Morgunblaðið - 28.04.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 28. APRÍL 1988
Bjami Ólafsson skrifar frá Holstebro, Danmörku
Menntun kennara í valgreinum
Síðari hluti
Fyrri grein minni lauk ég með
orðunum: „Nú hefur verið högg-
við á þessa þróun."
Var ég þá að tala um hina
íslensku menntun smíðakennara
og þróun þeirrar kennslu í fímmtfu
ár.
Dag einn í byrjun marsmánaðar
skrapp ég til Esbjerg. Sól skein í
heiði og var þetta einn fegursti
dagur mánaðarins.
I Esbjerg eru margir fram-
haldsskólar, þ.e. sérskólar margra
greina atvinnulífsins. Ætlun mín
með ferð þessari var að fræðast
dálítið af kunningja mínum sem
heitir Ame Rasmusen. Hann er
lektor við Slöjdhöjskolen þar í
borginni.
Þegar Ame Rasmusen var ung-
ur kennari kenndi hann í átta ár
við bamaskóla á Grænlandi. Hann
hafði „slöjd“ (þ.e. smíðar) sem
valgrein og aðalsvið við kennslu.
Þegar hann hafði lokið störfum
á Grænlandi hafði hann áunnið
sér ársleyfí til frekari menntunar
og valdi þann kost að nota þetta
leyfí til að læra hvemig hand-
menntakennslu og menntun kenn-
araefna í þeirri grein væri hagað
á íslandi.
Ég kynntist honum við þá dvöl
heima.
Nú vinnur hann við að mennta
danska kennara í valgreininni.
Ame sagði mér að hann ætti
einkar góðar minningar frá því
hann dvaldi við nám á íslandi.
„Ég kom þangað beina leið frá
Grænlandi þar sem ég hafði starf-
að í 8 ár sem kennari," sagði
hann. „Það var mér ógleymanlegt
að sjá íslensku skólana. Þeir vom
allir svo hreinir og fallegir, svo
bjartir og svo vel um þá gengið."
Ég spurði hvort það væri ekki
svipað hjá okkur og tíðkaðist í
Danmörku, en hann kvað nei við.
„Það er ekki eins fallega um þá
gengið." Svo bætti hann við: „Én
það var nokkuð sem ég lærði hjá
ykkur, sem ég hef ekki gleymt
og reyni að tileinka mér í mínu
starfí hér í Esbjerg. Við höfum
alltaf verið svo uppteknir við að
Strákar, við verðum að fresta róðri því ég er að fara f tíma í
bamasálfræði!
kenna hina tæknilegu nákvæmni
á meðan þið lögðuð höfuðáherslu
á einstaklingana. Við kennslustörf
ykkar var áherslan á að byggja
einstaklingana upp. Þetta var það
sem ég taldi mig læra dýrmætast
af ykkur," sagði Ame Rasmusen.
Mér þótti fróðlegt og forvitni-
legt að heyra hvemig menntun
smíðakennara fer fram í Dan-
mörku.
Á nokkuð mörgum stöðum í
landinu em kennaraskólar „sem-
inarium" heita þeir þar í landi.
Skólar þessir eru í stórum
dráttum byggðir up mjög svipað
og Kennaraháskóli íslands.
Námstíminn við þessa kennara-
skóla deilist niður á milli greina,
svipað og við KHÍ, uppeldisfræði,
sálarfræði, kennslufræði, sam-
félagsfræði, verklegt skólastarf,
móðurmál, skrift, reikning og
kristinfræði.
Auk þess list og verkgreinar:
Forming (myndlist), tónlist,
íþróttir og handmenntir og svo tvö
línufög, þ.e. tvær valgreinar.
Þeir sem áhuga hafa á að verða
smíðakennarar geta tekið 512
kennslustundir við kennaraskól-
ann í þeirri grein.
Algengt er að kennarar læri
sérgrein eftir að hafa starfað við
kennslu í nokkur ár. Geta þeir þá
numið greinina annaðhvort við
Dansk Slöjdlærerskole í Kaup-
mannahöfn eða við Slöjdhöjskolen
Algengt er í Danmörku, að
kennarar læri að verða smfða-
kennar eftir að hafa kennt f
nokkur ár.
í Esbjerg. Grunnnámið sem veitir
réttindi til að kenna greinina er
hið sama og við kennaraháskól-
ana, rúmlega fímm hundruð
stundir. Ofan á þetta grunnnám
er sfðan byggt með 16 vikna nám-
skeiðum í verklegum greinum af
ýmsu tagi. Einnig eiga danskir
kennarar kost á styttri námskeið-
um í ýmsum þáttum smíðanáms
við þessa tvo sérskóla, sem ég
nefndi í Kaupmannahöfn og í
Esbjerg. Ekki veit ég hvort les-
endur vita í hverju smíðakennara-
menntun er fólgin. Til upplýsinga
skal ég nefna nokkra þætti. Verk-
efnagerð og kennsla bama frá 3.
„Það er algengnr og
leiður misskilningur
að nóg sé að bjarga
handmenntakennslu
skólanna með þvi að
ráða bara einhvern
smið til að kenna svol-
ítið í trésmíði. Sumir
eru kennarar af Guðs
náð, eins og sagt er,
aðra er aldrei hægt að
gera að hæfum kenn-
urum. En hvert ein-
asta barn þarf næma
og skilningsríka
umönnun kunnáttu-
manns. Manns sem
kann það sem hann á
að kenna.“
til 6. beklq'ar, 9 til 12 ára. Al-
menn trésmíði, vinnuteikningar,
frihendisteikning, málmsmíði,
rennismíði úr tré, tréskurður, leð-
ursmíði, bókband, smelti (emalje)
og hönnun smíðisgripa. Jafnhliða
em kenndar kennsluaðferðir og
æfíngakennsla tengist náminu.
í stuttu máli hefí ég sagt frá
einni valgrein kennara. Valgrein
sem er nokkuð ólík flestum öðrum
að stærð og kennsluaðferðum.
I fyrri hluta þessarar greinar
hér í Morgunblaðinu sagði ég að
áríðandi væri að bæta við kenn-
aranámið einu ári fyrir hinar
stærri valgreinar.
Danir hafa tekið upp þann hátt-
inn að bjóða þess í stað upp á
mislöng námskeið, eins og fram
kemur hér að framan.
Á næsta ári mun svo hefjast
við Slöjdhöjskolen í Esbjerg
kennsla til hærri prófgráðu í
smíðum. Það verður eins árs nám.
Það er algengur og leiður mis-
skilningur að nóg sé að bjarga
handmenntakennslu skólanna
með því að ráða bara einhvem
smið til að kenna svolítið í
trésmíði. Sumir eru kennarar af
Guðs náð, eins og sagt er, aðra
er aldrei hægt að gera að hæfum
kennurum. En hvert einasta bam
þarf næma og skilningsríka
umönnun kunnáttu manns. Manns
sem kann það sem hann á að
kenna.
Skoðun mín er sú, að búið sé
að binda vonda rembihnúta í
skólakerfíð. Kennarar við ýmsa
skóla hafa, sem betur fer, látið
til sín heyra. Get ég nefnt suma
skólana, en kann ekki að telja þá
alla. Myndlista- og handíðaskólí,
iðnskóli, tækniskóli, menntaskól-
ar, verslunarskóli. Ætli sjó-
vinnsluskólar, stýrimanna- og vél-
stjóraskólar, jaftivel ýmsir aðrir
atvinnulífsskólar, eigi ekki í erfið-
leikum með að fylla áhafnir sínar
með „réttinda“-kennurum? Ég
þekki nokkuð til iðnskólanna og
kennaranna þar. Þeir hafa verið
dijúgir við að sækja „réttinda-
nám“ í uppeldisgreinum við KHÍ.
Það er ekki nema gott eitt um
það að segja. Ég tel þó að hveijum
og einum skuli vera fijálst hvort
hann bætir við sig menntun á
þessum vettvangi. Hér er ég að
tala um iðnmeistara og aðra sem
hafa að baki faræla starfsreynslu
í atvinnulífínu. Sannleikurinn er
nefnilega sá að iðnmeistarar hafa
haft full réttindi til að kenna nem-
endum iðn sína. Hafí þeir ekki
lengur þau réttindi, þá er búið að
bijóta á þeim lög.
Ég tel ekki nokkum vafa á að
inn í kennaramenntun þeirra sem
ætla að starfa við skyldunámsstig,
þarf að vera nokkur hluti námsins
markviss kennsla í uppeldisgrein-
um, sálarfræði, kennslufræði, fé-
lagsfræði o.fl.
Lagasmiðimir okkar þurfa hins
vegar að hlusta á fleiri en fræði-
menn í þessum greinum, áður en
allt er njörvað fast í öllum skólum.
Auðvitað fínna menn þá bara
upp annað starfsheiti svo sem
fræðimaður, sérfræðingur eða
þvíumlíkt til að fá sín laun.
Mér er t.d. kunnugt um að fjöl-
margir iðnmeistarar með langa
starfsreynslu era með menntun
til jafns á við ýmsar háskólagráð-
ur, ef talið er í kennslustundum,
vikum og áram.
Höfundur er amíðakennari.
* —srri iiL!