Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Blaðsíða 134

2004, 2009, Meibauer 2007, Scalise og Guevara 2005, Lieber og Scalise
2007 og Sato 2010). Svo eru þeir sem aðhyllast sterkari útgáfuna, sbr. (15)
og (17), þ.e.a.s. að það sé ekkert samband á milli orðasafnsins og setninga-
hlutans og að setningarlegar samsetningar séu myndaðar úr liðum sem
geymdir eru í orðasafni (sjá Kiparsky 1982, Mohanan 1986, DiSciullo og
Williams 1987, Bresnan og Mchombo 1995, Wiese 1996 og Jackendoff
1997).12
Í næsta kafla verða þessar hugmyndir um samband orðasafnsins og
setningahlutans bornar að setningarlegum samsetningum í íslensku til
þess að kanna hvaða útgáfu orðasafnstilgátunnar íslensku dæmin styðja.
4. Greining á setningarlegum samsetningum í íslensku
Samkvæmt því sem rætt hefur verið í köflunum á undan er mikilvægt varð -
andi setningarlegar samsetningar að finna leiðir til þess að skera úr um
hvort fyrri liðurinn komi úr orðasafni eða hvort hann er myndaður með
virk um reglum. Samkvæmt Jackendoff (1997:154–155) eru eftirfarandi
tegundir fyrri liða í setningarlegum samsetningum geymdar í orðasafni:
(20)a. Orðatiltæki (e. idioms): [[kiss-my-ass]-cop] (no.)
b. Klisjur (e. clichés): [[here-you-get-all-you-need]-seminar] (no.)
c. Titlar (e. titles): [[Romeo-and-Juliet]-feeling] (no.)
d. Tilvitnanir (e. quotes): [[no-power-no-drugs]-bullshit] (no.)
e. Hliðskipuð nafnorð (e. binominals): [[friend-or-foe]-philosophy] (no.)
f. Tökufrasar (e. loan phrases): [[fast-food]-cinema] (no.)
Þeir sem aðhyllast hina sterkari útgáfu af tilgátunni um sjálfstæði orða -
safns ins eru á því að flokka megi alla fyrri liði í setningarlegum sam setn -
ingum samkvæmt upptalningu Jackendoffs (sjá Bresnan og Mchombo
Þorsteinn G. Indriðason134
12 Hér er athyglisvert að velta fyrir sér hvað vinsæl málfræðikenning eins og mynst ur -
málfræðin (e. construction grammar, sbr. Croft 2007) segir um setningarlegar samsetningar.
Í mynsturmálfræðinni er byggingareiningin (e. construction) miðlæg og hver einasta málleg
eining er byggingareining af einhverju tagi, hvort sem um er að ræða hina smæstu einingu,
hljóðið, eða stærri einingar eins og orð eða setningar. Því væri hægt að halda því fram að
innan mynsturmálfræðinnar væri ekki gerður neinn grundvallarmunur á setningarliðum
og orðum; litið væri á hvort tveggja sem byggingareiningar á mismunandi stað á hinni
svonefndu samfellu milli orðasafns og setningafræði (e. lexicon–syntax continuum). Því
væri hægt að segja sem svo að mynsturmálfræðin væri ekki svo upptekin af spurningunni
um sjálfstæði einstakra hluta málfræðilíkansins að bæði fyrri og seinni hlutar setningar-
legra samsetninga væru túlkaðir sem byggingareiningar og því væri vandalaust að finna
hvorar tveggja einingarnar innan samsettra orða.