Morgunblaðið - 27.02.2000, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
SUNNUDAGUR 27. FEBRÚAR 2000 35
eru í auknum mæli fólgin í eftirliti
með tölvustýrðum búnaði. í flestum
tilvikum fá starfsmenn nauðsynlega
þjálfun á vinnustað eða á sérstökum
námskeiðum eftir að þeir hefja störf.
Það er alkunna að víða á Islandi er
erfitt að manna störf í fiskvinnslu,
þótt tæknistig þeirra hafi hækkað og
störfin krefjist umtalsverðrar þjálf-
unar. Er hugsanlegt að samskonar
þróun muni eiga sér stað hvað varð-
ar störf í orkufrekum iðnaði i fram-
tíðinni?
Hvað er unnt
að læra af öðrum?
Fyrir rúmum mánuði átti ég kost
á því að heimsækja Malasíu með
hópi viðskiptafræðinema. Meðal
þeirra fyrirtækja sem við heimsótt-
um var MDC (Multimedia Develop-
ment Corporation; Margmiðlunar-
þróunarfélag). A undanförnum árum
hafa stjórnvöld í Malasíu staðið
frammi fyrir erfiðum vanda. Efna-
hagskreppa hefur verið í Suðaustur-
Asíu og efnahagslíf Malasíu hefur að
mestu byggt á frumvinnslugreinum;
landbúnaði og olíuvinnslu auk lág-
tækniðnaðar. Allt eru þetta lág-
tækni- og meðal-lágtæknigreinar
sem ekki munu geta staðið undir
stórbættum lífskjörum í Malasíu í
framtíðinni. Stjómvöld í Malasíu
vilja stefna að því að lífskjör í Mal-
asíu á árinu 2020 verði svipuð og nú
eni í Hollandi. Á árinu 1997 vom
þjóðartekjur á mann í Malasíu 4.530
bandaríkjadollarar og stefnt er að
því að þær verði 21.000 bandaríkja-
dollarar á árinu 2020, sem krefst
tæplega 8% aukningar á ári. Til sam-
anburðar má nefna að þjóðartekjur á
mann á Islandi á árinu 1997 vora
24.449 bandaríkjadollarar.
Stjómvöldum í Malasíu var ljóst
að vegna aukinnar samkeppni frá
láglaunalöndum svo sem Kína og
Víetnam yrði að þróa nýjar atvinnu-
greinai- í Malasíu sem greitt gætu
mun hærri laun en þær atvinnu-
greinar sem þar hafa verið öflugust-
ar. Fyrirtæki í hefðbundnu atvinnu-
greinunum mundu smám saman
flytja starfsemi sína til annarra
landa í Asíu þar sem kostnaður væri
lægri.
Framtíðarsýn stjórnvalda í Mal-
asíu er að á árinu 2020 verði Malasía
orðin að þekkingarþjóðfélagi. Til
þess að svo verði er nauðsynlegt að
fara út í meiri háttar fjárfestingar í
umhverfi sem hvetur til nýsköpunar
og tæknivæðingar bæði malasískra
og alþjóðlegi'a fyrirtækja í landinu.
í fyrstu verður tekið fyrir svæði
sem er 50 kílómetrar á lengd og 15
kflómetrar á breidd og liggur í suður
frá höfuðborginni Kuala Lumpur. Á
svæðinu sem fengið hefur nafnið
MSC (Multimedia Super Corridor;
Margmiðlunarhraðbraut) verða
byggðar tvær af fyrstu hátækni-
borgum heims. Putrajaya verður
miðstöð pappírslausrar stjórnsýslu í
landinu en í Cyberjaya verður full-
komin gmnngerð fyrir margmiðl-
unariðnað, rannsóknir og þróun á
sviði margmiðlunar, menntun á sviði
margmiðlunar í nýjum margmiðlun-
arháskóla og höfuðstöðvar fjölþjóð-
legra fyrirtækja sem vilja nýta sér
margmiðlunartækni í framleiðslu
sinni ogviðskiptum.
Margmiðlunarháskólinn mun
starfa í þremur deildum, margmiðl-
unarhönnunardeild, verkfræðideild,
og viðskiptafræði- og upplýsinga-
tæknideild. Nemendur munu öðlast
sérhæfða þekkingu og færni til þess
að nýta upplýsingar á sviði tækni og
viðskipta í störfum sínum. Stefnt er
að því að fyrirtæki í Cyberjaya nýti
upplýsingatækni og margmiðlun til
þess að þróa og markaðssetja þjón-
ustu og vörur sem auðga líf fólks
hvort sem er á sviði náms, afþrey-
ingar, starfs eða félagslegra sam-
skipta. Jafnframt verður þess gætt
að umhverfið í Cyberjaya verði eins
aðlaðandi og mögulegt er fyrir vel
menntað fólk sem gerir þá kröfu að
umhverfi þess bjóði upp á nábýli við
náttúruna.
Síðar er gert ráð fyrir svipaðri
þróun á ellefu öðram svæðum í
Malasíu sem tengd verða við önnur
slík svæði í heiminum. Ríkisstjórn
Malasíu hefur lagt fram 40 milljarða
íslenskra króna til þess að hanna
granngerðina og koma þróuninni af
stað en að öðru leyti er gert ráð fyrir
einkafjármögnun.
Lögum hefur verið breytt til þess
að auðvelda starfsemi margmiðlun-
arfyrirtækja, m.a. til þess að tryggja
höfundarrétt betur en verið hefur og
hvetja til fjárfestinga erlendra aðila í
landinu. Verið er að gera átak í
menntamálum annars vegar með
tölvuvæðingu hinna almennu skóla
og hins vegar með stofnun nýrra
skóla á háskólastigi sem sérhæfa sig
á sviði upplýsingatækni. Fjarskipti,
bæði innan MSC og við umheiminn,
verða bæði mikil og hröð, en jafn-
framt á samkeppnisfæru verði. Sam-
göngur við umheiminn verða einnig
góðar um nýjan hátækniflugvöll Ku-
ala Lumpur.
Meðal sérstakra verkefna sem
unnið verður að á næstunni er; að
stjórnsýsla Malasíu verði rafræn,
þróað verði eitt smartkort sem leysir
öll önnur kort, skírteini og lausafé af
hólmi í landinu, að skólum verði
breyttmeð upplýsingatækni í smart-
skóla, að upplýsingatækni verði nýtt
í heilbrigðiskerfinu til þess að bæta
heilsu þjóðarinnar, efla rannsóknir
og þróun og þróa vefumhverfi fyrir
hátækniframleiðslu og rafræn við-
skipti.
Lokaorð
Á sama tíma og þróunarlandið
Malasía vinnur samkvæmt tuttugu
ára áætlun að því að verða þekking-
arþjóðfélag er rætt um það í íslandi
hvernig megi fjölga störfum í lág- og
meðal-lágtæknigreinum. Aúðvitað
er rétt að nýta náttúraauðlindir ís-
lands. Það er hins vegar spurning
hvort það sé best gert með því að
nýta takmarkaðar orkulindir, fjár-
magn og fólk til þess að framleiða af-
urðir sem ekki borgar sig lengur að
framleiða í löndum Evrópu. Einnig
verða íslendingar að gera það upp
við sig hvort þeir vilji frekar nýta
orkuna í orkufrekri framvinnslu, eða
með öðram hætti t.d. í tiltölulega
orkufrekri úrvinnslu eða til þess að
vetnisvæða bfla- og skipaflota lands-
ins, sé það hagkvæmt. Væntanlega
era þær orkulindir, sem sátt verður
um að virkja, ekki nægar til þess að
hrinda öllum mögulegum verkefnum
í framkvæmd.
Islendingai' þurfa að taka sér tak
og horfa langt fram í tímann, a.m.k.
50 ár, til þess að meta þá valkosti
sem unnt er að velja um. Ef Malasía
getur orðið að þekkingarþjóðfélagi
innan 20 ára ætti ísland að geta orð-
ið það innan 10 ára. Fyrir 25 áram
var ástand mála í Singapúr svipað og
það er nú í Malasíu. Þá settu stjórn-
völd í Singapúr sér það markmið að
lífskjör þar yrðu svipuð og í þeim
löndum þar sem þau era best. Marg-
ir trúðu ekki að það mundi takast en
nú er svo komið að lífskjör í Singa-.
púr eru orðin betri en á Islandi og
Singapúr er orðið að þekkingarþjóð-
félagi. Við íslendingar getum margt
lært af öðram, meðal annars af ýms-
um þróunarlöndum. Ef við leiðum
hjá okkur og læram ekki af því sem
önnur lönd eru að gera til þess bæta
Mfskjör þegna sinna er hætta á því að
ísland verði verstöð og eða miðstöð
fyrir orkufrekan iðnað en hvorki
þekkmgarsetur né ferðamannapara-
dís.
Höfundur er iðnaðarverkfræðingur,
prófessor við viðskipta- og hagfræði-
deild Háskóla Islands.
í solinní \ sumor?
LÍFSSTÍLL )
Ný 8-vikna
fitubrennslu-
námskeið eru
að hefjast!
06. mars hefjast ný 8-vikna
námskeið. Markmiðið er að
byrja nýjan lífsstíl sem felst í
meiri hreyfingu og betra
mataræði.
Það er margt í boði:
• Þjálfun 3x-5x i viku
• Frœðslu- og
kynningarfundur
• Bókin Betri línur
• Fitumælingar og vigtun
• Matardagbók
• Uppskriftabókin Léttir réttir
(150 frábœrar uppskriftir)
• Mjög mikiö aðhald
Vinningar dregnir út í
hverri viku
• 5 heppnar vinna 3ja mán.
kort. Við bjóðum að venju
upp á: morgunhóp, kvöldhópa
og framhaldshóp Bamagæslan
er mán. - fös. 9.00-11.30 og
14.00-20.OO.Lau. 09.00-12.00
Nýr lífsstíll er eitt vandaðasta
og árangursríkasta námskeið
sem völ er á og við erum
stöðugt að leita nýrra leiða til
að bæta árangur ykkar.
Leitaðu upplýsinga í síma
eða fáðu upplýsingablað í
afgreiðslunni.
Við hlökkum tii að sjá þig!
Hretffing
I
k *
FAXAFENI 14
568 9915
533 3355