Morgunblaðið - 02.03.1997, Blaðsíða 20

20 SUNNUDAGUR 2. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
var til umQöllunar í skólanefnd en
hún ekki tekið á þeim mark. „Við
teljum okkur hafa sýnt fram á með
ýmsum hætti að safnskólakerfið
hefur margt fram yfir hverfisskó!-
ana. Einkum teljum við að safnskól-
ar gagnist nemendum sem hyggja
á framhaldsskólanám betur, en um
80% nemenda halda áfram í fram-
haldsskóla. Ég vona því í lengstu lög
að bæjarstjórn taki mark á því sem
við höfum haft fram að færa í mál-
inu,“ segir Baldvin.
Of mikill hraði
Kara Guðrún Melstað á son í 8.
bekk gagnfræðaskólans og er hann
afar ánægður í skólanum. „Það er
mjög góður andi í skólanum og mér
finnst vel hafa tekist upp með að
fínna hinn gullna meðalveg milli
fijálsræðis og aga,“ segir Kara.
Hún segir það sína skoðun að safn-
skólar séu betri kostur en
hverfisskólar m.a. vegna
betri tengingar við fram-
haldsskólanám. „Það er
mjög jákvætt að ungling-
amir fái að kynnast því
hvernig nám á framhalds-
skólastigi fer fram. Ég
held að það sé vænlegri
kostur fyrir bömin að hafa
kennara sem menntun
hafa í sinni grein en meira
er um það í safnskólum," segir Kara.
Hún er ósátt við hversu hratt eigi
að keyra breytingamar í gegn og
finnst óraunhæft að gera svo um-
fangsmiklar breytingar á skólaskip-
an án þess að skipulegga málin út í
ystu æsar. Bömin séu óviss með
framtíðina sem leiði til þess að þau
verði óömgg.
Þóra Steinunn Gísladóttir, kennari
við gagnfræðaskólann, segir hvorki
rétt né farsælt gagnvart þeim er
málið varðar, foreldram og skóla-
fólki, að taka ákvörðun án undan-
genginna umræðna og kynningar. I
því sambandi mætti sérstaklega til-
taka skólameistara framhaldsskól-
anna í bænum sem að hennar mati
hefðu átt að veita umsögn sína um
breytingamar, ekki síst í ljósi þeirra
áherslna sem væntanlega verða í
nýrri aðalnámskrá grannskóla og
unnið er að. Samkvæmt henni yrði
stefnt að eflingu unglingastigsins
með auknum kröfum um menntun
kennara og kennslu í valgreinum og
meiri tengslum við framhaldsskól-
ana.
„Það hlýtur að hafa verið ábyrgð
og skylda skólanefndar að skoða alla
þætti þessa máls með velferð nem-
enda og framtíðarstefnu í skólamál-
um að leiðarljósi. Hvað sem mismun-
andi sjónarmiðum líður
eiga allir rétt á vandaðri
og heiðarlegri málsmeð-
ferð og að málinu sé gef-
inn góður tími til yfirveg-
unar,“ segir Þóra Stein-
unn. „Ég vænti þess að
bæjaryfirvöld beri gæfu til
að efla og vemda þann
eina safnskóla sem hér er,
Gagnfræðaskólann á Ak-
ureyri, en hann á að baki
merka og farsæla skólasögu og hefur
fóstrað ungmenni Akureyrar um
langa hríð.“
Verið að skapa
betra umhverfi
Benedikt Sigurðarson, skólastjóri
Barnaskólans á Akureyri, segir að
óskað hafi verið eftir að nýta hús-
næði í íþróttahöllinni í kjölfar um-
Ekkert ann-
að en íhalds-
semi að vera
mótfallnir
breyttri
skólaskipan
Skiptir hagkvæmni máli?
Ráöstefna um fiskveiðistjórnun
haldin af sjávarútvegsráöuneytinu
Grand Hótel Reykjavík, 4. mars 1997
13:15 Innritun fyrir framan ráðstefnusalinn
Hvamm.
14:00 Ráðstefnan sett.
14:05 Ávarp, Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs-
ráðherra.
14:15 Mat OECD á aðferðum við fiskveiði-
stjórnun í aðildarríkjum þess,
Per Mickwitz, hagfræðingur og formaður
vinnuhóps OECD um fiskveiðistjómun.
14:35 Fyrirspumir.
14:40 Myndun eignarréttinda með sérstöku
tilliti til fiskistofna,
dr. Hannes Hólmsteinn Gissurarson,
prófessor við Háskóla Islands.
15:00 Fyrirspurnir.
15:05 Kaffiveitingar.
15:35 Auðlindanýting og almannahagur,
dr. Þorkell Helgason, orkumálastjóri.
15:55 Fyrirspumir.
16:00 Reynsla Nýsjálendinga af fiskveiði-
stjórnun með framseljanlegum
aflakvótum,
Alastair Macfarlane, aðstoðarforstjóri New
Zealand Fishing Industry Board.
16:20 Fyrirspurnir og samantekt ráðstefnustjóra.
17:00 Ráðstefnulok.
Ráðstefnustjóri: dr. Ragnar Ámason, prófessor við
Háskóla Islands.
Þátttaka tilkynnist til KOM ehf. í síma 562 2411 eða með
myndrita 562 3411, fyrir kl. 12:00 mánudaginn 3. mars
nk. Þátttökugjald er kr. 1.500 og greiðist við innritun á
ráðstefnuna. Ræður erlendra ræðumanna verða túlkaðar
samtímis af ensku yfir á íslensku. Fyrirspurnir verða eftir
hvert erindi og í lok ráðstefnu.
Skipuleggjendur ráðstefnunnar áskilja sér rétt til að breyta
dagskrá vegna ófyrirsjáanlegra atvika. Umsjón og skipu-
lag KOM ehf.
Sjávarútvegsráöuneytiö
Af hverju ekki
að skipta við
10-11 áraaldur?
GERÐUR G. Óskarsdóttir,
fræðslusfióri í Reykjavík, segir að
engin óyggjandi uppeldisleg rök
mæli hvorki með safnskólum fyrir
unglingastig né heildstæðum
hverfisskólum, þ.e. 1.-10. bekk.
Hvort kerfi um sig hafi sína kosti
og menn aðhyllist þá í mismiklum
mæli.
Þeir sem aðhyllist heildstæða
skóla hafi haldið því fram að það
veiti börnunum meiri öryggis-
kennd að vera á sama stað allan
grunnskólann. Foreldrar vi(ji
einnig seinka unglingshegðuninni,
sem þeir telja að komi enn frekar
fram skipti nemendur
um skóla um svipað
leyti og þeir fermast.
Einna sterkust rök fyr-
ir safnskólum séu að
þeir gefi meiri mögu-
leika á sérmenntuðum
fagkennurum. Sömu-
leiðis sé stökkið upp í
framhaldsskóla ekki
eins mikið.
Hún segir athyglis-
vert að horfa til Evr-
ópu og N-Ameríku, en
þar skipti nemendur
nánast alls staðar um
skóla við 11-13 ára ald-
ur. „Ég hef hvergi séð
þetta fyrirkomulag að
vera með sama skóla í
tíu ár nema á Norð-
urlöndum og og þó er það ekki
algilt þar heldur. Þetta er sérstök
hreyfing sem fór af stað hér á
landi í kringum 1974.“
Öðru vísi umhverfi vegna
aukins þroska
í fræðsluráði var nokkur um-
ræða fyrr í vetur um hvort skipta
ætti nemendum við 7. bekk i stað
8. bekkjar eins og nú er, meðal
annars vegna einsetningaráforma
í Árbæ og Laugarnesi. Gerður
segir engin uppeldisleg rök vera
fyrir því að flytja nemendur frem-
ur milli skóla við 8. bekk en 7.
bekk.
í þeim löndum þar sem nemend-
ur skipta um skóla mun fyrr en
hér telur Gerður aðalástæðurnar
vera þær, að börnin eru talin
þurfa öðru vísi umhverfi vegna
aukins þroska og öðru visi
kennslu, t.d. greinabundna. Nem-
endur víða erlendis fái mun
greinabundnari kennslu á ungl-
ingastigi en þeir íslensku.
Spurð hvort ekki komi til greina
að taka upp þessa skiptingu fyrr
hér á landi, t.d. við 11-12 ára ald-
ur segist hún persónulega ekkert
hafa á móti því, en menn séu
smeykir við að raska hlutum að
óþörfu og foreldrar séu oft við-
kvæmir fyrir þess konar breyting-
um.
Breytingar ekki
breytinganna vegna
Vegna einsetningar grunnskól-
anna í Reykjavík hefur nokkuð
verið rætt um hvernig standa eigi
að verki, þar sem byggja þarf
nýja skóla, en engar ákvarðanir
verið teknar. Gerður segir að
ákvörðun sé í höndum fræðsluráðs
en ekki Fræðslumiðstöðvar.
Hún segir að þar sem verið sé
að breyta sé það frem-
ur í átt að sérstökum
unglingaskólum. Al-
mennt standi þó ekki
til að breyta þeim skól-
um sem eru heildstæð-
ir. Hún tekur fram að
það fari eftir aðstæð-
um í hveiju hverfi fyr-
ir sig hvað hentar og
sömuleiðis eftir hefð.
Ekkert mæli með því
að breyta því sem fyrir
er eingöngu breyting-
anna vegna.
Hún segir að rætt
hafi verið um að Haga-
skóli verði áfram safn-
skóli fyrir Vesturbæ-
inn og ekki sé inni í
myndinni að byggt
verði við Laugarnesskóla þannig
að hann verði heildstæður. Frekar
komi til greina að byggja nýjan
skóla fyrir 1 .-7. bekk til að létta
á Laugarnesskóla en halda áfram
að hafa Laugalækjaskóla ungl-
ingaskóla.
Foreldrar íhaldssamir
Það er ekki nýtt að foreldar séu
andvígir breytingum. Á kynning-
arfundi fræðsluráðs í fyrra með
foreldrum í öllum hverfum komu
víða fram að foreldrar voru ekki
hlynntir breytingum. Þannig risu
meðal annars foreldrar Hvassa-
leitisskóla upp og töldu ekki koma
til greina að gera Réttarholtsskóla
að safnskóla fyrir hverfið til að
leysa húsnæðisvanda Hvassaleitis-
skóla.
Sömuleiðis kom fram í Morg-
unblaðinu sl. miðvikudag að mik-
ill hiti var í mönnum nú i vikunni
á hverfafundi með borgarsljóra
vegna skólamála í Árbæjarhverfi,
en þar þarf einnig að bæta við
skólabyggingu vegna einsetning-
ar. Undirstrika sjónarmið for-
eldra sem fram komu þar að menn
eru yfirleitt íhaldssamir og lítt
tilbúnir að breyta.
__ Gerður G.
Óskarsdóttir
Nefndin tekur
ekki afstöðu
SIGRÍÐUR Anna
Þórðardóttir, formað-
ur menntamálanefnd-
ar Alþingis, segir að
hvorki menntamála-
nefnd né aðrar nefndir
þingsins séu hluti af
framkvæmdavaldinu.
Af þeim sökum hafi
nefndin ekki tekið sér-
staka afstöðu til þess
hvort heppilegra sé að
hafa safnskóla fyrir
unglingastig eða heild-
stæða hverfaskóla.
„Okkar hlutverk er
fyrst og fremst laga-
setningin. Síðan get-
um við auðvitað tekið
upp mál að eigin frum-
kvæði í nefndum, en þetta mál
hefur ekkert verið til umræðu.“
Hún bendir jafnframt á að í laga-
setningu um grunnskólann hafi
ekki verið tekin af-
staða til safnskóla eða
hverfaskóla, enda sé
það sveitarstjórna að
taka ákvörðunina.
Hún hljóti að fara eft-
ir aðstæðum á hveij-
um stað.
Sigríður Anna seg-
ir hins vegar að við
samningu grunn-
skólafrumvarpsins
hafi verið lögð mikil
áhersla á að efla
þyrfti unglingastigið
og sinna því betur.
Það megi til dæmis
gera með því að
leggja áherslu á hlut-
verk umsjónarkenn-
ara og að fjölga menntuðum fag-
kennurum, eins og fram komi í
skýrslu nefndar um mótun nýrrar
menntastefnu.
Sigríður Anna
Þórðardóttir
ræðna um einsetningar árið 1994.
Menn hafi séð fram á að skólinn
gæti ekki starfað við óbreyttar að-
stæður en foreldrar hefðu verið mjög
mótfallnir síðdegisdeildum. Endur-
skoðun á skólaskipulagi fór fram á
árunum 1991-’92, en var aldrei lokið
og segir Benedikt að þá hafí barna-
skólafólk talið að verið væri að fresta
málinu tímabundið á meðan bæjaryf-
irvöld færu yfír nýbyggingaráform
svo skólanum yrði kleift að starfa
við eðlilegar aðstæður. Umræðan
hafí hins vegar verið fryst þar til hún
var tekin upp að nýju á liðnu hausti.
„Það kom mér ekki á óvart að
niðurstaðan frá hverfisskólunum
væri samhljóða. Fólk sér fram á að
með 10. bekkjar skóla er verið að
leggja grunn að því að skapa betra
umhverfí fyrir öll börn í sérbúinni
kennsluaðstöðu fyrir allar greinar.
Jafnframt er verið að tryggja að
hægt verði að byggja upp eðlilegar
væntingar og metnað sem fylgir
nemendum frá fyrsta skólaári. Auk
þess sem stjórnendur, kennarar,
starfsmenn og foreldrar bera sam-
eiginlega ábyrgð á skólakerfinu,"
segir Benedikt.
Hann segir að jákvæð rökræða
um breytingarnar hafl horfið í
skuggann fyrir hávaða. Upphlaup
vegna málsins séu byggð á sleggju-
dómum og fyrirframgefnum skoð-
unum. „Það væri ávinningur að því
að horfa á jákvæðu hliðamar og sjá
hvemig við getum breytt umgjörð
skólastarfsins til hagsbóta fyrir
árangur nemenda," segir Benedikt.
Árangur og
velferð barnanna
„Ég fullyrði að það sem við vitum
núna um áhættuhegðun ungmenna,
ótímabærar reykingar, drykku og
aðra neyslu, þetta munstur þrífst
og þróast einkum þar sem börn á
sama aldri koma saman í stórum
hópum án þess að að foreldravaldið
og agavald skólans geti sett þeim
mörk. Við höfum séð jákvæðar
breytingar, t.d. í Reykjavík þar sem
unglingum hefur verið beint út í
hverfin, í félagsmiðstöðvar skólanna
í sínu hverfi."
Benedikt segist hiklaust halda því
fram að skólabreytingar eigi fyrst
og fremst að miða að því að breyta
umgjörðinni til hagsbóta fyrir
árangur og velferð barnanna, en
fyrirframgefnar skoðanir starfs-
manna eiga ekki að fá forgang í
umræðunni. Það séu víkjandi hags-
munir þótt þeir geti verið mikilvæg-
ir og þá beri að virða. Hann kveðst
ekki ímynda sér að forsvarsmenn
Akureyrarbæjar hafi nokkurn
áhuga á að ganga á samnings- og
lögboðinn rétt starfsmanna.
Foreldrar þrýstu
á um úrbætur
Páll Tómasson á böm í bamaskól-
anum og segir að þar hafí ríkt kreppa
í mörg ár vegna húsnæðisskorts.
Eftir að einsetningu var komið á
átti að nýta pláss í Iþróttahöllinni til
bráðabirgða þar til varanleg lausn
fyndist, en nú væri svo komið að um
130 böm úr skólanum stunduðu nám
sitt við ófullkomnar aðstæður í höll-
inni.
Hann segir því ekki að leyna að
mikill þrýstingur hafi verið frá for-
eldrum að gerðar yrðu úrbætur.
Hann er ángæður með þá miklu og
faglegu vinnu sem fram fór við alla
skólana áður en ákvörðun var tekin.
Málin hafi verið skoðuð í víðu sam-
hengi og af því fengist heildstæð
mynd. „Það er ekkert annað en
íhaldssemi hjá þeim sem lýst hafa
sig mótfallna breyttri skólaskipun
og verið að standa í vegi fyrir eðlileg-
um breytingum," segir Páll. Hann
gagnrýir þá sem nú tala hæst um
ágæti safnskóla. Þeir hafi ekki látið
í sér heyra þegar svipaðar umræður
fóru fram í Glerárhverfi fyrir áratug
og skólarnir þar gerðir að hverfis-
skólum þvert á formlega skólastefnu
bæjarins.
Páll segist ekki hafa heyrt nein
rök sem sannfæri hann um að safn-
skólar séu betri en hverfisskólar,
hann sé ekki í vafa um að hægt sé
að bjóða upp á fagkennslu í hverfis-
skólum enda sé margt í umhverfí
kennara að breytast. „Ég er sann-
færður um að skólaumhverfið á suð-
urbrekkunni er gott, það hefur ti!
þess alla burði, tvær skólabyggingar,
tvö íþróttahús og sundlaug innan
seilingar og þá er baklandið líka
gott,“ segir Páll.