Morgunblaðið - 02.03.1997, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 23. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
KVIKMYNDIR/STJÖRNUBÍÓ sýnir kvikmyndina The People vs. Larry Flynt sem á
dögunum hlaut Gullbjörninn á kvikmyndahátíðinni í Berlín. Leikstjóri er Milos Forman
■■ .. .................................................................
og með aðalhlutverkið fer Woody Harrelson, en þeir eru tilnefndir til Oskarsverðlauna.
LARRY Flynt (Woody Harrelson) mætir I réttarsal í herklæðum til að leggja
áherslu á baráttu sína fyrir tjáningarfrelsinu.
COURTNEY Love leikur Althea Leasure, eiginkonu Flynts, fyrrverandi
fatafellu sem smitast af eyðni.
Krossferð
klámkóngs
SNEMMA á áttunda áratugnum
við upphaf kynlífsbyltingar-
innar í Bandaríkjunum hleypti at-
hafnamaðurinn Larry Flynt (Wo-
ody Harrelson) af stokkunum tíma-
ritinu Hustler sem síðar varð mikið
útgáfuveldi, en Flynt hafði þá um
skeið rekið nokkra fatafellustaði í
Ohio. Hustler þótti hrátt og klám-
fengið tímarit og alveg á mörkum
alls velsæmis, en það náði fljótlega
gífurlegri sölu og færði Flynt og
lagskonu hans, fyrrum fatafellunni
Althea Leasure (Courtney Love),
gífurlegan auð og lifðu þau í alls-
nægtum og óhófi á öllum sviðum.
Svo fór þó að upp risu öflugir bar-
áttumenn gegn klámi og komu
þeir því til leiðar að Flynt hlaut
dóm fyrir ósiðsemi árið 1976, en
það varð til þess að hann hóf hat-
ramma baráttu sína fyrir stjórnar-
skrárbundnu tjáningar- og prent-
frelsi. í hverjum málaferlunum á
fætur öðrum notaði Flynt auð sinn
til að betjast fyrir þessum réttind-
um og eftir að hann lamaðist af
völdum skotárásar óþekktrar lejmi-
skyttu varð eldmóður hans jafnvel
enn meiri en áður. Leiðin lá svo
að lokum fyrir hæstarétt Banda-
ríkjanna sem einróma dæmdi Flynt
í vil og hrósaði hann þá fullum sigri
fyrir hönd tjáningarfrelsisins.
Framleiðandi The People vs.
Larry Flynt er Oliver Stone, en
leikstjóri myndarinnar er Milos
Forman sem á sínum tíma hlaut
Óskarsverðlaunin fyrir One Flew
Over the Cuckoo’s Nest (1975) og
Amadeus (1984). Forman hefur á
ferli sínum tekist að sameina það
besta úr bandarískri og evrópskri
kvikmyndagerð, en hann er fæddur
í smábæ skammt fyrir utan Prag.
Þegar hann var níu ára gamall
handtók Gestapó foreldra hans og
létu þeir síðan lífið í útrýmingar-
búðum og ólst Forman upp hjá
venslamönnum og fjölskylduvinum.
Áhugi hans á leikhúsi og kvik-
myndum vaknaði þegar hann var
í skóla fyrir munaðarlaus böm, og
sérstaklega vöktu gamanmyndir
MILOS Forman, leikstjóri myndarinnar, aðstoðar Courtney
Love við tökur á einu atriði myndarinnar.
þeirra Chaplins og Keatons áhuga
hans og vestrar John Ford. Leiðin
lá í háskólann í Prag þar sem Form-
an lærði kvikmyndagerð og eftir
að hann útskrifaðist skrifaði hann
fyrsta kvikmyndahandrit sitt og
gerði nokkrar stuttmyndir.
Fyrstu myndina í fullri lengd
gerði Forman árið 1963 og fjallaði
hún um ævi tánings í tékkneskum
smábæ. Myndin sló í gegn á ýmsum
kvikmyndahátíðum og leiddi það
til þess að Forman fór í sína fyrstu
heimsókn til Bandaríkjanna. Næstu
tvær myndir hans færðu honum
enn meiri frama og haustið 1968
þegar hann var að semja um að
gera fyrstu mynd sína í Bandaríkj-
unum réðust sovéskar hersveitir
inn í Prag. Forman fluttist þá til
New York þar sem hann gerði
Taking Off sem var framlag
Bandaríkjanna á kvikmyndahátíð-
inni í Cannes 1971 og þar hlaut
myndin verðlaun dómnefndarinnar.
Næsta mynd Formans var One
Flew Over the Cuckoo’s Nest, sem
Saul Zaentz (The English Patient)
framleiddi, og hreppti hún fímm
helstu Óskarsverðlaunin árið 1975,
en það ár gerðist Forman banda-
rískur ríkisborgari. í kjölfarið gerði
hann kvikmyndina Hair (1979) eft-
ir samnefndum söngleik og síðan
Ragtime (1981). Aftur leiddu þeir
Forman og Saul Zaentz saman
hesta sína þegar þeir gerðu Amad-
eus árið 1984 og hlaut sú mynd
samtals átta Óskarsverðlaun.
Næsta verkefni Formans var
myndin Valmont sem hann gerði
1989 og eftir langt hlé gerði hann
svo The People vs. Larry Flynt.
Courtney Love hefur sannarlega
vakið athygli fyrir leik sinn í The
People vs. Larry Flynt, og lengi
vel var álitið að hún myndi hreppa
tilnefningu tii Óskarsverðlauna fyr-
ir hlutverkið. Hún hefur áður leikið
í myndunum Feeling Minnesota og
Sid and Nancy þar sem hún fór
með smáhlutverk, en þekktust er
hún fyrir að vera í hópi helstu rokk-
tónlistarmanna samtímans. Hún er
fædd í San Francisco en ólst upp
í Oregon og um skeið á Nýja-Sjá-
landi. Hún var strax frá barnæsku
staðráðin í að verða rokkstjama
og sem táningur þvældist hún víða
um heim í leit að frægð og frama.
Hún stofnaði svo hljómsveitina
Hole árið 1989 og vakti fyrsta plata
hennar verulega athygli þegar hún
kom út, en næsta plata sló hins
vegar rækilega í gegn og náði plat-
iníumsölu í apríl 1995, kannski
ekki síst vegna þeirrar frægðar sem
Love hafði þá öðlast sem ekkja
rokkarans Kurt Cobain.
Friðarsinni í leit
að sjálfum sér
WOODY Harrelson, sem tilnefndur hefur
verið til Óskarsverðlauna fyrir túlkun
sína á Larry Flynt, er að áliti margra
gagnrýnenda hrokafullur og óáreiðanleg-
ur hræsnari þar sem hann leikur gjarnan
illmenni í ofbeldisfullum kvikmyndum en
segist sjálfur vera friðarsinni og boðberi
mannréttinda. Hann reis á tiltölulega
skömmum tíma hátt á stjörnuhimni kvik-
myndaheimsins vestanhafs og þá sérstak-
lega þegar hann lék í mynd Oliver’s Stone,
Natural Born Killers (1994), sem varð til-
efni hatrammra deilna um ofbeldi í banda-
risku samfélagi. í myndinni lék Harrelson
fjöldamorðingja, sem ferðast um Banda-
ríkin þver og endilöng með kærustu sinni
og drepur af iitlu tilefni mann og annan
á hrottafenginn hátt.
Sjálfur er Harrelson sonur leigumorð-
ingja, en faðir hans afplánar nú tvöfaldan
lífstíðardóm fyrir tvö morð sem hann
framdi. Oliver Stone þekkti sögu hans vel
og því þótti það ekki einkennilegt að leik-
stjórinn skyldi staðnæmast við Woody
Harrelson þegar hann leitaði að leikara
til að túlka fjöldamorðingja. Saga föður
Woodys Harrelsons varð til þess að hann
átti heldur ömurlega æsku, en hann var
aðeins sjö ára gamall þegar faðir hans
var sakfelldur fyrir morð á kaupsýslu-
manni. Hann var einmana og vinafár fram
eftir aldri og hefur m.a. kosið að taka á
þessum uppruna sínum með því að gerast
ákafur friðarsinni. Sem slíkur hefur hann
m.a. tekið þátt í aðgerðum friðar- og
mannréttindahreyfinga til að mótmæla
mannréttindabrotum víða um heim og
stuðningi Bandaríkjastjórnar við einræð-
issljórnir í S-Ameríku.
Woody Harrelson er fæddur í Midland
í Texas en flúði uppruna sinn á unglings-
aldri og settist að í Ohio og síðan í Indi-
ana þar sem hann gekk í háskóla og lauk
námi í leiklist og enskri tungu. Þaðan
hélt hann til New York til að reyna fyrir
sér í listinni. Að liðnu ári hafði Harrelson
lítið fengið að gera og var búinn að
ákveða að kaupa sér farmiða með lestinni
heim þegar hann datt loks i
lukkupottinn og bauðst auka-
hlutverk í leikriti sem gert
var eftir sjálfsævisögulegu
handriti Neils Simons, Biloxi
Blues. Harrelson þraukaði því
í New York og uppskar ríku-
lega innan skamms þegar
honum bauðst hlutverk bar-
þjónsins, nafna síns, í sjón-
varpsþáttunum Staupasteini.
Það hlutverk færði honum
miklar vinsældir sjónvarpsá-
horfenda, jafnvel svo að
skyggði á aðalbarþjóninn í
þáttunum, Ted Danson, og
hlaut Harrelson Emmy-verð-
laun fyrir, Óskarsverðlaun
sjónvarpsleikara.
Harrelson er einn tiltölulega fárra sjón-
varpsleikara sem hafa náð frama á hvíta
tjaldinu en fyrsta kvikmyndahlutverk
hans var í myndinni Wildcats (1986) sem
Goldie Hawn fór með aðalhlutverkið í.
Meðal annarra leikara i myndinni var
Wesley Snipes, sem Harrelson lék síðar á
móti í myndunum White Men Can’t Jump
(1992) og Money Train (1996). Hann lék
svo á móti þeim Demi Moore og Robert
Redford í Indecent Proposal (1993) og
með Natural Born Killers tryggði hann
sig i sessi sem umdeilanleg stjarna i Holly-
wood. Meðal annarra mynda
sem Harrelson hefur leikið í
eru Doc Hollywood, L.A.
Story, The Cowboy Way og
Kingpin, en næsta mynd hans
er The Sunchaser, sem Mich-
ael Cimino leikstýrir.
Þótt Woody hafi nóg að
gera í sjónvarpi og kvikmynd-
um togar leikhúsið hann allt-
af til sín og hann leikur reglu-
lega á Broadway, en þar hef-
ur hann m.a. tekið þátt í upp-
færslu á eigin leikþætti. Þá
þykir hann liðtækur laga-
smiður og spilaði hann lengi
vel með hljómsveit sem kall-
aðist Manly Moondog and the
Three Kool Kats og síðar hljómsveitinni
Urban Masya. Harrelson er giftur fyrr-
verandi aðstoðarkonu sinni sem heitir
Laura Louie og hafa þau ásamt tveimur
dætrum dregið sig út úr skarkala lífsins
og flust á afvikinn stað í regnskógum
Costa Rica. Þar leita þau innri friðar með
íhugun og hollu líferni, en Harrelson hef-
ur sagt að frægðin og velgengnin hafi á
sínum tíma einungis fyllt hann tómleika
og einmanaleika og það hafi orðið til
þess að hann hóf að leita annarra leiða
til að öðlast sátt við sjálfan sig og stöðu
sína í Iífinu.
■