Morgunblaðið - 03.03.1988, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. MARZ 1988
Reuter
Leiðtogar Atlantshafsbandalagsríkjanna 16 ásamt Carrington lávarði, framkvæmdastjóra bandalagsins. Þorsteinn Pálsson forsætisráð-
herra er annar frá hægri.
Leiðtogafundur Atlantshafsbandalagsins í Bríissel:
Mannréttíndabrot austan jám-
tjaldsins eru orsök vandans
- sagði Carrington lávarður, framkvæmdastjóri NATO, í ávarpi sínu
Brlissel, Reuter.
CARRINGTON lávarður, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins, sagði í gær er
hann ávarpaði leiðtoga aðild-
arríkjanna 16 að enn væri mik-
ið verk óunnið á sviði afvopnun-
arviðræðna þó svo að risaveldin
hefðu í fyrsta skipti náð sáttum
um raunverulega fækkun
kjarnorkuvopna. Lávarðurinn
lagði áherslu á nauðsyn þess að
ríki Atlantshafsbandalagsins
héldu uppi öflugum vörnum
vegna viðbúnaðar sovéska her-
aflans. Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseti sagði í ræðu sinni
að Bandaríkjamenn myndu
halda varnarliði sínu í Vestur-
Evrópu svo lengi sem stjórnvöld
í viðkomandi ríkjum teldu þörf
á.
Carrington lávarður vék að af-
vopnunarsáttmálanum sém þeir
Reagan og Míkhaíl S. Gorbatsjov
undirrituðu í Washington í desemb-
er á síðasta ári. Sagði hann þetta
vera mikinn árangur en mikið starf
væri óunnið við að marka stefnuna
í frekari afvopnunarviðræðum við
Sovétmenn. „Einn einstakur af-
vopnunarsáttmáli og raunar einnig
nýr maður sem náð hefur völdum
í Sovétríkjunum - þó svo hann
sé reiðubúinn til að vinna að slökun
á spennu - verður ekki til þess
að draga úr hemaðarmætti Sov-
étríkjanna," sagði framkvæmda-
stjórinn.
Carrington sagði að ástand
mannréttindamála í Sovétríkjunum
hefði ekki breyst með tilkomu
Gorbatsjovs. „Við erum að glíma
við afleiðingar þess öryggisvanda
sem ríkir í samskiptum austurs og
vesturs en ekki hina raunverulegu
orsök hans. í hugum flestra veslur-
landabúa er orsökin það vantraust
sem ríkir vegna þess að almenning-
ur í ríkjum Austur-Evrópu og í
Sovétríkjunum fær ekki notið
grundvallarmannréttinda.“
Carrington lávarður vék ekki að
áætlun Atlantshafsbandalagsins
um endumýjun þeirra skamm-
drægu kjamorkuvopna, sem .Was-
hington-sáttmálinn tekur ekki til.
Akveðið var á ráðherrafundi
NATO árið 1983 að endurnýja
þessi vopn en áætlun þessi hefur
vakið takmarkaða hrifningu meðal
nokkurra ráðamanna í Vestur-
Þýskalandi. Hins vegar hefur
stjóm Helmuts Kohls, kanslara
Vestur-Þýskalands, ekki lýst sig
andvíga þessum áformum.
Carrington lávarður lauk ræðu
sinni með því að óska Reagan for-
seta góðs gengis er hann héldi til
fundar við Gorbatsjov síðar á þessu
ári. Er almennt búist við að leið-
togamir muni þá ræða fækkun
langdrægra kjamorkuvopna og eru
vonir bundnar við að þeim takist
að undirrita samkomulag í þá veru.
Azerbajdzhan:
Nokkurt
mannfall
varðí
Sumgait
-segir talsmaður
sovéska utanrík-
isráðuneytisins
Moskvu, Reuter.
NOKKRIR féllu í átökunum milli
Azerbajdzhana og Armena í
Sumgait á sunnudag, að því er
Gennadíj Gerasímov, talsmaður
sovéska utanrikisráðuneytisins,
sagði í gær.
Gerasímov sagðist ekki vita
hversu mannfallið hefði verið mikið,
eða af hvaða þjóðerni hinir látnu
hefðu verið. „Fórnarlömbin voru
nokkur. Ekki mörg, en nokkur.“
Hann sagði að ennfremur hefðu
einhveijir særst. „Ég vona að þeir
sem bera ábyrgðina finnist og þeim
verði hegnt.“
Um 70 prósent íbúa Nagomo-
Karabakh héraðsins í Azerbajdzhan
eru Armenar, en átökin í Sumgait
sýna að Azerbajdzhanar í héraðinu
em ekki reiðubúnir að gefa héraðið
eftir, að sögn fréttaskýrenda. Því
er talið að erfitt verði fyrir Gor-
batsjov að finna lausn sem bæði
Armenar og Azerbajdzhanar geti
sætt sig við.
Viðræður um sovéska innrásarliðið í Afganistan:
Pakistanar falla frá kröf-
um um bráðabirg’ðastj órn
Skæruliðar fordæma viðræðumar o g heita áframhaldandi baráttu
Genf, Reuter.
PAKISTANAR hafa fallið frá þeirri kröfu sinni að skipuð verði
tafarlaust bráðabirgðastjórn í Afganistan sem semji um og skipu-
leggi brottflutning sovéska innrásarliðsins úr landinu. Friðarviðræð-
ur stjórnvalda i Pakistan, sem styðja frelsissveitir skæruliða i Afgan-
istan, og leppstjórnar Sovétmanna í Kabúl, standa nú yfir á vegum
Sameinuðu þjóðanna í Genf í Sviss. Afganskir skæruliðar fordæmdu
í gær friðarviðræðurnar í Genf á þeim forsendum að þar væri ekki
að finna rétta fulltrúa afgönsku þjóðarinnar.
Hingað til hafa stjómvöld í Pak-
istan sagt að ekki komi til greina
að semja um brottflutning sovéska
innrásarliðsins fyrr en bráðabirgða-
stjóm hafi tekið við í Kabúl, höfuð-
Líbýa:
Hermenn flýja á fjórum
þotum tíl Egyptalands
Kairó. Reuter.
FJÓRIR líbýskir herflugmenn
flugu jafn mörgum orrustuþot-
um sínum til Egyptalands í
fyrradag og báðu um hæli sem
pólitískir flóttamenn. Talið er
að atvikið eigi eftir að valda
erfiðleikum i sambúð grannrí-
kjanna.
Þotumar eru af gerðinni MIG-
23, en þar er um að ræða háþróað-
ar orrustuþotur. Er um að ræða
fullkomnustu flugvélar, sem flúið
er á frá Líbýu. í fyma flýðu fimm
líbýskir herflugmenn til Egypta-
lands á Herkúles flutningaflugvél
og tveimur þyrilvængjum. Var
þeim veitt pólitískt hæli. Auk
þeirra voru í förinni þrír flug-
menn, sem ekki vildu flýja og
fengu þeir að fljúga flutningaflug-
vélinni til baka, en Egyptar lögðu
hald á þyrlumar.
Stjóm Egyptalands segist ætla
að bíða með að skýra frá málinu
þar til viðbrögð yfirvalda í Trípólí
hafa borizt. Hafa embættismenn
forðast að skýra frá yfirheyrslum
yfir flugmönnunum. Þegar þeir
stefndu þotum sínum inn yfír
egypsku landamærin voru orrustu-
þotur sendar til þess að stugga
við þeim. Sögðust líbýsku flug-
mennimir þá vera á flótta og var
þeim leyft að lenda í herstöð í
vesturhluta Egyptalands.
Hosni Mubarak, forseti, hefur
gefið til kynna að flugmönnunum
Qómm verði einnig veitt hæli.
„Leyfið þeim að lenda, þeir eru
velkomnir," sagði hann í fyrra-
kvöld á heimleið frá Súdan, þar
sem hann ræddi við ráðamenn.
Egyptar keppa við Líbýumenn um
áhrif í Súdan.
borg Afganistan. Zain Noorani, ut-
anríkisráðherra Pakistans, sagði í
gær er hann kom til Genfar að
Pakistanir myndu ákveða síðar
hvort haldið yrði fast við fyrri kröf-
ur varðandi brottflutning innrásar-
liðsins.
Diego Cordovez, sendimaður
Sameinuðu þjóðanna, lagði áherslu
á þessi ummæli utanríkisráðherrans
er hann ræddi við blaðamenn í gær
og dró mjög úr mikilvægi fyrri yfir-
lýsinga ráðamanna í Pakistan.
Míkhaíl S. Gorbatsjov Sovétleið-
togi sagði nýlega að brottflutningur
innrásarliðsins frá Afganistan gæti
hafist 15 maí næstkomandi að því
tilskildu að fulltrúar Afganistans
og Pakistans næðu um það sam-
komulagi hvemig standa bæri að
honum. Að sögn Diegos Cordovez,
V estur-Þýskaland:
Nýnasistar handteknir
Stuttgart, Keuter.
VESTUR-ÞÝSKA lögreglan
handtók félaga í óleyfilegri
nýnasistahreyfingu eftir að
hafa gripið til skyndiaðgerða í
61 borg Vestur-Þýskalands í
gær.
Talsmaður saksóknaraembætt-
isins í Stuttgart sagði að mennirn-
ir yrðu í haldi þar til annað yrði
ákveðið, en vildi ekki segja hversu
margir þeir væru. Þeir væru félag-
ar í nýnasistahreyfingunni
ANS/NA, og væru grunaðir um
að hafa haldið starfsemi hennar
gangandi þrátt fyrir að hún hefði
verið bönnuð í desember árið 1983.
Talið er að um 270 félagar hafi
verið í hreyfingunni þegar hún var
bönnuð. Fyrrum leiðtogi hennar,
Michael Kuehnen, afplánar nú
þriggja ára fangelsisdóm fyrir að
reka áróður fyrir þjóðernissósíal-
isma.
Reuter
Diego Cordovez, sendimadur
Sameinuðu þjóðanna, á fundi
með blaðamönnum í Genf í gær.
sem hefur reynt að miðla málum í
deilunni undanfarin sex ár, hafa
Sovétmenn boðist til að kalla herlið-
ið heim á tíu mánuðum en Pakistan-
ar vilja að sovésku hermennimir
hafi sig á brott á átta mánaða tíma-
bili. Skæmliðar í Afganistan, sem
njóta stuðnings Bandaríkjastjórnar,
fullyrða hins vegar að Sovétmenn
og Bandaríkjamenn hafi gert með
sér leynilegan samning um brott--
flutning innrásarliðsins og að
Bandaríkjastjóm, sem veitir Pakist-
an efnahagsaðstoð, ætli í krafti
hennar að þvinga stjómvöld til að
semja við kommúnistastjómina í
Kabúl. Skæruliðar fordæmdu í gær
friðarviðræðumar í Genf og hétu
því að berjast áfram þar til síðasti
sovéski hermaðurinn hefði hundsk-
ast til síns heima.