Morgunblaðið - 03.11.1999, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 3. NÓVEMBER 1999 43
MINNINGAR
SIGURÐUR
THORLA CIUS
RÖGNVALDSSON
+ Sigurður Thor-
lacius Rögn-
valdsson jarðeðlis-
fræðingur fæddist í
Reykjavík 11. jan-
úar 1964. Hann lést
af slysförum 25.
október síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Vídalíns-
kirkju í Garðabæ 1.
nóvember.
Með þessum fáu
línum vil ég votta
virðingu mína gengn-
um félaga, dr. Sigurði Th. Rögn-
valdssyni.
Siggi var fallegur og gjörvilegur
maður, góður drengur og harm-
dauði mér og öllum þeim sem fengu
að kynnast honum. Hann var glett-
inn ljúflingur, sem hafði yndi af
þungarokki, lyfti lóðum og í stað
innrammaðs prófskírteinis setti
hann veggspjald af Swarzenegger
á skrifstofuvegginn. Hann var
flinkur og klár vísindamaður, en
hógvær og hafði sig lítt í frammi.
F>ví meir lét hann að sér kveða
þar sem það skipti máli, í jarð-
skjálftarannsóknum. Þar var hann
í hópi okkar bestu vísindamanna,
sem brautryðjandi og helsti/ulltrúi
í nútíma jarðskjálftafræði. A sínum
stutta ferli hafði hann þegar byggt
upp markverðan rannsóknaferil og
það er mér heiður að hafa fengið að
vinna með honum.
Doktorsverkefnið sitt vann Siggi
við háskólann í Uppsölum, undir
leiðsögn Ragnars Slunga og Reyn-
is Böðvarssonar, en þeir hafa samið
megnið af hugbúnaði þeim sem
SIL kerfið, landsnet jarðskjálfta-
mæla Veðurstofunnar byggir á.
Þetta kerfi sér um að staðsetja
skjálfta sjálfvirkt og senda út við-
varanir þegar skyndilegrar aukn-
ingar í virkni verður vart. Það var
því eðlilegt framhald á ferli Sigga,
eftir að námi lauk árið 1994 að
hefja störf á jarðeðlissviði Veður-
stofu íslands, eftir stutta viðdvöl á
Norrænu Eldfjallastöðinni. Síðan
þá hefur hann unnið markvisst að
uppbyggingu og þróun þessa kerfis
til að gera það öruggara og
skilvirkara; einkum í stórum hrin-
um, þegar fjöldi skjálfta getur þús-
undfaldast og lamað kerfið. Hann
var orðinn einn af máttarstólpum
SIL kerfisins og fráfall hann er
reiðarslag fyrir alla
starfsemi á jarðeðlis-
sviði Veðurstofunnar.
Siggi sérhæfði sig í
aðferðum til að kort-
leggja virkar sprung-
ur í jarðskorpunni
með smáskjálftum, en
það er einn af áhuga-
verðustu vaxtabrodd-
unum í jarðskjálfta-
fræði í dag og skilar
mun meiri nákvæmni
en áður hefur þekkst.
Þar var þungamiðjan í
vísindarannsóknum
hans, sem miðuðu að
því að byggja upp ítarlega mymþaf
brotahreyfingum í jarðskorpu Is-
lands. Sú mynd er gi-undvöllur
skilnings á þeim ferlum sem
stjóma uppbyggingu og reki lands-
ins. Hann hafði þegar beint stækk-
unargleri sínu að Tjörnesbrotabelt-
inu fyrir norðan land og lýst þar
upp bi-otahreyfingarnar á Gríms-
eyjar-, Húsavíkur- og Dalvíkurmis-
gengjunum í smáatriðum. Einnig
hafði hann kortlagt fjölda
sprungna í hinu flókna mynstri
misgengja á Hengilssvæðinu og
niðurstöður hans úr skjálftahrin-
unum á Hellisheiði í júni og nóvem-
ber 1998 sýndu okkur brotahreyf-
ingar á jöðram Suðurlands-
brotabeltisins í nærmynd. Þessi
frumkvöðlavinna hefur einnig
skapað aðstæður fyrir hagnýt
verkefni eins og kortlagningu
sprungna á jarðhitasvæðum, í þeim
tilgangi að kortleggja þar að-
færsluæðar jarðhitakerfa, og þar
með lagt gi-undvöllinn að starfi
mínu á Orkustofnun.
Samvinna okkar Sigga hefur
staðið með einum eða öðrum hætti
frá 1995, þegar hann veitti mér að-
gang að þá óbirtum niðurstöðum
sínum, nákvæmum staðsetningum
skjálfta sem ég þurfti fyrir mínar
eigin rannsóknir. Því fylgdi engin
krafa um að vera meðhöfundur á
ritverkum, sem þó hefði ekki verið
óeðlileg. Þannig var öll samvinna
við hann, frjálsleg, gefandi og um-
fram allt skemmtileg. Eftir að ég
kom heim 1998, í starf á Orkustofn-
un sem miðaði að því að innleiða
sprungukortlagningu með jarð-
skjálftum í könnun jarðhitasvæða,
var ég algerlega háð því að læra af
Sigga þessa nýju tækni. Við náðum
að vinna eitt verkefni saman. Hann
rak svolítið á eftir mér, en það var
bara gaman. Enn í dag eru rann-
sóknir mínar tengdar honum, og þó
ég hafi verið farin að læra að gera
staðsetningar sjálf, þá átti ég enn
svo margt ólært. Eg leitaði líka til
Sigga með fleira. I þessum litla
sandkassa sem jarðvísindasamfé-
lagið okkar er, verður stundum
ósamkomulag og þegar ég var í
vafa um hvernig túlka bæri að-
stæðúr og hvað til bragðs skyldi
taka var hann alltaf einn af þeim
sem ég ráðfærði mig við, því ég
vissi að þar fengi ég hreinskilin
svör og að hann myndi ráða mér
heilt.
Við áformuðum að vinna saman
Rannís umsókn til að fjármagna
rannsóknir á gosóróa. Eg var eitt-
hvað niðurdregin og gekk illa að
koma mér að verki. Til að ýta við
seinaganginum í mér tyllti hann
sér í hálftíma inn á skrifstofu hjá
mér á Orkustofnun og hripaði nið-
ur forsendur, framkvæmd og verk-
lag, sem við ætluðum svo að vinna
úr þegar hann kæmi til baka frá
Húsavík. Svo var hann horfinn til
að sækja börnin sín og kaupa hakk
í matinn. En hann kom aldrei aftur
og undanfarin vika hefur verið
þungbær. Hans sterka tilvist er
alls staðar í verkum mínum, því
hann var mín helsta leið inn í inn-
viði SIL kerfisins og ég reiddi mig
á leiðsögn hans þar um. Hversu
auðvelt var ekki að lyfta símtólinu
og spyrja, en nú er þar ekkert svar
lengur. Eg sakna mæts kollega og
vísindamanns og mér hefur orðið
Ijóst að í öllum mínum framtíðar-
hugmyndum um okkar litla jarð-
vísindasamfélag var hann alltaf til
staðar og að í þeim hópi mat ég
hann mest.
Ég votta fjölskyldu Sigga,
Nönnu, Sif, Ara, móður og systkin-
um innilega samúð mína við missi
þessa mæta manns.
Kristín S. Vogfjörð.
Undarlegt er þetta líf stundum.
Það gengur sinn vanagang og við
leiðum ekki hugann að öðru en að
allt haldi áfram sem er. Síðan ger-
ast atburðir sem kippa okkur upp
úr hugsunarleysi hversdagsins.
Ungur og hraustur maður í blóma
lífsins er skyndilega horfinn, dáinn,
og ekkert fær því breytt sem orðið
er. Eftir sitjum við hin og veltum
fyrir okkur hve berskjölduð við er-
um fyrir duttlungum örlaganna.
Kynni okkar Sigurðar Rögnvalds-
sonar hófust haustið 1982 þegar við
ásamt nokkrum öðrum hófum nám
í jarðeðlisfræði við Háskóla ís-
lands. Fyrir marga getur fyrsta
misserið í Háskóla verið einmana-
legt. Allt er nýtt og kannski þekkir
maður fyrst í stað engan af sínum
samnemendum. En sjaldnast varir
einmanakenndin lengi. Þetta haust
tókust með okkur ágæt kynni enda
fljótlega ljóst að þetta var góður
hópur. Siggi var rólegur í fram-
göngu en ákveðinn. Hann var ekki
orðmargur en því orðheppnari.
Kunni vísur þegar við átti og marg-
ar flutu með gagnorðar sögurnar af
mannlífi undir Jökli. í fasi hans öllu
voru heilindi enda man ég ekki til
þess að hafa heyrt nokkurn leggja
til hans misjafnt orð. Að sama
skapi virtist hann ekki hafa þörf
fyrir að tala illa um aðra.
Eftir að við lukum prófum við
Háskóla Islands fór hópurinn í
ýmsar áttir, flestir utan til fram-
haldsnáms. Þá skildi leiðir og við
hittumst sjaldnar eftir það. Siggi
fór til Svíþjóðar og lauk þaðan
doktorsprófi í jarðskjálftafræði.
Þær aðferðir sem hann innleiddi
hafa vakið mikla athygli og opnað
nýja möguleika í túlkun jarð-
skjálfta. Otímabært brotthvarf Sig-
urðar er því mikill skaði fyrir ís-
lenska jarðeðlisfræði. Síðasta
skipti sem við hittumst, á ráðstefnu
Eðlisfræðifélagsins fyrir nokkrum
vikum, ræddum við um leiðir til að
bera saman gosóróa í eldgosunum
tveimur í Vatnajökli, 1996 og 1998.
Ákváðum við að spá betur í þetta
við tækifæri. Það tækifæri er nú
glatað. En þó e.t.v. taki tíma að
fylla það skarð sem Siggi lætur eft-
ir sig á sínu fræðasviði, er þó miklu
mestur sá harmur sem kveðinn er
að hans nánustu. Eiginkonu, börn-
um og öðrum aðstandendum votta
ég mína innilegustu samúð.
Magnús Tumi Guðmundsson.
Ég kynntist Sigurði fyrir tæpum
15 árum er hann sótti hjá mér nám-
skeið í afifræði bergs við Háskóla
Islands. Veruleg kynni tókust svo
með okkur fyrir um sex árum er
hann vann að doktorsritgerð sinni í
Svíþjóð. Þá hafði hann oft samband
við mig með tölvupósti til að fá upp-
lýsingar um jarðskjálftasprungur á
Suðurlandi. Þegar hann kom heim
frá námi, lagði ég eindregið til að
hann yrði ráðinn í tímabundið starf
við þá stofnun sem ég þá vann á,
sem og varð. Ari seinna fékk hann
fast starf á Jarðeðlisfræðideild
Veðurstofunnar og átti stóran þátt
í öflugum rannsóknum þar nú síð-
ari árin.
Við Sigurður störfuðum saman
að rannsóknum á jarðskjálfta-
sprungum á Islandi með stuðningi
frá Evrópusambandinu. I tengslum
við þær hafði ég nú seinni árin
meiri fagleg samskipti við Sigurð
en við flesta aðra jarðvísindamenn
á íslandi. Hann veitti mér upplýs-
ingar um jarðskjálfta, sendi mér
skýrslur og gögn, og las yfir fyrir
mig, og skrifaði með mér, vísinda-
greinar. Við hittumst á ráðstefnum
og venjulega heimsótti ég hann á
Veðurstofuna er ég kom heim til
íslands. Fyrir um þremur vikum ^
áttum við löng og góð samtöl í síma
í tengslum við nýtt Evrópuverkefni
þar sem við studdum hvor annan í
þeirri viðleitni að færa vissa þætti
verkefnisins í breyttan búning,
sem hafðist af.
Þrátt fyrir ungan aldur hafði
Sigurður þegar skipað sér í fram-
sveit íslenskra jarðvísindamanna.
Verk hans, og ekki síður mannkost-
ir, voru í miklum metum hjá sam-
starfsfólki okkar við háskólann í
París.
Sprungurnar á Suðurlandi voru
stór hluti af samstarfi okkar Sig-
urðar. I mörg ár höfðum við ráð-
gert að skoða þær saman, annað-
hvort úr lofti eða á fæti, en
tilviljanir ollu því að ekki varð af
þessu. Sú ferð verður nú aldrei far-
in.
Sigurður var myndarlegur mað-
ur, með hreinan svip og fallegt
bros. Mest um vert var þó að hann
var gull af manni: traustur, full-
komlega heiðarlegur, jákvæður og
hlýr þannig að manni leið ávallt vel
í návist hans. Það er mikil gæfa að
kynnast slíkum manni sem Sigurði,
og þegar hann er nú fallinn frá, þá
lifir eftir björt minning um mjög
færan vísindamann, gefandi sam-
starf og góðan dreng. -m>
Ég votta Nönnu, börnum þeirra
og aðstandendum öllum mína
dýpstu samúð.
Ágúsl Guðmundsson.
Við kynntumst Sigurði í Háskóla
Islands, meðan á eðlisfræðinámi
okkar stóð. Sigurður var óvenju-
legur maður; í sömu persónu rúm-
aðist hárprúður lyftingamaður og
þungarokkari, jafnt sem hæglátur
og orðheppinn spekingur. Hann
var bráðfyndinn á fullkomlega
áreynslulausan og tilgerðarlausan
hátt.
Frá námsárunum í kringum
miðjan níunda áratuginn eigum við
margar góðar minningar tengdar
Sigga. Gilti þar einu hvort um var
að ræða samtöl, bíóferðir eða einn-
armínútuskákir. Það var nálægðin
við Sigga sem var þægileg.
Það voru orðin nokkuð mörg ár
síðan við höfðum séð Sigga. En
Siggi var maður sem skildi eftir sig
spor í huga manns. Skaut þar upp
reglulega, ásamt ósk um einhvern
tímann aftur að fá að njóta návistar
hans, t.d í einhverri íslandsferða
okkar. Sú ósk rætist ekki, en mikið
er gaman að hafa kynnst honum. ^
Við sendum fjölskyldu Sigga
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Gunnar Gunnarsson og
Bera Pálsdóttir.
+ María Þorvald-
sóttir Bradwell
fæddist 16. júní
1928. Hún lést í
Washington-ríki í
Bandaríkjunum 25.
október síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru María
Víðis Jónsdóttir,
kaupmaður í Hafn-
arfirði, f. 14. des-
ember 1895 á
Þverá í Laxárdal,
d. 4. maí 1982, og
Þorvaldur Tómas
Bjarnason, kaup-
maður í Hafnarfirði, f. 6. nóvem-
ber 1895, d. 12. september 1932.
Foreldrar Mariu voru Jón Þver-
æingur Jónsson, bóndi og síðar
skrifari hjá H. Ben. í Reykjavík,
og Halldóra Sigurðardóttir frá
Kollastaðagerði á Völlum í S-
Múl. Foreldrar Þorvaldar voru
Sonur Maríu, Ed, hringdi frá
Ameríku 25. október sl. og sagði
okkur að móðir hans hefði verið lát-
in á heimili sínu í Golden Dale er
Bjarni Tómasson, út-
vegsbóndi á KIöpp í
Höfnum á Reykja-
nesi, og Herdís Niku-
lásdóttir. Systkini
Maríu eru: Dóra Þor-
valdsdóttir, f. 14.
ágúst 1922, var gift
Þóri Hall, f. 19. mars
1922, d. 21. janúar
1981. Þau skildu.
Þau áttu þrjú börn.
Herdís Þorvaldsdótt-
ir leikkona, f. 15.
október 1923, var
gift dr. Gunnlaugi
Þórðarsyni lögfræð-
ingi, f. 14. apríl 1919. Þau
skildu. Þau áttu fjögur börn.
Þóra Þorvaldsdóttir, f. 18. febr-
úar 1925, gift Nikulási Má Niku-
lássyni, f. 8. ágúst 1923. Þau
eiga sjö börn. Sigríður Þorvalds-
dóttir, f. 2. ágúst 1926, hún lést
barnung 1. maí 1931. Þorvaldur
hann leit til hennar að morgni 25.
október eins og hann gerði á hverj-
um dagi. María gekk undir hnífinn
vegna krabbameins fyrir tveimur
S. Þorvaldsson, arkitekt og
skipulagstjóri, f. 21. mars 1933,
kvæntur Steinunni Jónsdóttur,
f. 6. nóvember 1933. Þau eiga
þijú börn.
María giftist 12. október 1956
Joseph Edward Bradwell, f. 24.
júní 1921, Kanadamanni ættuð-
um frá Sheffield á Englandi.
Þau skildu 1982. Sonur þeirra er
Joseph Edward Bradwell III, f.
21. maí 1957. Hann á einn son.
Sonur Maríu og Þóris Jónsson-
ar, f. 4. febrúar 1912, d. 3. febr-
úar 1982, tónlistarmanns er
Bjarni Örn Þórisson Bradwell, f.
11. apríl 1950. Hann er kvæntur
í Bandaríkjunum Diana Mat-
hewson, f. 6. febrúar 1953, og
eiga þau tvo syni, Bjarna Örn og
Thor Edwald.
Áður en María fluttist til Am-
eríku hafði hún verið í Ieiklistar-
skóla Ævars Kvaran í tvö ár og
síðan þrjú ár í Þjóðleikhússkól-
anum. Hún tók á þeim árum þátt
í leikhúslífi í Hafnafirði og
Reykjavík.
Minningarathöfn um Mariu
verður haldin í Árbæjarkirkju í
dag og hefst klukkan 17.
árum en heilsaðist vel á eftir og var
talin laus við meinsemdina. Við
systkinin buðum henni heim til ís-
lands sumarið 1997 og var þá hátíð
með vinum og fjölskyldu. Hápun-
ktur þeirrar heimsóknar var
ógleymanleg hátíð í Laugarnesi hjá
Hrafni Gunnlaugssyni þar sem nær
hundrað manns komu saman á
fögrum sumardegi.
Við ólumst upp í Hafnarfirði hjá
móður okkar en faðir okkar féll frá,
aðeins 37 ára gamall, áður en ég
fæddist.
María varð gagnfræðingur frá
Flensborgarskóla aðeins fimmtán
ára gömul. Henni voru gefnar fjöl-
breyttar gáfur og _ stundaði hún
nám í píanóleik hjá Arna Kristjáns-
syni við Tónlistarskólann í Reykja-
vík með námi í Flensborg. Hún var
í dansskóla og síðar tvö ár í leiklist-
arskóla Ævars Kvaran og síðan eft-
ir að hún eignaðist son með Þóri
Jónssyni tónlistannanni fór hún í
Þjóðleikhússkólann í þrjú ár. Hún
lifði strax hratt og átti erfitt með að
festa sig við ákveðna hluti því allt
virtist leika í höndum hennar. Hún
söng og dansaði, lék á ýmis hljóð-
færi og tók þátt í lífsins leik að
fullu. Þegar í Flensborg varð hún
oft ástfangin og með tvemur vin-
konum stofnaði hún söngtríó sem
ferðaðist um landið með hljóm-
sveit Henny Rasmussen og hélt
hljómleika í Gamla bíó.
Fyrsta stóra hlutverk á senu
var aðalhlutverk í revíunni
„Gullna leiðin“ sem Ævar Kvaran
stjórnaði og setti á svið í Bæjar-
bíói Hafnarfjarðar. Síðar dansaði
hún í Rigólettó í Þjóðleikhúsinu
þegar Stefán íslandi kom í heim- r -»
sókn, lék smáhlutverk í gaman-
leik í Þjóðleikhúsinu undir stjórn
Lárusar Pálssonar og i „Sölumað-
ur deyr“ undir stjóm Indriða
Einarssonar.
María hvarf af vettvangi þegar
hún fluttist til Ameríku 1955. Hún
kom af og til í heimsókn og vora
þá stórhátíðir meðal vina og fjöl-
skyldu og hún hrókur alls fagnað-
ar með gítarinn eða við píanóið.
Við söknum gleðigjafans og
biðjum fyrir henni og fjölskyldu
hennar í Ameríku og sendum
samúðarkveðjur yfir hafið.
Þorvaldur S. Þorvaldsson.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er móttaka
svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordper-
fect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfsíma 569 1115, eða á
netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina inni í bréfinu, ekki sem
viðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd
greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línu d — eða ‘
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum. j
MARIA ÞORVALDS-
DÓTTIR BRADWELL