Morgunblaðið - 03.03.1988, Blaðsíða 19

en ekki orsök. Og bandalagsfyrir-
komulagið er líklegra til þess að
tryggja öruggan og skipulegan
samningsvettvang um afvopnun
og minnkun spennu heldur en
bandalagsleysið og sú óvissa sem
því fylgdi.
Upplausn bandalaganna er því
ekki raunhæfur undanfari árang-
urs við að bæta ástand heimsmála,
en hugsanlega afleiðing. Og heldur
vil ég viðhalda bandalögunum ára-
tug lengur en nauðsyn kynni að
krefja, en að stefna að ótímabærri
upplausn þeirra.
Eg vék að þeirri alkunnu stað-
reynd hér áður, að tortryggnin
væri frumrót vígbúnaðar .og þess
kapphlaups, sem þar ríkir. Ég
sagði líka að samningar um af-
vopnun væru tæki til þess að auka
samskipti ríkjanna og draga þann-
ig úr tortryggninni. Hin hlið þessa
máls er sú að eðlilegum samskipt-
um og gagnkvæmu trausti verður
ekki komið á nema almenn mann-
réttindi séu fyllilega virt og landa-
mæri ekki gerð að óyfírstíganleg-
um þröskuldi.
Þetta verða leiðtogar Austur-
Evrópuþjóða og þó einkum Sov-
étríkjanna að láta sér skiljast. Það
má ekki gleyrttast að þessi ríki
tóku á sig ótvíræðar skuldbinding-
ar í mannréttindamálum í Helsinki-
sáttmálanum. Þeir samningar eiga
ekki að vera orðin tóm. Sá hluti
sáttmálans er ekki síður mikilvæg-
ur en aðrir hlutar hans. Svo lengi
sem hann er ekki virtur, svo lengi
sem mannréttindi eru fótum troðin
næst ekki gagnkvæmt traust. Svo
lengi sem lönd eru lokuð inngöngu
eða útgöngu, svo lengi sem ferða-
og flutningsfrelsi er ekki virt,
næst ekki það traust landa á milli,
sem er undirstaða varanlegs frið-
ar. Þennan sannleika mættu leið-
togar Islands og sendiboðar oftar
reiða fram. Rödd íslands.um mann-
réttindamál er ekki síður áheyrslu-
verð en annarra j)jóða sem eru
stærri og öflugri. Eg held reyndar
að einmitt í þessu máli sé ekki síður
heldur frekar hlustað á íslendinga
en ýmsar aðrar þjóðir. Því beini
ég því til utanríkisráðherra að hann
hyggi sérlega að mannréttindamál-
um og hlutverki þeirra í auknu
trausti milli austurs pg vesturs og
hlutverki og skyldu íslendinga við
að koma þeim sjónarmiðum sterk-
lega á framfæri.
Öryggismálunum höfum við
skipað með farsælum hætti með
aðild okkar að NATO og samning-
um við Bandaríkin um dvöl varn-
ar- og eftirlitssveitar hér á landi.
Þessi skipan hefur gefíst vel. Ekk-
ert bendir til að því verði betur
komið með öðrum hætti, en við
eigum að leggja rækt við hlut okk-
ar í NATO, og leggja okkar lóð á
vogarskálamar til þess að starf-
semi NATO treysti öryggi okkar
heimshluta og stuðla að afvopnun
og slökun spennu, skref fyrir skref.
Málefni Evrópu og samskipti
okkar við hana eru hins vegar af
efnahagslegum og viðskiptalegum
toga. Þau verður að nálgast í sam-
ræmi við það. Ég tel brýnt að ís-
land móti skýra stefnu í málefnum
Evrópu og samskiptum sínum við
EB. Ég hef reifað þá meginþætti
sem ég tel að þessi stefnumörkun
eigi að fela í sér og bent á nauð-
syn þess að koma á fót nefnd til
að vinna að athugunum og skýrslu-
gerð um þessi mál.
Ég legg áherslu á að íslenskir
stjómmálamenn og stjórnmála-
flokkar sameinist um þessa stefnu-
mótun gagnvart Evrópu og Evr-
ópubandalaginu. Við skulum halda
á þessum málum af reisn, en jafn-
framt þurfum við að sýna snerpu,
því að við megum ekki einangrast
eða dragast aftur úr. Hér er mikið
í húfi og því skulum við leggja
okkur vel fram. Ég er bjartsýnn á
stöðu okkar og efast ekki um að
við munum ná farsælli niðurstöðu,
ef við bregðumst nú vel við og
sameinum kraftana.
Höfundur er einn af aJþingis-
mönnum Alþýðuflokks. Grein
þessi er byggð á ræðu á Alþingi
sl. fimmtudag.
ð r
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. MARZ 1988
19
Hvenær verður
konan frjáls?
Eriendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir
Trish Vradenburg: Liberated
Lady.
Útg. Dell Books 1986.
Bækur um stöðu konunnar eru
orðnar æði margar, en það er líkast
sem þær hafi breytzt í efnistökum,
sumar hvetjar. Það er ekki þessi
þunga reiði og afdráttarlausa ádeila
á karlmanninn, hinn seka. Þessi ein-
hliða málflutningur þar sem hvítt og
svart voru einu litimir og ekki reynt
að kafa nema rétt í efsta lagið. Kon-
ur eru farnar að taka á sig einhvem
hluta ábyrgðarinnar á því að vera
kúgaðar. Þær em farnar að líta
meira í eigin barm en áður og
skyggnast eftir orsö.kunum. Sumar
þessara bóka em meira að segja
fyndnar.
Það á við um þessa bók sem hér
er verið að glugga í. Hún er ekkert
tímamótaverk, íjarri því, og kannski
sumir myndu telja hana til afþreying-
arbóka. Sem þarf að sjálfsögðu
hreint ekki að vera ókostur.
Konan Jessica býr í hjónabandi
með lækninum Eliot og þau eiga litla
stelpu. Það er eitthvað farið að braka
í innviðunum og hún fær þá bráð-
góðu hugmynd að fara með körfu
með kökum og víni — leika svona
eins konar Rauðhettu — til hans á
skrifstofuna, þar sem hann vinnur
myrkranna á milli. En kemur þá að
honum í heldur óheppilegri aðgerð
með ritara sínum. Þetta verður svo
til að þau neyðast til að gera upp
sín mál. Höfundur lýsir viðbrögðum
Eliots alveg bráðvel og hvernig karl-
mönnum tekst svo vel upp, þegar
þeir eru að ýta sektarkenndinni af
sínum herðum svo að konan situr
uppi með alla „sökina“.
Jessica er ekki af gyðingaættum
fyrir ekki neitt, hún fer að læra lög-
fræði og fær góða vinnu hjá Ford
öldungadeildarþingmanni. Hún hefur
einsett sér að karlmaður skuli aldrei
særa hana framar. Hún skal gæta
sín á því að láta tilfinningamar ekki
ná valdi yfír skynsemi sinni. Hún
vísar ekki karlmönnum á bug, hún
gætir þess bara að þeir fái aldrei að
skipta hana meira máli en hún ákveð-
ur sjálf.
í Washington getur hún sér gott
og mikið orð fyrir gáfur og dugnað
og það er hið flóknasta mál, þegar
Ben Casale, sem vinnur fyrir annan
þingmann, þyrlast inn í líf hennar.
Það er fróðlegt að lesa um við-
brögð hennar, þegar hún er að upp-
lifa sjálfa sig sem konu á ný og
hversu ákaft hún reynir að berjast
gegn því að konan nái yfírhöndinni
í henni á ný.
Það má segja að harka Jessicu
fari kannski aðeins út fyrir mörkin.
Hún hefur orðið fyrir áfalli á sínum'
tíma og sárindin eru mikil. Hún
bregst við sársaukanum full harka-
lega. Það hljóta allir sín sár, en þar
með er ekki endilega sagt að mann-
eskjan þurfi að verða að óbræðanleg-
um klakabúnka. En úrslitum ræður
í þessari bók, að hún er skemmtileg
og húmor höfundar skilar sér ljúflega
í persónunum.
Gamla I _
í fullu gildi
BÓKAMARKAÐUR FÉLAGS ÍSLENSKRA
BÓKAÚTGEFENDA í KRINGLUNNI
Nr.
Þúsundir bóka á
r bókapakkar
Dæmi um bókapakka:
1 Drekinn með rauðu augun, Jólin hans Vöggs litla, Þekkir þú
Línu langsokk, Frá morgni til kvölds með Stínu, Stína og
árstíðirnar. Fimm bækur. Samtals kr. 995,-
2 Forn frægðarsetur. Þrjú bindi. Samtals kr. 990,-
3 Geirfuglarnir, Dagar við vatnið, Fjalladalslilja, Aumingja Jens.
Fjórar úrvalsbækur. Samtals kr. 695,-
5 Sjómannsævi. Þrjú bindi. Samtals kr. 990,-
6 Paddington. Fjórar bækur. Samtals kr. 90,-
8 Öskubuskubaráttan, Kínverski kvenlæknirinn, Frídagar frú
Larsen oq tvær ástarsöqur. Fimm bækur. Samtals kr. 1.199,-
Pöntunarþjónusta fyrir
alla landsmenn tií sjós og jands
í síma 91 - 21190 allan sólarhringinn
Aldrei fieiri tilboð.
Aldrei lægra verð.
Leikhorn fyrir börnin
+ VtSA
Greiðslukortaþjónusta
iirc
*ÖI
Nr. 9
Nr. 10
Nr.ll
Nr. 12
Nr. 13
Nr. 14
Nr. 15
Nr. 16
bæk
í dagsins önn. Fjögur bindi. Samtals kr. 799,-
Baldursd raumar og Þrymskviða. Tvær bækur. Samtals kr. 195,-
Við elda Indlands og í sviðsljósinu. Tvær bækur. Samtals kr. 450,-
Hundrað ára afmælið, Jólasagan, Eninga Meninga, Elsku litli
grís. Fjórar bækur. Samtals kr. 895,-
Steingrímssaga. Tvö bindi. Samtals kr. 690,-
Stríðsminningar og Stríðsvindar. Tvær bækur. Samtals kr. 790,-
Sól ég sá. Tvö bindi. JSamtals kr. 690,-
Að vestan. Þjóðlegur fróðleikur úr Vesturheimi. Fimm bindi.
Samtals kr. 2.999,-
■ ó'

SA G/VA/ILI GOÐI
— EIIMI S/VI\II\II —
Aðeins fjórir dagar eftir
Bókamarkaðurinn er í Kringlunni
Opnunartími:
Fimmtudagur 3. mars
Föstudagur 4. mars
Laugardagur 5. mars
Sunnudagur 6. mars
frákl. lOtil 19
frákl. 10 til 20
frákl. lOtil 18
frákl. 12 til 18