Morgunblaðið - 02.03.1997, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 2. MARZ 1997
ALDARMINNING
MORGUNBLAÐIÐ
SIGURJON ÞOR-
VALDUR ÁRNASON
+ Sr. Sigurjón Þor-
valdur Ámason
fæddist á Sauðár-
króki 3. mars 1897.
Hann lést í Reykjavík
10. apríl 1979. Sr. Sig-
urjón var sóknar-
prestur í Vestmanna-
eyjum og Hallgríms-
prestakalli í Reykja-
vík. Foreldrar hans
voru sr. Ámi Björas-
son, prófastur frá
Höfnum á Skaga, og
frú Líney Sigurjóns-
dóttir frá Laxamýri
prófastsfrú. Þau vora
búsett á Sauðárkróki 1894-
1913 og á Görðum á Álftanesi
1913-1928, eftir það í Hafnar-
firði til dánardags sr. Árna 26.
mars 1932. Hann var af Hafna-
ætt og hún var af Laxamýrar-
ætt og áttu þau 12 böm í aldurs-
röð talin: Björn Einar, sr. Sig-
urjón Þorvaldur, Snjólaug Guð-
rún. Páll Krístinn, Elín Málfríð-
ur, Arni Björa, Sigurlaug Mar-
grét (dó ung), Þorvaldur, Sigur-
laug, Margrét Guðný, Helga
Alfheiður og Ingibjörg. Á lífi
eru systurnar Sigurlaug, Helga
og Ingibjörg.
Sr. Sigurjón kvæntist 4. jan.
1924 frú Þórunni Eyjólfsdóttur
Kolbeins, prestsdóttur hjón-
anna sr. Eyjólfs Kolbeins Ey-
jólfssonar og frú Þóreyjar
Bjarnadóttur á
Staðabakka og
Melstað í Mið-
firði. Sr. Eyjólfur
var af Kjaraa- og
Bólstaðarhlíðar-
ætt en frú Þórey
dóttir Bjaraa
Þórðarsonar á
Reykhólum og
konu hans Þór-
eyjar Pálsdóttur.
Bjarai er af
borgfirskum ætt-
um og Þórey
kona hans systur-
dóttir Jóns Thor-
oddsens skálds og sýslumanns.
Böra sr. Siguijóns og frú Þór-
unnar eru talin i aldursröð:
Eyjólfur Kolbeins, löggiltur
endurskoðandi, kvæntur Unni
Friðþjófsdóttur; Árai, fulltrúi í
útlendingaeftirliti, kvæntur
Þorbjörgu Kristinsdóttur; Lín-
ey, snyrti- og fótaaðg.fr., gift
Matthíasi Matthíassyni; Þórey
Jóhanna, baraalæknir; Hannes
Páll, verkfræðingur, kvæntur
Sigríði Gísladóttur; Þórunn
Ásthildur, kennari, gift Bjarka
Elíassyni; og Snjólaug Anna,
kennari, gift Tryggva Viggós-
syni.
Niðjar sr. Sigurjóns minnast
þess með samveru í dag, 2.
mars 1997, að á morgun er öld
liðin frá fæðingu hans.
Á 20. öld hafa margir merkir
kennimenn skilað árangursríku og
farsælu þjónustustarfí í íslensku
þjóðkirkjunni til blessunar og góðs
fyrir sóknarböm og þjóðkirkju.
Þarflaust er að það gleymist,
þegar umræðan er mest um það
sem betur mætti fara. Ástæða er
til þess að minnast eins þessara
kennimanna, __ sóknarprestsins sr.
Siguijóns Þ. Árnasonar, þegar öld
er liðin frá fæðingu hans. I greinar-
komi þessu vil ég því minna á þann
merka prest, þjónustuholla kirkj-
unnar mann, sem skilaði merku
ævistarfí á 45 ára þjónustutíma
1922-1967.
Hann fæddist á Sauðárkróki og
ólst upp við aldarfar fyrri hluta 20.
aldar og gekk menntaveginn fyrstu
sporin í unglingaskólanum á Sauð-
árkróki, varð gagnfræðingur frá
Gagnfræðaskólanum á Akureyri,
sem varð að M.A. með tímanum.
Stúdent varð hann frá MR 1917
og lauk guðfræðiprófi frá Hí 14.
febrúar 1921. Eftir það lauk hann
kennaraprófí sama ár 1921.
Að svo búnu hélt hann haustið
1921 til Kaupmannahafnartil fram-
haldsnáms í trúarheimspeki í Há-
skólanum þar og kynnti sér jafn-
framt safnaðarlíf í krikjunni í Höfn.
Að svo búnu þá hann vígslu 29.
okt. 1922 og gerðist aðstoðarprest-
ur föður síns í Garðaprestakalli.
Við lát sr. Oddgeirs Guðmundsen,
prests að Ofanleiti í Vestmannaeyj-
um, 2. jan. 1924, var leitað til hans
og hann tók setningu í prestakallið
5. janúar 1924 og fékk svo veitingu
fyrir því í maí sama ár að undan-
gengnum kosningum.
í Vestmannaeyjum biðu verkefn-
in eftir áhugasömum ungum presti
sem á 21 starfsári þar söng messu
hvem helgan dag nær þvf, stofnaði
félag KFUM fyrsta haustið og
KFUK innan tveggja ára, kenndi
kristinfræði í gagnfræðaskóla Vest-
mannaeyja og hafði biblíulestra auk
ýmislegs annars kristilegs starfs,
sem m.a. var fólgið í því að laða
ýmsa áhugasama kristna fræðara
til að heimsækja Vestmannaeyjar
og flytja þar mál sitt um áhugaefni
sín eins og t.d. kristniboð og heima-
trúboð o.fl. Enda varð sr. Siguijón
þegar árið 1929 varamaður í stjóm
sambands íslenskra kristniboðsfé-
laga og var það í 12 ár þótt búsett-
ur væri í Vestmannaeyjum og því
óhægt að láta mikið starf í té í
fundarsókn syðra.
Heimili þeirra sr. Siguijóns og
frú Þórunnar var öllum sóknarböm-
um opið og þar áttu margir minnis-
verðar stundir í meðlæti og mót-
Marmari ♦ Granít ♦ Blágrýti ♦ Gabbró
íslensk framleiðsla
Sendum
myndalista
MOSAIK
Hamarshöfði 4 - Revkjavík
simi: 587 1960-fax: '587 1986
Skipholti 50 b - Sími 561 0771
arstárfínu í Vest-
mannaeyjum. Það var
kært með þeim mág-
um og sérstaklega
kært með öllum systk-
inunum, bömum sr.
Eyjólfs og frú Þóreyj-
ar.
Árangur aukinnar
þjónustu í Reykjavík
varð fjölgun presta-
kalla þar með lögum
7. maí 1940 þar að
lútandi.
Sr. Siguijón var svo
í prestskosningum á
lýðveldisárinu kosinn
prestur í Hallgríms-
prestakalli í Reykjavík
og skipaður til starfa
þar frá 1. jan. 1945.
Þar hóf hann störf í
tvímennisprestakalli
með sr. Jakobi Jóns-
syni og vom þeir án
kirkju og prestsbú-
staðar. Messuaðstöðu
höfðu þeir í Austur-
bæjarskólanum og þar
var ég við messu hjá
sr. Siguijóni á haust-
dögum 1947, er ég
kom til náms við HI
og allt til þess að Hallgrímskirkju-
kjallarinn var vígður 5. des. 1948.
Ifyrr hafði ræst úr húsnæði fyrir
fjölskylduna og hún sest að á árinu
1946 í Auðarstræti 19 í Reykjavík.
Þangað áttu margir leið líkt og til
Ofanleitis fyrr og þó að sjálfsögðu
miklu fleiri, þar sem sóknarbömin
vom nú mörgum sinnum fleiri en
þar.
Líklega veit enginn nákvæmlega
tölu þeirra barnsskírna og hjóna-
vígslna, sem fóm fram við kristi-
lega alúð þeirra hjóna á Ofanleiti
og í Auðarstræti. En það var fleira
í gerð. Þar á skrifstofu prestsins í
Auðarstræti mun hafa fæðst hug-
myndin að stofnun félags játninga-
trúrra presta, sem sr. Siguijón
gekkst fyrir og gegndi formennsku
í frá stofnun 1948 til 1963 í 15
ár, en færðist undan að vera for-
maður lengur af heilsufarsástæð-
um. Þar liðu líka margar stundir
við lestur bóka um guðfræði og
ýmis önnur fræði. Enda var sr.
Siguijón mjög víðlesinn maður og
sérstaklega vel lesinn á guðfræði-
sviðinu. Til hans áttu margir leið
að finna prest og ræða mál sín og
fínna magnaðan guðfræðing þar
sem hann miðlaði af fróðleik sínum
í samtali eins og hann einnig gerði
í ræðustól. Þannig liðu árin full
af annríki og þátttöku í kristnilífí
þjóðarinnar. í stjórn Prestafélags
Islands var hann nær áratug fyrst
1954-1955 og seinna 1959-1967,
er hann hætti samhliða því að ljúka
prestsþjónustu í Hallgrímspresta-
kalli. Lengstum var hann varafor-
maður og traustur talsmaður stétt-
arinnar. En lengst tók hann þátt
í starfi Sambands íslenskra kristni-
boðsfélaga. Áður var getið vara-
stjórnarsetu hans frá 1929 nær
óslitið. En frá komu hans til
Reykjavíkur 1945 og til ársins
1973 var hann í stjórn Kristniboðs-
sambandsins, varaformaður til
1972. í hans hlut kom að vígja
fyrstu kristniboðshjónin, sem fóru
til starfa við sjálfstætt íslenskt
kristniboð_ í Konsó í Afríku, þau
sr. Felix Ólafsson og frú Kristínu
Guðleifsdóttur. Við þá athöfn tók
sr. Siguijón svo til orða m.a.:
„Helgasti sannleikur kristindóms-
ins er þetta, Faðirinn sendi son
sinn Jesúm Krist með hjálpræði
náðarinnar handa öllu mannkyni."
Og einnig svo: „Hver kristinn mað-
ur fínnur, að einnig þetta er Guðs
náð, að mega standa sín ár í Hans
þjónustu." Um ástæðu þess, að
hann var svo áhugasamur um
kristniboð farast Baldvin Stein-
dórssyni svo orð: „Sr. Siguijón
hafði brennandi áhuga fyrir
kristniboði meðal heiðingja. Þau
góðu áhrif vöknuðu þegar hann
sem unglingur las bók um kristni-
boð sem faðir hans átti.“ Það var
svanasöngur hans í því efni að
vera formaður Kristniboðssam-
bandsins um eins og hálfs árs skeið
’72-’73 og hafði þá verið þar í
læti. Nokkur vitnisburður um það
kemur fram í orðum Þorsteins Þ.
Víglundssonar í Bliki 1974: „Brátt
tókst góð samvinna á milli okkar
séra Siguijóns um ýmis mál, sem
okkur fannst vera aðkallandi menn-
ingarmál í bænum, svo sem
fræðslumálin, hagsmunamál lítil-
magnans í bænum og ýmis önnur
félagsmál. Ég kynntist því vel,
hversu ríka samúð hann hafði með
öllum, sem stóðu höllum fæti í lífs-
baráttunni." Og ennfremur: „Marg-
ir Eyjabúar, sóknarböm prestsins,
kynntust heimili þeirra hjóna að
Ofanleiti. Jafnmargir og miklu fleiri
dáðu prestkonuna þar, frú Þórunni
Kolbeins, eiginkonuna, móðurina
oghúsmóðurina."
I sömu grein segir Þorsteinn líka:
„Eftir að prestshjónin fluttu til
Reykjavíkur, víkkaði starfssvið
prestsins í þágu kirkju og kristin-
dóms í landinu.“
Nokkur aðdragandi var að flutn-
ingi til Reykjavíkur. Umræðan inn-
an Dómkirkjusóknar og meðal
kirkjumanna var nokkuð á döfínni
á síðari ámm 4. áratugar um aukna
þjónustuþörf í Reykjavík sakir
fólksfjölgunar í höfuðborginni. Mál
réðust þannig að 2 aukaprestar
tóku þar til starfa á árinu 1938.
Annar þeirra var sr. Siguijón, sem
hóf störf í suðvesturhluta Dóm-
kirkjuprestakalls 15. september
1938. Ég minnist þess ungur dreng-
ur, að ég kveið fyrir fjarveru föður
míns þann vetur. En svo hafði ráð-
ist, að hann, sr. Halldór Kolbeins,
mágur sr. Siguijóns, yrði aðstoðar-
prestur á ábyrgð sr. Siguijóns í
Vestmannaeyjum um veturinn á
meðan á þjónustunni stæði í
Reykjavík. Nágrannaprestarnir á
Vestfjörðum ætluðu að sinna þjón-
ustunni í Súgandafirði og leggja
þannig lið því, sem þeir töldu fram-
faramál fyrir kristnilíf í höfuðborg-
inni. Það var að vonum, að hann
leitaði til mágs síns og teldi fysileg-
ast að fela honum umsjón með
heimsprestakalli sínu á meðan hann
miðlaði höfuðborginni af starfs-
reynslu sinni frá kristilega safnað-
.xkfi bara biómabúð^
Fersk blóm og
skreytingar
viðöll tækifœri
Opið til kl.10 öll kvöld
Persónuleg þjónusta
Fákafeni 11, sími 568 9120

forystusveit samtals fjóra áratugi
rúmlega hjá Sambandi íslenskra
kristniboðsfélaga, vígt fern trú-
boðahjón til starfa og hjúkrunar-
konu í 5 vígsluathöfnum: Já. Sent
íslensk læknishjón út á trúboðsak-
urinn með fararkveðju: „Haldið
ykkur fast að Guði í trú og trausti
og bæn, að þið mættuð gera- hans
vilja og vera hans þjónar og í öllu
ykkar lífí og starfí honum hlýðin."
Það mun hann sjálfur hafa tíðk-
að, eljumaður sívinnandi við bók-
lestur, ræðusamningu, fyrirbænir,
athafnir í kirkju og heima, sálusorg-
un og þátttöku í félagslífí einkan-
lega kristnu félagslífí. Þau störf
láta svo sem ekki mikið yfir sér og
voru unnin án margmiðlunar á
krossgötum.
En er það ekki undirstaða and-
legrar velferðar að svo sé unnið sem
sr. Siguijón starfaði bæði úti í Vest-
mannaeyjum og í höfuðborginni af
fremsta megni með boðun kærleik-
ans_ í orði og verki?
Á næsta ártali 1998 þann 5.
des. verður háif öld frá því að Kap-
ellan í kjallara Hallgrímskirkju var
vígð og þar hófst boðun orðsins og
miðlun sakramenta ásamt með
framkvæmd helgiathafna, sem
kirkjulífí heyra. í því Guðshúsi hef-
ir sr. Siguijón líklega flutt flestar
sínar lærðu og vönduðu ræður.
Báru þær vitni um mikla guðfræði-
þekkingu svo að nefna mætti að
þær væru guðfræðiskóli alþýðunn-
ar.
í aðfararæðu sinni í Hallgríms-
prestakalli tók hann svo til orða
m.a.: „Við prestamir eigum ekki
frekar en aðrir í eigin visku neina
þekkingu á Guði. Það eina, sem
gefur okkur rétt til að vera prestar
er trúin á Krist. Þar tali Guð sjálf-
ur, þar sé Guð sjálfur með sann-
leika og hjálpræði sitt. Okkur ber
að boða Krist, hjálpa mönnunum
til að heyra Guð og trúa á Guð og
tengjast Guði í Kristi. Tengjast
Guði þar, fyrir tímann og eilífðina.
Kristur blessi Hallgrímssöfnuð,
samstarfsmenn mína og starf mitt
þar. Hann sem er „Guð blessaður
um aldir“.“ (Róm. 9,5.)
Við vígslu Hallgrímskapellu
(kjallarans undir kór kirkjunnar)
sagði hann: „Fyrsti hluti stórrar
kirkju hefir verið reistur, er vígður
og afhentur Hallgrímssöfnuði sem
Guðshús í dag. Fögnuður og þakk-
læti býr nú í huga yfir þessu Guðs-
húsi, en einnig alvara. Hér safnast
sjálfsagt oft saman einlægur söfn-
uður, hér verður borinn fram heitur
vitnisburður um hjálpræði Guðs í
Kristi. Allt sem hér verður unnið
verður unnið í miklum mannlegum
veikleika. Þó hefjum við starf í
þessu Guðshúsi í mikilli von. Við
trúum á náð Guðs, sem vill láta
allt hold sjá hjálpræði sitt. Trúum
þess vegna, að hann vilji og geti
blessað ætíð þennan söfnuð."
í kveðjuræðu í Hallgrímssöfnuði
segir hann m.a.: „Fagnaðarerindi
Guðs frelsandi náðar í Jesú hefí ég
viljað boða þessum söfnuði af því
að ég er einn af þeim ótal mörgu
ev. lúthersku mönnum sem ekki
vita öðrum og sjálfum sér annað
meira til hins sanna lífs og hjálp-
ræðis um tíma og eilífð en Jesú
Krist og hann krossfestan, þar sem
Guð sjálfur frelsar menn af náð.
Og svo að lokum: Vitum „Miskunn
Guðs er voldug yfír oss og trúfesti
Drottins varir að eilífu“.“ (Dav.
117,2).
Það mun heilladrýgra að hugleiða
það merka starf, sem mikilsvirtir
kennimenn létu þjóðinni í té eins
og sr. Siguijón Arnason og fjöl-
margir samtíðarprestar hans heldur
en velta sér upp úr því sem áfátt
kann að vera í kirkjulífí á íslandi
á síðasta tug 20. aldar.
Af góðum dæmum má gott læra.
Þeim ska| ei gleyma heldur í minni
geyma. Öldin frá því sr. Siguijón
Þorvaldur fæddist 3. mars 1897-3.
mars 1997 á starfaríka sögu, sem
fátt segir af enn í Islandssögunni
en verður vel gaumgæft seinna af
kirkjusagnfræðingum framtíðar-
innar. Við skulum heiðra hátt og
rétt minningu um sæmdarklerkinn
sr. Siguijón Þorvald Árnason.
Gísli H. Kolbeins.