einnig breytt
niðurstöðunni. Sé kenning-
um leikjafræði beitt reynir
hver þátttakandi að sjá
fyrir val annarra til að finna bestu
lausnina fyrir sjálfan sig..
Tímaritið segir að Major og
Blair stígi nú undarlegan dans,
hvorugur vilji þjóðaratkvæði, nógu
margir séu óvissuþættirnir stjóm-
málanna fyrir í augum leiðtog-
anna. Þeir fylgist hins vegar vand-
lega með gerðum hvors annars til
að geta örugglega orðið fyrri til
að lýsa yfir stuðningi við þjóðarat-
kvæði, verða á undan.
Ritið segir að þótt margir bresk-
ir stjórnmálamenn segi með yfir-
læti að í landinu sé fulltrúalýð-
ræði og þingið eigi að standa fast
á rétti sínum til að taka ákvarðan-
ir sé ljóst að hvorki Blair né Maj-
or vilji andmæla einföldu herópi
duflsins við almenningsálitið:
„Látið fólkið taka ákvörðun." Sá
flokkurinn sem verði of seinn
muni í augum fólks verða söfnuð-
ur hræðslugeplanna, hinn aftur á
móti sannur lýðræðisflokkur.
Leikur fullorðinna
The Economist segir að þjóðar-
atkvæði sé eina leiðin til að jafna
ágreininginn um Evrópumálin í
breskum stjómmálum. „Leiðtog-
arnir tveir ættu*að binda enda á
keppnisþáttinn í leiknum sínum
og ná þannig fram þeirri niður-
stöðu í þjóðaratkvæðinu sem þeir
báðir æskja. Allra best væri að
báðir stóra flokkarnir styngju
samtímis upp á þjóðaratkvæði og
þeir næðu samkomulagi um
spurningu og tímasetningu. Þá
gætu stjórnmálaleiðtogar Bret-
lands haldið áfram leik fullorðna
fólksins, það er að reyna að fá
almenning á fá sitt band“, segir
The Economist að lokum.
Reuter
Vor á ýli
ÞAÐ sem af er vetri hefur
verið einstaklega hlýtt í Vest-
ur-Evrópu enda hefur gróður-
inn greinilega ruglast í ríminu.
í Amsterdam standa nú plómu-
trén í fullum blóma en veiyu-
lega bíða þau með það þar til
síðla vetrar. Þessi unga Amst-
erdammær er hér að njóta
„vorilmsins" af plómublómun-
um þótt stutt sé í vetrarsól-
hvörf.
Leiðtogafundur
íslamskra ríkja
Harðorðir
um ástand-
ið í Bosníu
Casablanca. Reuter.
LEIÐTOGAFUNDUR Samtaka ísl-
amskra ríkja hófst í Casablanca í
Marokkó í gær. Búist er við, að þar
verði vestræn ríki harðlega fordæmd
fyrir að vera ófær um að verja músl-
ima í Bosníu fyrir árásum Serba.
Utanríkisráðherrar ríkjanna, sem
verið hafa á fundi síðustu þijá daga,
samþykktu að lýsa vopnasölubannið
á Bosníu einskis virði og líklegt þyk-
ir, að leiðtogafundurinn muni taka
undir það.
Fulltrúi Bosníustjórnar á utanrík-
isráðherrafundinum sagði, að sam-
þykktin væri viðvörun, sem ratt
gæti brautina fyrir vopnasölu til
Bosníu. „Fundurinn lýsti vilja til
samstarfs við þau aðildarríki Sam-
einuðu þjóðanna, sem er reiðubúin
að aðstoða lýðveldið Bosníu-Herz-
egovínu við að veija hendur sínar,“
sagði í samþykktinni en margir ótt-
ast, að fari íslömsk ríki að selja
Bosníustjórn vopn, muni átökin í
landinu aukast um allan helming.
Gæsluliðið verði eflt
Utanríkisráðherrarnir buðu Sam-
einuðu þjóðunum einnig annan kost.
Að gæsluliðið yrði aukið með herliði
frá íslömskum ríkjum; að íslömskum
herforingjum yrði gert hærra undir
höfði í liðinu og heimild veitt til
gagnárása þegar Serbar réðust á
griðasvæði múslima. Þá vilja þeir,
að griðasvæðin nái til alls þess lands,
sem múslimum var ætlað í friðartil-
lögu stórveldanna.
Þessar tillögur sýna vel þá gremju,
sem er í íslömskum ríkjum með
ástandið í Bosníu, en Saud al-Faisal,
utanríkisráðherra Saudi-Arabíu,
lagði þó áherslu á, að fullur vilji
væri til samstarfs við vestræn ríki
og Sameinuðu þjóðirnar í þessu máli.
Whirlpool
Eldsnöggar
í eldhúsið
WHIRLPOOL ÖRBYLGJOOFH MEÐ CRISP OG GRILL
27L og 1000W.
Fjölhæfur margnota ofn.
Grillar, sýður, steikir og
bakar eftir þínu höfði.
39.900
WHIRLP00L ÖRBYLGJUOFN
20L og 900W, Q-f Qy|fl
lítill og kraftmikill £i I.ONrUstgr.
Heimilistæki hf
SÆTÚNI 8 SlMI 69 15 OO
Umboðsmenn um land allt.