Morgunblaðið - 08.02.1997, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ
24 LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 1997
IIIKU
m
ll I I Al) BOROA Ml 0
SIGMUNDI RAFNI EINARSSYNI
Morgunblaðið/Hildur
SIGMUNDUR RAFN Einarsson matreiðslumeistari fyllist orku og eld-
móði við að gera upp gömul hús.
möppunni með matseðlinum án at-
hugasemda og þjónninn hafði mælt
með „Gewurztraminersem væri
nógu kraftmikið hvítvín til að ráða
við svartfuglinn, gat ég ekki stillt
mig um að minna Sigmund á af-
skiptasemina um árið. „Eg er kom-
inn með mottó: Vertu lítillátur og
temdu þér víðsýni", svarar hann og
minnist á, að í afmælisdagbók standi
þessi setning við afmælisdag sinn:
Temdu þér víðsýni. „Það var þó ekki
fyrr en um daginn að ég bætti fyrri
hlutanum við. Eg er ánægður með
þetta mottó.“
Hvað er það við gömul hús sem
heillar þig?
„Formið og þessi gullinsnið. Það
er líka mikils um vert að gluggarnir
í þessum gömlu húsum séu færðir í
upprunlega ásýnd. Það skiptir öllu
máli. Vissir þú að Þorsteinn M.
Jónsson skólamaður, bókaútgefandi
og frændi bjó lengi í París? Þarna er
góður andi. Við erum að hugsa um
að gera upp efstu hæðina og búa
þar. I næsta mánuði flytjum við
Blómabúð Akureyrar, sem við rek-
um í Hafnarstræti 88 í plássið þar
sem einu sinni var Blómabúð KEA
og Laufás síðar. Þú sérð að það er
hefð fyrir blómabúð í París frá
1955.“ Aðspurður segist hann ekki
munu selja plássið sem Blómabúð
Akureyrar sé í núna. „Maður selur
ekki svona gersemi. Maður selur
ekki 100 ára gömul hús,“ segir hann
með áherslu.
Hvernig bragðast snigUlinn ?
„Hann er svolítið saltur, en ætli
hann eigi ekki bara að vera svona.
Ég borða ekki oft snigla og get því
ekki verið að kvarta, ekki síst þar
sem ég var meistari yfirkokksins
hér,“ segir Sigmundur og rifjar upp
að hann ásamt fjórum öðrum keypti
Fiðlarann fyrir allmörgum árum.
Hann starfaði þó aldrei á staðnum
og gaf sinn hlut nokkrum árum síð-
ar! Vinnustaður hans gegnum tíðina
hafa verið Hótel KEA, þar sem hann
lærði og starfaði í 11 ár og Mennta-
skólinn á Akureyri, þar sem hann
hefur eldað ofan í nemendur og
starfsfólk.
Draumurinn
t/ar knffíhús
„Hvernig stóð á því að þið fóruð út
í að opna blómabúðina?
„Okkur fannst á þessum tíma
vanta eitthvað nýtt. Annars hafði
þessi hugsun blundað lengi í undir-
meðvitundinni, allt frá 1984-85 þeg-
ar við bjuggum í Noregi, þá vorum
við iðin við að skoða blómabúðir.
Það er svolítið sérkennilegt að það
hefur blundað enn lengur í mér að
opna kaffihús við hliðina á blóma-
búðinni. Allt frá 1967 eða löngu áður
en kaffihúsamenningin festi rætur á
íslandi. Þá ræddum við skólafélagi
minn og vinur oft þessi mál. Nú hef
ég mikinn hug á að láta drauminn
rætast. Möguleikarnir í þessu húsi
æpa alveg á mann,“ segir hann og
heldur síðan langa ræðu um hvað lít-
ið sé um að vera í miðbæ Akureyrar
og hvað göngugatan sé orðin döpur
ásýndum. Það er greinilegt að þarna
er kominn maður sem er tilbúinn að
berjast fyrir því að nýtt líf færist í
miðbæ Akureyrar.
Uppskrift 7 n
Kjúklinga-
lifrarterrine
800 gr. kjúklingalifur
200 ml portvín
200 ml madeira
100 ml brandý
300 gr fínt saxaður skallotlaukur
3 stk. hvítlauksgeirar fínt saxaðlr
2 stk. timiangreinar
2 tsk. nitratsalt (vegna litarins)
1 tsk. salt
8 egg við stofuhita
1.000 gr ósaltað bráðið smjör
við 35-40C hita.
Aðferð
Forhitið ofnin í 160°C. Setjið
portvín, madeira og brandý í
pott með lauknum, hvítlauk og
timian. Sjóðið niður um 3/4.
Fjarlægið timianið, skerið
kjúklingalifrina og setjið í pott-
inn, hitið að 35-40°C. Bætið út í
nítratsalti og venjulegu salti.
Setjið allt í matvinnusluvél,
bætið eggjum út í og þeytið vel.
Smjör að síðustu sett út í. Sigtið
í form sem er 30 x 11 sm og 10
sm að dýpt. Hyljið með elhús-
filmu og setjið í ofnskúffu með
vatni. Eldið í 70 mínútur. Kælið
í 24 klst. fyrir framreiðslu.
Furuhnetu- og rús-
ínuvinaigrette
50grfumhnetur
70 gr rúsínur
2 dl balsamico edik
1 dl rauðvínsedik
3 mtsk. hunang
salt og pipar eftír smekk.
Aðferð
Allt sett í pott og soðið saman í 8
mínútur. Síðan bætt 1 dl af olíu
út í. Kælt fyrir notkun.
IXla&ur SBÍur
bMú lOO ára
gömui hús
Hvernig er að fara með kokki út að borða?
Hildur Friðriksdóttir komst að því í kvöld-
verðarspjalli á Fiðlaranum að matreiðslu-
meistarinn Sigmundur Rafn Einarsson
hafði mun meira gaman af því að tala um
gömul hús en matreiðslu.
SIGMUNDUR Rafn Einars-
son matreiðslumeistari, sem
búsettur er á Akureyri, hefur
svo mikla unun af því að gera upp
gömul hús að gárungarnir segja að
um áráttu sé að ræða. Þessu neitar
Sigmundur en segir að það sé eitt-
hvað við gömul hús .. . þau séu eins
og koníakið, því eldri þeim mun
betri. Hann segist fyllast orku og
eldmóði á meðan hann er að gera
þau upp.
Hann heldur að Hafnarstræti 95,
húsið sem hann og eiginkona hans
Guðbjörg Inga Jósefsdóttir, hafa
keypt, verði það síðasta á Akureyri.
„Þetta er alveg frábært hús með
mikla sögu og mikla möguleika. Hef-
urðu séð turnana?" spyr hann strax
og við hittumst. „Það gleður mann
hvað fólk er jákvætt og ánægt með
að við skyldum kaupa húsið. Fólk
treystir okkur til að gera það fallega
upp.“
Akureyringar þekkja húsið betur
sem París eftir fyrstu versluninni
sem var sett þar á stofn. Húsið byg-
gði Sigvaldi Éinar Sveinn Þorsteins-
son kaupmaður árið 1913. Verslunin
París var jafnframt sú fyrsta, sem
skipt var í tvær deildir, „svo að þar
ægði ekki saman matvöru, vefnaðar-
vöru, búsáhöldum og öðru“, eins og
segir í bókánni Akureyri, Höfuðborg
norðursins.
11 nr nð gnrn upp
Bnitnrhúsin
Fyrsta gamla húsið sem Sigmund-
ur gerði upp var Hrafnagilsstræti 4,
Beitarhúsin, sem hafði verið í eigu
Menntaskólans á Akureyri og Jón
Sveinsson bæjarstjóri byggði 1930.
Það tók 11 ár að gera það upp, enda
var nostrað við hvert lítið handtak
og hvert smáatriði úthugsað. „Við
seldum það fyrir fjórum árum og
keyptum Laugagötu 2. Það freistaði
að gera það upp með öllum frönsku
gluggunum, enda einstakt hús í eigu
góðs fólks. Vernharður Sveinsson
mjólkursamlagsstjóri og María
Sveinlaugsdóttir byggðu húsið 1947.
Við höfðum endaskipti á því á einu
ári, enda bjuggum við ekki í húsinu á
meðan.
„Ertu tilbúinn að panta?“ spyr ég,
þegar þjónninn kemur aðvífandi.
„Ég held að við höfum gert rétt að
kaupa þetta hús. Ég vissi strax að
árið 1997 yrði gott. Stundum finn ég
sitthvað á mér.“
Ertu forlagatrúar?
„Já-á,“ svarar hann og dregur
seiminn. „Mér finnst sumir dagar
öðrum betri. Ég hef líka hitt fólk
sem sér og finnur ýmislegt. Mér
finnst góð tilfinning þegar það segir
mér að góðir straumar séu í kringum
mig. Mér hefur verið sagt að góðir
straumar séu í Hafnarstrætinu."
Eftir að hafa skoðað matseðilinn
drjúga stund var hann fljótari að
ákveða aðalréttinn en forréttinn.
„Ég vel svartfuglsbringur með sól-
berjasósu."
En í forrétt?
„Ætli ég fái mér ekki smjörsteikta
snigla með Vermiceli og pesto,“
svarar hann eftir dágóða stund. Ég
vel sama aðalrétt en kjúklingalifrar-
terrine með rúsínum og furuhnetu
vinaigrette í forrétt.
Afskiptnsnmi
knkksins____________________________
Eitt sinn varð ég vitni að því að
matreiðslumeistarinn pantaði mat á
veitingahúsi og hafði sjálfur ákveðn-
ar skoðanir á því hvemig elda ætti
fiskinn. Svo fór að kokkurinn í eld-
húsinu eldaði hann að hætti gestsins.
Það var því ekki laust við að ég biði
eftir einhverri slíkri uppákomu á
Fiðlaranum. Þegar hann lokaði
Hvernig virkar hormónalykkjan ?
MAGNÍS JÓHANNESSON LÆKNIR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Mig vantar upplýs-
ingar um svokallaða .hormóna-
lykkjuO. Hvemig virkar hún og
em einhverjar aukaverkanir sam-
fara notkun hennar?
Svar: Lykkjan er talin veita
getnaðarvörn með margvíslegum
áhrifum og til eru nokkrar teg-
undir af lykkjum sem verka á
svolítið mismunandi hátt. Allar
lykkjur auka hreyfingar í eggja-
leiðurum, eggið ferðast því hrað-
ar niður eftir þeim og nær ekki
að þroskast nægjanlega til að það
geti frjóvgast. Allar lykkjur
valda eins konar bólgubreyting-
um í legslímhúð og hindra þannig
að frjóvgað egg geti fest og búið
um sig á slímhúðinni. Sumar
lykkjur innihalda kopar sem er
talinn minnka hreyfigetu sæðis-
fmmna og þannig hindra frjóvg-
un eggsins. Nýleg tegund af
lykkju, stundum kölluð hormóna-
Getnaðarvörn
lykkja, inniheldur gestagen
(hormón með sams konar verkun
og kynhormónið prógesterón)
sem minnkar líkur á egglosi og
myndar eins konar slímtappa í
leghálsi sem hindrar að sæðis-
frumur komist upp í legið og get-
ur þannig hindrað getnað. Þær
lykkjur sem hér em í notkun
innihalda langflestar kopar eða
gestagenhormón og líklegt er að
þessar lykkjur, sérstaklega
hormónalykkjurnar, hindri í
flestum tilvikum frjóvgun eggs-
ins. I samantekt má segja að
lykkjan hindri í mörgum, kannski
flestum, tilfellum frjóvgun eggs-
ins en þar að auki hindrar hún að
frjóvgað egg geti fest við legslím-
húðina og orðið að fóstri. Allar
tegundir af lykkjum geta valdið
aukaverkunum sem em verkir
eða óþægindi frá legi. Hormóna-
lykkjur gefa frá sér hormón í svo
litlu magni að þau hafa einungis
staðbundin áhrif, þessar lykkjur
hafa því ekki meiri aukaverkanir
en aðrar gerðir af lykkjum.
Spurning: Ég fékk lítið glerbrot
í fingur fyrir skömmu. Ég finn
ekkert fyrir þessu nema þegar ég
þrýsti á blettinn, þar sem gler-
brotið fór inn. Mun það grafa út
af sjálfu sér? Hversu langan tíma
tekur það?
Svar: Flestir aðskotahlutir sem
stingast inn í eða rétt inn fyrir
húðina skila sér út aftur að lok-
um. Þetta er þó undir ýmsu kom-
ið eins og stærð og gerð aðskota-
hlutarins, staðsetningu á líkam-
anum og hversu djúpt hluturinn
fór. Hlutir sem eru tiltölulega
Glerflís
hreinir og vel afmarkaðir, eins og
t.d. hlutir úr gleri, plasti eða
málmi þurfa ekki að valda ertingu
þar sem þeir em staðsettir og
fólk getur þess vegna gengið með
þá mjög lengi eða jafnvel það sem
eftir er ævinnar. Ef slíkir hlutir
era ekki í snertingu við liði, taug-
ar eða æðar geta þeir verið án
vandræða og viðkomandi einstak-
lingur veit jafnvel ekki af að-
skotahlutnum. Þekkt dæmi um
slíka hluti era byssukúlur eða
sprengjubrot sem fólk fær í sig í
hernaði. Allt öðra máli gegnir um
hluti sem eru ekki eins vel af-
markaðir eins og t.d. tréflísar.
Inni í slíkum flísum era svæði
sem blóðrás líkamans nær ekki til
og era þar með varin fyrir ónæm-
iskerfinu. Þar myndast gjarnan
ákjósanlegai- aðstæðiu- fyrir bakt-
eríur sem geta vaxið og dafnað í
friði fyrir ónæmiskerfi líkamans.
Lítið gagnar að gefa sýklalyf
vegna þess að lyfin komast illa
inn í svona svæði. Flísar af þessu
tagi valda þess vegna stöðugri
ertingu og sýkingu sem endar
gjarnan í graftarkýli sem opnast
út á það yfirborð sem næst ligg-
ur, hvort sem það er húðin eða
eitthvert innra líffæri. Ekki er ör-
uggt að lítil glerflís í fingri grafi
út af sjálfu sér og valdi hún
óþægindum er réttast að láta
fjarlægja hana.
• Lesendur Morgunblaðsins geta spurt
lækninn um það sem þeim liggur á bjarta.
Tekið er á móti spurningum á virkum
dögum milli klukkan 10 og 17 i síma 569
1100 og bréfum eða símbréfum merkt:
Vikulok, Fax 5691222.