Morgunblaðið - 02.03.1997, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 2. MARZ 1997 11
úr reynslu sinni við fisksölu í
Bandaríkjunum hingað til, sem
gæfi til kynna að menn ættu að
óttast í íslenskum sjávarútvegi þó
hvalveiðar hæfust að nýju.“ Þann
11. febrúar var aftur á móti frétt
í Morgunblaðinu um fundinn og
m.a. framlag Galloways. Þar seg-
ir: „í máli hans (Galloways) kom
fram að það skipti ekki megin-
máli fyrir hans fyrirtæki hvort
íslendingar hæfu hvalveiðar á ný.
Höfuðáhersla væri lögð á að vera
með gott hráefni í fiskréttum fyr-
irtækisins, ekki skipti máli hvaðan
það kæmi svo framarlega sem það
stæðist gæðakröfur. Hann taldi
það sama eiga við um flest fyrir-
tæki innan þessarar greinar, en
tók hins vegar fram, að ef fyrir-
tækið yrði fyrir þrýstingi vegna
þessa myndi það að öllum líkind-
um láta undan honum.“ Galloway
hafði sem sagt varann á.
Sjálfbær þróun . . .
Hugtakið „sjálfbær þróun“ hef-
ur verið áberandi í umræðum um
umhverfismál þessi misserin og
hugtakið og merking þess þykir
eiga vel við þegar hvalveiðar eru
annars vegar. Með hugtakinu er
átt við að þörfum núverandi kyn-
slóða sé mætt án þess að það skerði
möguleika komandi kynslóða.
Kjarni „sjálfbærar þróunar" er því
sá að nýta auðlindir heimsins af
skynsemi, almenningi til hagsbóta,
en án þess að skerða framtíðar-
möguleika komandi kynslóða. Þar
með er þjóðunum bæði gefinn rétt-
ur og skylda á herðar að nýta
auðlindirnar af skynsemi.
Hugi Ólafsson, deildarstjóri hjá
Umhverfisráðuneytinu sagði í
samtali, að veiðar á hvölum sem
nóg væri af samrýmdist fullkom-
lega hugtakinu „sjálfbær þróun"
og þannig samrýmdust hvalveiðar
stefnu ríkisstjórnarinnar. Hvort og
með hvaða hætti hvalamálin kæmu
inn fyrir dyr umhverfisráðuneytis-
ins ætti eftir að koma í ljós.
Að veiða hval . . .
Atvinnuhvalveiðum var hætt hér
á landi árið 1985, en á árunum
1986-89 voru veiddir takmarkaðir
kvótar í vísindaskyni. Síðan hafa
hvalir um farið fijálsir um höfin
hér við land. Allar götur síðan
hefur Kristján Loftsson, fram-
kvæmdastjóri Hvals hf., setið á
skrifstofu sínum og beðið þess að
fá grænt ljós á nýjan leik. Hann
segir biðina hafa verið langa og
hún væri búin að reynast fyrirtæk-
inu kostnaðarsöm. „Ef við hefðum
ekki trúað því að banninu yrði af-
létt, værum við löngu búnir að
henda öllum tækjum og tólum sem
tengjast hvalveiðum. Þetta er sér-
hæfður búnaður og verður ekki
notaður til annars. Ég vona svo
sannarlega að þær umræður sem
verið hafa í gangi ýti þessum mál-
um aftur af stað,“ sagði Kristján
í samtali við Morgunblaðið í vik-
unni.
Og Kristján er ekki í vafa: „Það
eru loftkastalar og hugarórar að
hvalveiðar skaði fiskmarkaði og
ferðaþjónustu. Þetta dómsdagstal
á ekki við rök að styðjast. Þeir sem
mæla fyrir því að hvalveiðibann
standi áfram hafa ekkert í höndun-
um sem staðfestir það sem þeir
halda fram. Þetta er bara tilfinning
þeirra, en sannleikurinn er sá að
tölur sem allir geta skoðað benda
til þess að þetta sé hugarburður.
1985 komu hingað til lands 97.000
erlendir ferðamenn. 1990 voru
þeir orðnir 141.000 og stóðu þó
vísindaveiðarnar þá yfir og gekk á
ýmsu eins og menn muna. Norð-
menn byijuðu aftur að veiða hvali
í atvinnuskini 1993, en það hefur
ekki komið niður á ferðamanna-
straumi þeirra eða fiskútflutningi,
þvert á móti. Sumir eru hræddir
við drauga og sjá þá í öllum horn-
um. Aðrir þola ekki aðra starfsemi
við hlið þeirra, hvernig sem á því
stendur . Það gengur ekki.
Þá þætti mér lítið gert úr vís-
indamönnum okkar sem hafa at-
hugað og talið hvali síðustu ár og
svo væri ekkert gert úr vinnu
þeirra þegar þeir koma fram með
skotheldar niðurstöður. Við erum
að nýta margt annað í hafinu með
lakari gögn í höndunum en gögnin
sem við höfum um hvalastofnana.“
... eða horfa á hval
Boðið er upp á hvalaskoðunar-
ferðir víða um land, en einna mest-
ur hefur vaxtarbroddurinn verið á
Húsavík. Páll Þór Jónsson, hótel-
stjóri á Húsavík, segir engu líkara
en að hvalveiðiumræðan sé komin
aftan úr grárri forneskju. Hann
segir það alrangt sem margir haldi
fram að einhvers konar stríð sé
óhjákvæmilegt, að einhvers staðar
verði að draga línuna gagnvart
umhverfisverndarhópum. Því sé
ekki til að dreifa að það sé hvalur-
inn í dag og svo þorskur og loðna
á morgun.
„íslendingar hafa heldur verið
að byggja upp fiskistofna síðustu
árin á sama tíma og gegndarlaus
rányrkja er stunduð víða annars
staðar og eftir því er tekið í útlönd-
um. Að vísu er samviska okkar
ekki alveg hrein þar sem eru út-
hafsveiðar. Ég hef sjálfur hlerað
stefnur þessara stóru umhverfis-
verndarhópa á borð við Green-
peace. Þeir eru ekkert á leið til
okkar í því skyni að stöðva þors-
kveiðar. Þeir beijast gegn rányrkju
hvar sem hana er að finna,“ segir
Páll og einnig þetta:
„Þetta sjónarmið, að það beri
að nýta allar auðlindir, verður að
skoða í viðeigandi samhengi hveiju
sinni. Þetta á ekki upp á pallborð-
ið lengur hvað varðar hvalveiðar.
Þetta er eldgömul og afdönkuð
skoðun. Við höfum sýnt fram á
að það er betra að njóta en að
nýta hvað varðar hvalina. Sýnt
fram á að það er hægt að hafa
miklar tekjur af þeim án þess að
drepa þá. Og það get ég fullyrt
af því að ég er í hringiðunni, að
erlendu ferðamennirnir sem hingað
koma gagngert til að skoða hvali
velja ísland af því að hvalirnir eru
ekki veiddir hérna.
Fyrirspurnirnar að utan eru
mjög á sama veg. Margir hafa
hætt við Noreg af því að dýrin eru
veidd þar. Þetta er hrein og klár
staðreynd sem ekki verður hrakin.
Ferðamennirnir hér eru græningj-
ar upp til hópa, hinir fara til sólar-
stranda. Meira að segja laxveiði-
mennirnir eru hættir að drepa lax-
inn. í þessu sambandi er rétt að
árétta, að dylgjur urn óeðlileg
tengsl aðila í ferðaþjónustunni við
umhverfisverndarhópa eiga ekki
við rök að styðjast. Við skiptum
við virtar ferðaskrifstofur, en það
þarf ekki að koma nokkrum heil-
vita manni á óvart að þeir erlendu
ferðamenn sem koma hingað m.a.
til að skoða hvali eru einmitt um-
hverfisverndarsinnar sem njóta
þess að horfa á dýrin.
Þá hafa hvalveiðisinnarnir mjög
hampað fregnum frá Noregi þess
eðlis að ferðamannastraumur til
Noregs hafi stóraukist þrátt fyrir
að hvalveiðar hafi byijað þar aftur
1993. Tómas Ingi Olrich alþingis-
maður hefur hins vegar annars
konar upplýsingar undir höndum
frá norskum ferðamálafrömuðum.
Þar kemur í ljós að inni í tölum
hvalveiðisinna eru keppendur og
áhorfendur á vetrarólympíuleikun-
um í Lillehammer 1993, en allar
götur síðan hefur vöxtur ferða-
þjónustunnar í Noregi ekki verið
sem skyldi og kenna menn um
m.a. hvalveiðunum. Þetta skekkir
töluvert rök hvalveiðisinna að mín-
um dómi. Það er ekki mitt að tala
um tjón í fiskútflutningi, en öll
mín samtöl við frammámenn í þeim
geira segja mér að þar sé einnig
brothætt atvinnugrein sem þoli illa
sambúðina við hvalveiðarnar og
menn á þeim bæ séu verulega
hræddir um það tjón sem kann að
verða á mörkuðunum. Spurningin
í mínum huga er þessi: Hvað vilja
menn taka mikla áhættu? Hafa
Islendingar ráð á að taka svona
áhættu? Að grafa undan tveimur
af stærstu lífæðum þjóðarinnar?“
En verður skrafað
Af framanskráðu er Ijóst að
fleiri spurningum er ósvarað en
Morgunblaðið/Ásdís
EKKI ERU allir á eitt sáttir um hvort hvalveiðar og hvalaskoð-
un geti þrifist hllð við hlið.
svarað. Framámenn í greinum
sem hér koma beint við sögu segja
sem allra minnst á meðan aðrir
eru afdráttarlausir. Það segir þá
sögu að menn bíða átekta og sjá
hvað stjórnvöld kjósa að gera. Nú
um helgina, nánar tiltekið í gær,
fór fram alpjóðleg ráðstefna um
hagræn og pólitísk sjónarmið í
þessu viðkvæma deilumáli. Fjöldi
sérfræðinga tók þar til máls og
einnig á málþingi sem fór fram á
föstudag. Ráðstefnan var haldinn
á vegum Sjávarútvegsstofnunnar
Háskóla íslands og samtakanna
High North Alliance, sem eru
samtök nýtingarsinna. Guðrún
Pétursdóttir, forstöðumaður Sjáv-
arútvegsstofnunnar HÍ sagði fyrir
ráðstefnuna, að hlutverk hennar
væri að varpa ljósi á forsendur
og afleiðingar þess að taka upp
hvalveiðar að nýju. Þetta ætti að
vera fagleg og hlutlæg ráðstefna,
en ekki stefnumarkandi sam-
kunda.
Síðustu orðin í þessari saman-
tekt á Árni Ragnar Árnason, al-
þingismaður og formaður nefndar
á vegum sjávarútvegsráðuneytis-
ins sem fjallað hefur um hvalamál-
in. Hann leggur áherslu á að brýnt
sé að íslendingar nýti allar auðlind-
ir sjávarins, þ.e.a.s. þær sem þoli
nýtingu. Það sé meginástæðan af
Islands hálfu og þar sé um þá starf-
semi að ræða sem heldur uppi lifs-
kjörum á íslandi og ekki um aðrar
slíkar auðlindir, eða sambærilegar
stórar auðlindir að ræða. Þess
vegna sé nýtingin brýn. Það sé
ekki brýnt af öðrum sökum því það
sé til að mynda ekki ljóst af hálfu
vísindamanna að grisjun hvala-
stofna sé nauðsynleg. Það sé ekki
ljóst.

TISKAN1997
Alþjóðleg frístœl, tískulínu, fórðunar,
tískuhönnunar, fatagerðar og skartgripakeppni
Hótel Islandi 2. mars 1997
Slagorð keppninnar þetta árið er:
„HREINT VATN FYRIR ALLA“
DAGSKRÁ
Kynnir Gunnlaugur Helgason
10:30 Húsið opnar
11:00 Kcppni í ásetningu gervinagla
11:15 Keppni í leikhúsförðun
12:00 Keppni í skartgripum
12:30 Dómur í ásetningu gerfinagla
13:00 Keppni í dagfórðun
14:15 Dómur í leikhúsförðun
14:00 Dómur í dagförðun
14:30 Keppni í tísku og samkvæmisfórðun
15:00 Keppni í Ijósmyndaförðun
15:00 Keppni í tískulínu
15:40 Dómur í tískulínu
16:15 Kcppni í frjálsum fatnaði
16:00 Dórnur f tisku og samkvæmisförðun
16:30 Dómur í ljósmyndaförðun
16:30 Keppni í kvöld og samkvæmisfatnaði
17:00 Keppni í fantasíunöglum
17:00 Keppni í frístæl
17:20 Kcppni í pcrmancnt og lit
17:00 Kcppni í fantasíuförðun
17:00 Dórnur í tískuskartgrip ársins
17:40 Dómur í frístælkcppni
17:40 Dómur í permanent og litunarkeppni
18:30 Dómur í fantasíunöglum
19:00
19:30
19:45
20:00
20:25
21:00
21:20
21:30
21:40
21:50
22:00
22:10
22:30
22:45
23:00
23:15
Kvöldverður. Kristján Guðmundsson
píanótóleikari spilar fyrir matargcsti
Forsíðubikar afhcntur
Verðlaunaafhending
Dómur í fantasíuförðun
Fantasíuförðun á sviði
Jubilee Africa danssýning
Verðlaunaafhending
Skartgripasýning
Verðlaunafhending
Tískuhönnuðir og fatagerðafólk
sýna fslenska tísku.
Verðlaunafhending
Snörurnar kynna nýjan geisladisk
Verðlaunaathending
Kynnig frá „Komið og dansið“
Verðlaunaafhending
Allir á gólfið með „Komið og dansið“
Dinnertónlist: Kristján Guðmundssun
Jubilee Africa danssýning
Snörurnar kynna nýjan geisladisk og kvnna línudans.
Koniið og dansið kynna létta danssveiflu.
VITicntling forsíAnhiliaivs
Tiskiiskai'f gi*i|iir \erða til synis ■ sói*sfökinii sviiiii$íai'ská|iiim.
risliiiliöiiiiiiAiii* ojg fatagcrAai'fólk \oi'Aa incA sói'stakan k.vniiingai* tit*
s.vningai'liás allan tlaginn.
SYNINGARBASAR:
Sebastian • Perma París • ISOS • Heildin • Hercules Sageman •Maria Galland • ÓM Heildverslun • Pétur Pétursson • Schwarzkopf
Arctic Trading Company • Maybelline • No Name • Loréal •Árgerði lif • ITELY • higic • Matrix • Krosshamar • Rolf Johansen
Nail Stujf • Módelmagasín • Tlte Vniversal Contour W'rap • Darphin-Paris • Alessandro • Textilline •Paul Mitchell • Wella • Sun Glitz
Halldór Jónsson
w
THECITYOF R ■ |
REYKJAVÍK 111
WEICOMES YOU * | f

auctwmmnmmci - IDrEIi tgMNIÍ -
Tímaritið Hór og fegurð - Skúlagötu 54 - 105 Reykjavík - ísland - Sími: 562 8141 - Fax: 562 8141
Verðlaunavefur Verðlaunavefur
J