Bókasafnið - 01.04.1992, Síða 22

* Coxon, M.: Kötturinn sem týndi malinu sínu (2-6)
Örn og Örlygur
Doney, M.: Hver bjó mig til? (3-6) Iðunn
* Ghobé, G.: Pönnukökukóngurinn (3-7) Mál og menn-
ing
Haller, B.: Fuglastríðið í Lumbruskógi (5-8) Skífan
Janosch: Bréf til tígrisdýrsins (3-7) Bjartur
Jón A. Steinsson og Jón Marinósson: Georg í Mann-
heimum (3-8) Mál og menning
;:' Nordquist, S.: Jólagestir hjá Pétri (4-8) Örn og Örlyg-
ur
;:' Olsen, I.S.: Drengurinn í tunglinu (2-5) Iðunn
Pilkington, Brian: Afi gamli jólasveinn í sirkus (3-6)
Iðunn
;:' Ragnheiður Davíðsdóttir: Egill og Garpur (3-8) Fróði
;:' Ray, J.: Barn er fætt í Betlehem (2-6) Forlagið
Reiner, M.: Sköpun heimsins — undrasýn (4-8) Fjölvi
Tíu endur á ferð og flugi. Þýð. á vísum: Kristján frá
Djúpalæk (2-5)Örn og Örlygur
Tíu ungir ökuþórar. Þýð. á vísum: Kristján frá Djúpa-
læk (2-5) Örn og Örlygur
;:' Voipio, L. og Pekkala, V.: Karólína í draumalandinu
(2-5) Mál og menning
;:' Voipio, L. og Pekkala, V.: Karólína í skemmtigarðin-
um (2-5) Mál og menning
;:' Wyllie, S.: Mjóni rauðrefur (5-10) Örn og Örlygur
Gildi bóklestrar
A síðustu árum hefur talsvert verið talað um það að
ólæsi og hálflæsi fari vaxandi hér eins og í öðrum nálægum
löndum þrátt fyrir sífellt lengri skólagöngu. Hafa menn
kennt ýmsu um, sjónvarpi, myndböndum, upplausn fjöl-
skyldunnar, of miklum fjölda í bekkjum, slæmri kennslu
o.s.frv. Sjálfsagt er nokkuð til í að minnsta kosti sumu af
þessu. Flestir bókaverðir hafa allavega tekið eftir því að
útlán barna og unglingabóka á bókasöfnum eru mun
minni nú en þau voru fyrir 10-15 árum. Stundum hvarflar
nú að mér sú spurning hvers vegna maður sé alltaf að
streða við að koma börnum til að lesa? Af hverju mega
krakkagrislingarnir ekki bara horfa á sitt sjónvarp og sín
myndbönd, hrekkja kennara og vera ólæs eða hálflæs í
friði? Til að svara því, ef hægt er, ætla ég að koma með
tvær staðhæfingar.
1. Lestur bóka hefur gildi í sjálfu sér.
2. Það er mikils virði að lesa góðar bækur.
Athugum aðeins fyrri staðhæfinguna. Segja má að lest-
ur sé eins konar leikfimi fyrir hugann. Erlendar kannanir
hafa sýnt að helst þurfa menn að hafa lesið allmikið (100-
300) bækur til að vera færir um að stunda framhaldsnám.
Ég hef séð þessu líkt við íþróttir. Það er sama hversu vel
einn maður er fallinn til hlaupa, hann getur ekki keppt
nema hann æfi sig. Við megum heldur ekki gleyma að
lestur er oft mjög góð afþreying, þó ekki sé um bók-
menntalega þungavigt að ræða, og afþreyingu skyldi eng-
inn lasta.
Lítum á seinni staðhæfinguna. Ég las fyrir nokkru grein
eftir hinn þekkta bandaríska barnabókahöfund Katherine
Paterson (á íslensku hefur komið út eftir hana ein bók,
Merki samúræjans, 1985). Greinin heitir Living in a
peaceful world og birtist í maíhefti Horn Book Magazine
árið 1991. Þar gerir Katherine grein fyrir því hvernig hún
telur að góðar barnabækur geti stuðlað að betri heimi með
því að eyða fordómum og ótta. Hún segir þar eftirfarandi
sögu:
Sagan af Ara
„Ari var mjög skýr drengur og fimm ára gamall var
hann farinn að lesa talsvert. Hann var dálítið smámæltur
og kennarinn hans vildi senda hann til talkennara en for-
eldrunum fannst þetta svo lítilvægur ágalli að þau vildu
ekkert gera í málinu, enda héldu þau að Ari mundi vaxa
upp úr þessu. Það var ekki fyrr en alllöngu seinna að þau
komust að því að menn vaxa ekki upp úr smámæli og það
er meira að segja oft mjög erfitt að laga það með þjálfun.
En Ari virtist hamingjusamur og í góðu jafnvægi þó smá-
mæltur væri svo að foreldrar hans hikuðu við að gera
nokkuð sem gæti komið því inn hjá honum að hann væri
að einhverju leyti gallaður. Dag nokkurn þegar Ari var
tæpra sex ára fann mamma hans hann inni í herberginu
sínu þar sem hann lá hágrátandi fram á borðið. Hún tók
hann í fangið og spurði hann hvað væri að. „Ég get ekki
haldið áfram að lesa“, stundi hann upp, „Drem (aðalper-
sóna sögunnar Warrior Scarlett eftir Rosemary Sutcliff —
innskot mitt) mistókst að drepa úlfinn“. Móðir Ara
reyndi að sannfæra hann um að allt færi vel í sögunni og
las upphátt fyrir hann þar til hann hafði náð sér og gat
haldið áfram að lesa bókina. Þrem árum seinna barþað við
í veislu heima hjá foreldrum Ara að kona, sem var tal-
kennari, hvarf með Ara inn í herbergi hans. Þegar þau
komu fram lýstu þau yfir að þau ætluðu að vinna saman að
því að laga smámæli hans. Eftir tæpar þrjár vikur var Ari
22