Morgunblaðið - 27.09.1997, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 27. SEPTEMBER 1997 UIKII MORGUNBLAÐIÐ
VIIUJ m
LV III
n d Ií A y r ri
%J f\ %$
1N

s K
M
I M
s
Matur
sem fyU-
ir mann
arku
Hver eru viðhorf jógaiðkenda til mataræð-
is og næringar? Pétur Gunnarsson kynnti
sér það er hann fór út að borða með ind-
verska jógameistaranum Shanti Desai.
HANTI Desai er sestur niður
„Á næstu grösum" og farinn
að borða mísó-engifersúpu
með sojabaunapasta og rétti af hlað-
borði sunnudagskvöldsins þegar
blaðamann ber að garði. Shanti er
indverskur jógameistari - einn
fremsti hathajógameistari sem nú er
uppi, segir Asmundur Gunnlaugsson
jógakennari sem er lærisveinn hans
og einn borðfélaga okkar. Shanti býr
í Ocean City í New Jersey í Banda-
ríkjunum þar sem hann hefur um
árabil rekið jógaskóla og heilsubúð
auk þess sem hann hefur skrifað
fjórar bækur um jóga og hugleiðslu.
Hann er líka með M.Sc.-próf í efna-
fræði frá bandarískum háskólum og
hefur réttindi sem næringarráðgjafi
vestanhafs. Hann var í stuttri heim-
sókn hér á landi til að kenna á nám-
skeiði fyrir jógakennara sem þeir
Asmundur stóðu fyrir sameiginlega.
ftir að blaðamaður hefur feng-
ið sér af hlaðborðinu salöt, gu-
acamole og humis er tímabært
að hefja viðtalið sem við ætlum að
láta snúast um viðhorf jógans til
mataræðis og næringar.
- Hvernigbragðastsúpan?
„Hún er mjög góð. Petta er þægi-
legur og notalegur grænmetisveit-
ingastaður, hráefnið er gott, græn-
metið og súpan. Þetta er alkalískur
matur sem ekki leggur byrðar á líf-
færin og líkamann heldur fyllir
mann orku.“
Við sitjum sex íslendingar til
borðs með Shanti og viðtalið fer
hægt af stað þvi það er spjallað um
heima og geima. Þegar Shanti hefur
gert skil heitum rétti úr eldhúsinu,
marineruðu tofu með hirsi, kúrbít og
steiktri papriku tek ég upp þráðinn
þar sem frá var horfið.
- Þú sagðir að menn þyrftu að
tyggja almennilega og ég tók eftir
því að þú virtist niðursokkinn í það
að borða.
„Já, með því að einbeita mér að
matnum og tyggja vel fæ ég meiri
orku úr honum. Maturinn byrjar að
meltast í munninum, það eru vökvar
í munnvatninu sem brjóta hann nið-
ur. Ef hann er ekki tugginn almenni-
lega er lagt óþarfa erfiði og álag á
meltingarfærin, þannig að máltíðin
tekur af manni toll. Sá sem venur sig
á að tyggja vel venur sig líka síður á
að éta yfir sig. Það tekur tíma fyrir
taugakerfið að fá skilaboðin frá melt-
ingunni um það að hungrið sé horfið
og maður sé orðinn saddur en þeir
sem éta yfir sig hlusta ekki eftir
þeim boðum heldur skófla bara í sig,
hvort sem þeir eru svangir eða ekki.
Þeir sem tyggja vel fá bæði meiri
lífsorku, prana, úr matnum, éta ekki
yfir sig, þurfa að eyða minni orku í
meltinguna _og fá síður meltingar-
sjúkdóma. Ég tel það líka gott að
leyfa meltingarfærunum að jafna sig
milli þess sem maður borðar. Svo
þarf að gefa þeim tíma til að endur-
næra sig með því að fasta.“
- Fastarþú reglulega?
„Já, eftir kvöldmat á sunnudegi.
Ég borða ekkert á mánudegi og
drekk þá ekkert nema vatn. A
þriðjudagsmorgni fæ ég mér svo
fyrst svolítinn ávaxtasafa, klukku-
tíma seinna gulrótasafa og svo græn-
metissoð. í hádeginu borða ég svo
fasta fæðu. Ég leyfi meltingarfærun-
Morgunblaðið/Kristinn
SHANTI Desai undir borðhaldinu Á næstu grösum.
Hvað er til ráða við ósjálfráðu þvagláti?
MAGNÚS JÓHANNSSON UEKNIR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Ég er karlmaður, 85
ára gamall, og hef að undanfórnu
átt erfitt með að halda þvagi í
skefjum, þrátt fyrir að hafa sýnt
mikla varkámi í þeim efnum. Er
eitthvað hægt að gera til að
stemma stigu við þessu þvagláti?
Svar: Þetta er kallað þvagleki,
af honum eru nokkrar gerðir, en
algengastar eru áreynsluþvag-
leki, þvagleki með þvaglátsþörf
eða blanda af þessu tvennu.
Þvagleki er aðaUega vandamál
kvenna, talið er að 5-15% kvenna
yfir fertugt séu með meiri eða
minni þvagleka, en einungis fáir
karlmenn hafa þetta vandamál.
Lang algengasta tegundin er
áreynsluþvagleki, en þá missir
sjúklingurinn smávegis þvag við
að lyfta einhverju, hlæja, hósta,
hnerra eða annað þess háttar.
Áreynsluþvagleki er talinn
stafa af slöppum vöðvum í grind-
arbotni. Við þvagleka með þvag-
látsþörf fær sjúklingurinn
skyndilega mikla þvaglátsþörf og
missir þá smávegis þvag. Þetta
er talið stafa af truflun á eðlilegri
starfsemi þvagblöðrunnar.
Eitt besta ráðið við þvagleka
hjá konum og körlum á öllum
aldri eru grindarbotnsæfingar.
Slíkar æfingar byggjast á því að
herpa saman vöðva grindar-
botnsins mörgum sinnum á dag
en þá styrkjast vöðvamir smám
saman og veita betri stuðning
fyrir þvagblöðru og þvagrás.
Margir geta fundið hvaða vöðva
á að herpa t.d. með því að finna
hvað þarf að gera til að stöðva
þvagbununa í miðju kafi, en
sumir þurfa nánari leiðbeiningar
eða aðstoð. Auðvelt er fyrir
lækni að finna hvort verið sé að
þjálfa rétta vöðva. Algengt er að
mælt sé með því að vöðvar
grindarbotnsins séu herptir
saman í 5-10 sekúndur í senn,
nokkrum sinnum, og að þetta sé
gert einu sinni á klukkustund
allan daginn. Búast má við ár-
angri eftir 1-2 vikur en fullum
árangri er oft ekki náð fyrr en
eftir nokkra mánuði. Þessar æf-
ingar má gera hvar sem er, því
nærstaddir verða þess ekki var-
ir. Yfirleitt er mjög góður árang-
ur af slíkum æfingum. Sumir eru
með truflun á starfsemi þvag-
blöðrunnar og þurfa á blöðru-
þjálfun að halda. Slík blöðru-
þjálfun felur m.a. í sér fræðslu
og reglulegar salernisferðir.
Arangur blöðruþjálfunar kemur
oft í ljós á fyrstu vikunni og hafi
enginn árangur orðið eftir 2-3
vikur er venjulega tilgangslaust
að halda áfram. Algengt er að
slappur grindarbotn og truflun á
blöðrustarfsemi fari saman og
vilja sumir læknar þess vegna
beita saman grindarbotnsþjálfun
og blöðruþjálfun. Til eru ýmiss
konar hjálpartæki fyrir grindar-
botnsþjálfun, m.a. tæki til að
styrkja vöðvana með rafertingu,
og geta slík tæki verið gagnleg
fyrir suma. Meðferð með horm-
ónum (östrógenhormónum) eftir
tíðahvörf hefur náð talsverðum
vinsældum á síðari árum og eitt
Þvagsýrugigt
af því jákvæða er að þessi horm-
ón geta minnkað eða jafnvel
læknað þvagleka hjá konum.
Einnig eru til annars konar lyf
sem auka rými þvagblöðrunnar
og styrkja vöðvana umhverfis
blöðrubotninn. Ef þessi ráð duga
ekki má gera skurðaðgerð og er
um nokkrar mismunandi aðgerð-
ir að ræða og þarf að velja þá
aðgerð sem hentar hverju sinni.
Bréf frá lesanda: Hvað er
þvagsýrugigt? var fyrirsögn í
Morgunblaðinu iyrir skömmu (6.
sept. 1997). Læknir svarar henni
á fræðilegan hátt, en ég gæti
sagt frá reynslu að búa við hana í
sextíu ár.
011 einkenni sem læknirinn til-
greinir, þekki ég af eigin raun,
en óþarft er að endurtaka þau
hér.
A fertugsaldri komst ég í
kynni við gigt þessa, en áratug
síðar keyrði fyrst um þverbak og
örkuml blöstu við. Læknir minn
stóð ráðþrota en kom mér í sam-
band við Magnús Ólafsson, sem
þá var nýkominn frá sémámi er-
lendis. Hann þekkti lyf gegn sýki
þessari, en þau fengust enn ekki
hér. Eftir krókaleiðum tókst
Magnúsi að klófesta lyf þessi og
síðan eru þau hér á boðstólum.
Svo vel hafa lyf þessi reynst
mér að aðeins einu sinni hefur
gigt þessi angrað mig og það var
þegar þau voru ófáanleg hér í ap-
ótekum í nokkra daga.
Ef einhver með gigt þessa
skyldi lesa þessi orð mín, við
hann vildi ég segja: Leitaðu til
sérfræðings. Kannski gæti hann
orðið þér til bjargar svo sem
Magnús Ólafsson mér forðum
daga.
0Lesendur Morgunblaðsins geta
spurt lækninn um þnð sem þeim
liggur á hjarta. Tekið er á móti
spurningum á virkum dögum miili
klukkan 10 og 17 ( síma 5691100 og
bréfum eða símbréfum merkt: Viku-
lok, Fax: 5691222.