Morgunblaðið - 03.03.1988, Blaðsíða 66

\
66
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. MARZ 1988
tteBAAnn
Lokaðir þú ekki ofnhurð- Baðstu ekki um kaffi í
inni, Anna? rúmið?
HÖGNI HREKKVÍSI
f/ þ>AE> ER EINHV'ER PEST AÐSANSA . ..
HÖGMI VIRÐIST VEJ2A MBÐ ST^FiAÐ MEF.';
Vægustu áfengisáhrif
draga úr skapandi hugsun
Kæri Velvakandi.
Þakka grein Odds Sigurðssonar
í Velvakanda þ. 14. febrúar. Óvið-
eigandi veitingar hét hún. Þar
gagnrýnir hann réttilega útsend-
ingu Stöðvar 2 á veislu, sem vera
skyldi til að samgleðjast Jóhanni
Hjartarsyni að loknu skákeinvígi
hans.
Þar var sýnt að Jóhanni var bor-
ið vínglas á bakka og honum ekki
ansað, þótt hann spyrði, hvort það
væri áfengt. Margeir Pétursson,
sem sennilega er vanari veisluvenj-
um íslendinga, varð að biðja um
vatn. Þetta var bein útsending frá
því sem hefði átt að vera gleðiboð.
Þannig gera því miður margir
gestgjafar. Bera fram það sem þeim
sjálfum finnst gott og fínt en
gleyma að taka tillit til gesta sinna.
Eitt slíkt atvik er mér sérstaklega
minnisstætt. Opinber móttaka
vegna ákveðins hátíðartilefnis.
Bakkar voru bornir um með veiting-
um. Á þeim öllum voru fín glös, en
öll með áfengi. Ég bað um appelsín
eða vatn. Þjónustufólkið hélt áfram
sínum verkum eins og venjan bauð.
Það var alltaf sama sagan, löng bið
eftir afgreiðslu á óáfengum diykkj-
um. En þá heyrði ég mann biðja
um appelsín og ég sneri mér við.
Þar stóð Vilhjálmur Hjálmarsson,
ráðherra, aðalhátíðargesturinn í
þessu boði. Samt varð 15 mínútna
bið eftir afgreiðslu. Þó var alþjóð
kunnugt að Vilhjálmur barðist fyrir
afnámi vínveitinga í opinberum
veislum.
í góðri grein í Heilbrigðismálum
nr. 4/1987 segir Jónas Hallgríms-
son, prófessor:
„Vægustu áfengisáhrif draga úr
skapandi hugsun og nákvæmni
hreyfinga, þótt þess verði sjaldan
vart nema með mælingum. Þetta
finna þó flestir sem áfengis neyta,
hjá sjálfum sér, ef vel er að hugað."
Ekki vil ég trúa því að Islending-
ar vilji Jóhanni Hjartarsyni illt. En
væri ekki athugandi að gestgjafar
sem kurteisir vilja teljast hefðu á
bakkanum jafnmörg glös með app-
elsíni og vatni, að minnsta kosti
þegar samgleðjast á góðum íþrótta-
mönnum. En íþróttamenn, ekki sízt
skákmenn, þurfa á skýrri hugsun
og miklu þreki að halda. Slíkt fæst
ekki með sljóvgandi efnum eins og
áfengi. Sólveig Jóhannsdóttir
Víkverji skrifar
Víkvetji fór nýlega á einn hinna
betri matsölustaða borgarinn-
ar, stað, sem er nýr af nálinni,
Holiday Inn. Allt, sem að viðskipta-
vinum þessa fallega hótels snýr, er
til hinnar mestu fyrirmyndar. Bæði
matur og þjónusta voru afbragð og
eru eigendum hótelsins og starfs-
fólki til hins mesta sóma.
XXX
Einhver mikilvægasta grund-
vallarregla í sambandi við
lagasetningu, sem þingmenn verða
að hafa í huga, er að ákvæði laga
bijóti ekki í bága við heilbrigða
skynsemi. Því minnist Víkveiji á
þetta, að honum fínnst á stundum
gæta þessa, þegar þingmenn í
ákafa sínum vilja ná einhveiju fram
að þeir sjást ekki fyrir. Frægt er
dæmið úr svokölluðum Ólafslögum,
þegar sagt var, að verðbólgan á
Islandi ætti ekki að vera meiri en
í nágrannalöndunum. Óskhyggja
af þessu tagi, sem miklu fremur
er stefnumörkun en lög, á alls ekki
heima í lagagreinum. Það á aldrei
að setja í lög hluti, sem ekki er
unnt að standa við.
I nýju umferðarlögunum er erlent
ákvæði frá Svíþjóð, þar sem skylt
er að hafa full ökuljós á bifreiðum
allan sólarhringinn án tillits til að-
stæðna. Þetta er ákvæði, sem getur
á stundum stangast á við heilbrigða
skynsemi. Miðnætursól á Jóns-
messu, albjört nótt, heiðskír himinn
og reyklaus borg eins og Reykjavík
— eru þetta aðstæður, sem kalla á
full ökuljós? Þetta ákvæði á vissu-
lega við erlendis, þar sem nóttin
er ávallt myrk, en ekki á Islandi
við björtustu aðstæður.
Umferðaryfírvöld hafa gjaman
haldið því fram, að það kostaði
ekkert að hafa aðalljós kveikt. Eft-
ir að þessi regla var lögleidd í
Svíþjóð jókst bensínnotkun þar til
mikilla muna án þess að ökutækjum
í landinu fjölgaði að sama skapi.
Hver skyldi vera skýringin á því?
Kannski felst hún í aukinni Ijósa-
notkun. Það hlýtur að kosta sitt,
þegar 100.000 bifreiðir keppa við
júnísólina um að upplýsa umhverf-
ið. Ljós eða ljósanotkun hefur aldr-
ei verið ókeypis á Islandi.
Þá verður sérkennilegt að fylgj-
ast með því, hvemig sekta á menn
fyrir að skipta um akrein. Menn
segja að vinstri akrein eigi að vera
fyrir hraðaakstur í umferð, þar sem
hraðaakstur er bannaður. Ög hve-
nær mega menn skipta um akrein?
Hver á að meta, hvenær slíkt er
heimilt og hvenær ekki?
XXX
Nú kastar tólfunum, þegar bif-
reiðatryggingar hækka hvorki
meira né minna um 60%. Útreikn-
ingar tryggingafélaganna virðast
sýna þessa hækkunarþörf og
Tryggingaeftirlitið hefur sannfærzt
um að hún sé óhjákvæmileg.
Víkveiji, sem eitt sinn lenti í
hörðum árekstri fýrir allmörgum
árum og þurfti þar af leiðandi að.
leita til tryggingafélags um greiðslu
tjóns, efast stórlega um að trygg-
ingafélögin gæti í hvívetna hag-
kvæmustu leiða í því að bæta tjón,
sem þeim ber. Bíllinn, sem Víkveiji
átti, varð fyrir stórtjóni og hann fór
þess á leit við félagið að það greiddi
bílinn út. Ijónaskoðunarmaðurinn
kvað það útilokað, þar sem tjónið
næmi ekki 50% af andvirði bílsins.
Því var bfllinn réttur. En þegar upp
var staðið var viðgerðarkostnaður
bílsins orðinn yfir 80% af því sem
fengizt hefði fýrir hann á innlendum
markaði. Tjónauppgjörið var því
margfalt dýrara en það hefði þurft
að verða og þar af leiðandi útgjöld
tryggingafélagsins, sem hefði þá
getað selt bílflakið fyrir viðgerð
fyrir um 50% af útborgunarverði
bílsins. I þessu tilfelli var um ólið-
legheit tryggingastarfsmanns að
ræða, sem skaðaði tryggingafélagið
til stórra muna. En kannski þurfa
starfsmenn tryggingafélaganna
ekki að sýna slíka aðhaldssemi —
félögin fá ávallt sínar óskir um
hækkun uppfylltar.