Morgunblaðið - 10.09.1993, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1993
Danir greiða ekki fyrir notkun debetkorta
Bankastofnanir spa
minnkandi ávísanan

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 6911TI0. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. I lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Að standa við stóru
orðin
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
DANSKA debetkortakerfinu var komið á í samvinnu banka og sparisjóða
fyrir tíu árum til að mæta kostnaði við ávísananotkun. Kortin eru ókeyp-
is fyrir korthafa. Búðir og aðrir söluaðilar þurfa að greiða fyrir uppsetn-
ingu tækja til kortalesturs, en greiða að öðru leyti ekki fyrir afnotin.
Einungis fáir Danir nota kreditkort innanlands, miðað við fjölda þeirra
sem nota debetkortin og greiðslumynstur Dana er ólíkt því sem tíðkast
á íslandi.
Lars From framkvæmdastjóri Pen-
geinstitutternes Betalings Service,
PBS og Eurokorta í Danmörku sagði
í samtali við Morgunblaðið að PBS
væri tæknifyrirtæki í eigu bankanna
og sæi um rekstur debetkortsins, sem
heitir Dankort. Kortin eru afgreidd
til þeirra sem þess óska í gegnum
viðskiptabankana. Kortin eru ókeypis
og ekkert árgjald er greitt fyrir þau.
Færslur í búðum og öðrum viðskiptum
eru ókeypis. Ef þau eru notuð til að
taka peninga út í sjálfsölum bankanna
kostar hver úttekt sem samsvarar
rúmum tíu krónum íslenskum á opn-
unartíma bankanna, en eftir lokun
og um helgar kostar úttektin tuttugu
krónur. From sagði að búðirnar borg-
uðu ekki annað en tækin, sem kortun-
um er brugðið í og uppsetningu
þeirra, en síðan ekki meir. Hann sagð-
ist álíta að búðimar sæju sér hag í
að fá peningana beint inn á þennan
hátt, í stað ávísana eða kreditkorta-
greiðslna.
From sagði að ástæðan fyrir því
að bankarnir borguðu kostnaðinn af
Dankortakerfínu væri sú að þeim
kæmi betur að viðskiptavinir notuðu
kort fremur en ávísanir. Erfitt væri
að gera nákvæmlega upp kostnað
bankanna af ávísananot.kun, en víst
væri að kortanotkunin væri mun
ódýrari. Þegar kortið var tekið í notk-
un fyrir tíu árum voru árlega notaðar
230 milljónir ávísana, en nú hundrað
milljónir. Dankortafærslur eru um
170 milljónir á ári. Auk þess sem
bankarnir spöruðu sér kostnað við
afgreiðslu ávísana léttu kortin einnig
á úttektum í bönkum, þar sem kort-
hafar þyrftu ekki að koma að af-
greiðsluborði bankanna til að taka út.
Fram til 1988 áttu Danir einungis
kost á Dankortum annars vegar og
svo Eurokortum hins vegar. Þar sem
margir Dankorthafar létu í ljós óskir
um að geta notað greiðslukort erlend-
is tókust samningar milli PBS og
Visa um að Dankorthafar gætu feng-
ið Visakort og Dankort í einu korti.
Dankortið er þá hægt að nota innan-
lands, en Visakortið gildir aðeins er-
lendis. Dankortið er ókeypis eftir sem
áður, en fyrir Visakortið er greitt sem
samsvarar rúmum 1.500 íslenskum
w w
Ort vaxandi notkun
kortanna í Noregi
Einar K. Guðfinnsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks-
ins á Vestfjörðum, ritar grein
í Morgunblaðið í gær og er til-
efnið umfjöllun blaðsins um
andstöðu nokkurra þingmanna
Sjálfstæðisflokksins við tillög-
ur Þorsteins Pálssonar um
fækkun sýslumannsembætta.
Morgunblaðið hefur gagnrýnt
afstöðu Einars K. Guðfinns-
sonar og annarra þingmanna
Sjálfstæðisflokksins, sem hafa
lagzt gegn þessum tillögum.
Morgunblaðið hefur fært
þau rök fýrir stuðningi sínum
við tillögur dómsmálaráðherra,
að mörg sýslumannsembætti
séu óhagkvæmar rekstrarein-
ingar og ekki vanþörf á skipu-
lagsbreytingum, að tillögur
dómsmálaráðherra séu í sam-
ræmi við breytta byggðastefnu
um betri þjónustu á færri stöð-
um, að löggæzla sé efld með
sameiningu löggæzluumdæma
og síðast en ekki sízt að með
þessari skipulagsbreytingu
sparist umtalsverðir íjármunir,
í þágu skattgreiðendanna.
í grein Einars K. Guðfínns-
sonar er ekkert svar að finna
við þessum röksemdum. Hann
styður ekki með neinum rökum
andstöðu sína við tillögur
dómsmálaráðherra. Hann
hrekur ekki það, sem fram kom
í Morgunblaðinu síðastliðinn
sunnudag, að sýslumannsemb-
ættið í heimabæ hans, Bolung-
arvík, er það íjórða óhag-
kvæmasta á landinu og kostar
rúmlega helmingi meira á
hvern íbúa en embættið í Kópa-
vogi, sem þó er talið hagkvæmt
að sameina embættum í
Reykjavík. Ekkert er heldur
um það að fínna í grein þing-
mannsins að frá Bolungarvík
til ísafjarðar er fímmtán mín-
útna akstur þótt vissulega geti
verið erfitt og raunar stundum
hættulegt að fara þar á milli
að vetrarlagi. Hann segir ekk-
ert um það hvort þessi nýting
á skattfé sé forsvaranleg, burt-
séð frá því hvort spara megi
peninga annars staðar.
Þingmaðurinn kýs þess í
stað að slá fram fullyrðingum
á borð við að hér á landi hafí
verið rekin „and-byggða-
stefna“ með því að opinberum
starfsmönnum hafi fjölgað
meira á höfuðborgarsvæðinu
en á landsbyggðinni. Fjölgun
opinberra starfsmanna og m.a.
á höfuðborgarsvæðinu er
vandamál, sem full ástæða er
að taka til meðferðar en það
er fásinna að halda því fram,
að hún byggist á „meðvitaðri
eða ómeðvitaðri and-byggða-
stefnu". Það er of einföld og
léttvæg skýring á djúpstæðum
vanda.
Einar K. Guðfinnsson segir:
„Sama fólkið og tíðum talar
af vandlætingu um málflutning
landsbyggðarinnar, virðist ekki
skilja að það er upp á sentí-
metra jafnlangt frá Seyðisfirði
til Reykjavíkur og frá Reykja-
vík til Seyðisfjarðar, að fjar-
skiptasendingar með tölvum,
faxtækjum og öðrum tólum
berast með sama hraða frá
Ólafsfirði til Reykjavíkur og
frá Reykjavík til Ólafsfjarðar,
svo dæmi séu tekin.“ Stað-
reyndimar em réttar hjá þing-
manninum en ályktunin röng
- þetta þýðir ekki að hag-
kvæmt sé að setja upp þjón-
ustustofnanir á landsvísu langt
frá jjölmennasta þéttbýli
landsins. Það er þjóðhagslega
mun óhagkvæmara - og áreið-
anlega dýrara fyrir ríkissjóð -
að láta 160.000 íbúa höfuð-
borgarsvæðisins sækja opin-
bera þjónustu til Seyðisíjarðar
en fyrir 1.000 Seyðfírðinga að
sækja þjónustu til Reykjavíkur.
Þingmaðurinn segir að af
tillögum sínum um sparnað og
hagræðingu í ríkisrekstrinum
sé nóg að taka. Það er rétt að
víða er pottur brotinn í starf-
semi ríkisins. Morgunblaðið
getur tekið undir margar af
ábendingum Einars K. Guð-
finnssonar í þeim efnum og
vafalaust eiga þingmaðurinn
og blaðið samleið varðandi sum
þeirra atriða, sem hann nefnir
í grein sinni. En ábendingar
Einars K. Guðfínnssonar um
spamað í ríkisrekstrinum
verða ekki trúverðugar, ef
hann er ekki reiðubúinn til að
axla sem þingmaður ábyrgð á
spamaði, sem snertir kjördæmi
hans og-heimabyggð. Þótt það
geti verið óþægilegt fyrir þing-
menn að standa að niðurskurði
ríkisútgjalda á heimaslóðum
verða þeir að vera menn til að
taka á sig þau óþægindi. í
þessum efnum eru gerðar meiri
kröfur til þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins en annarra
flokka af þeirri einföldu
ástæðu, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur í málflutningi sínum
lagt margfalt meiri áherzlu en
aðrir flokkar á niðurskurð rík-
isútgjalda, að ekki sé talað
sérstaklega um þá kynslóð,
sem nú veitir Sjálfstæðis-
flokknum forystu og er nú í
aðstöðu til að standa við stóm
orðin og láta verkin tala.
NORSKIR bankar innheimta fast
gjald af hverri færslu með debet-
korti, á sama hátt og um tékka
væri að ræða. í Bretlandi bera
bankar og smásöluaðilar allan
kostnað af greiðslumiðlun, bæði
ávísana og debetkorta.
Debetkortavæðing hefur verið ör
í Noregi á undanfömum árum. Hrað-
bankar eru víða, og segja má að
tékkar séu einungis notaðir þegar
um stærri viðskipti er að ræða. Norð-
menn verða sér þannig úti um skot-
silfur í hraðbönkum, eða með úttekt-
um samfara greiðslu í verslunum
sem bjóða upp á debetkortaþjónustu.
Einungis fastagjald í Noregi
Hvað varðar kostnaðarhliðina eru
engar hlutfallsgreiðslur af notkun
Framhalds-
deild á
Blönduósi
Blðnduósi.
FRAMHALDSDEILD við grunn-
skólann á Blönduósi tók til starfa
sl. mánaðamót. Þetta er f fyrsta
sinn sem starfrækt er framhalds-
deild á Blönduósi sem útibú frá
Fjölbrautaskóla Norðurlands
vestra. Skólinn er starfræktur sem
almenn bóknámsbraut og er dagleg
umsjón í höndum skólastjóra
grunnskóla Blönduóss. Tuttugu og
fimm nemendur stunda nám við
skólann í vetur.
íbúar á Blönduósi og þá sérstaklega
ungmennafélagar í Hvöt fundu fyrir
návist þessara framhaldsdeildarnema
á dögunum þegar unnið var að því
að þekja íþróttavöllinn á Blönduósi.
Auk framhaldsdeildamema hafa fjöl-
margir aðrir lagt hönd á plóginn við
að þekja 8.000 fermetra íþróttavöll á
Blönduósi. - Jón Sig.
debetkorta í Noregi, þótt svo sé um
kreditkortaviðskipti. Þar bera versl-
unareigendur einungis kostnaðinn
af greiðslustöðvum, en hann er frá
40-160 þúsund krónum á ári.
í Noregi er greitt sem samsvarar
30 íslenskum krónum fyrir tékka
undir 10.000 kr., en hærri tékkar
eru ókeypis. Þá greiðir fólk yfir sex-
tugu ekkert fyrir tékkaviðskipti hjá
þessum stærsta sparisjóði landsins.
Hvað debetkortin áhrærir er árgjald
fyrir þau 2500 kr. og hver færsla
kostar 20 kr, sama hver upphæðin er.
Ókeypis fyrir neytendur í
Bretlandi
í Bretlandi bera neytendur hvorki
gjöld vegna notkunar ávísana né
debetkorta, samkvæmt upplýsingum
11
Verslað með greiðslukort.
krónum annað hvert ár og Visakortið
gildir í tvö ár.
Það þarf ekki að fara oft í danskar
verslanir til að sjá að greiðslumynstur
Dana er öðruvísi en íslendinga, því
hér sjást kreditkort lítið. Tvö hundruð
þúsund Eurokort eru hér.í umferð.
Lars From sagðist þekkja til greiðslu-
venja á íslandi og sagði að þær væru
ólíkar því sem hér tíðkast. Danir not-
uðu kreditkort ekki til daglegra inn-
frá fjölmiðlaskrifstofu Lloyd’s-bank-
ans í Lundúnum. Fast gjald, kr.
170, er þó tekið fyrir peningaúttekt
með debetkortum utan Bretlands,
ef um er að ræða banka sem ekki
eru með gagnkvæman þjónustu-
samning við heimabankann. Þótt
neytendur beri engan beinan kostnað
eru gjöld fyrir ávísanir og debet-
kortagreiðslur lögð á smásala — föst
upphæð fyrir ávísanirnar, en upp-
hæðin fyrir debetkortaviðskiptin er
mismunandi. Bæði getur verið um
prósentuupphæðir og fastar greiðsl-
ur að ræða og fer það eftir samning-
um hvers þjónustuaðila við banka.
Ef um fastar greiðslur er að ræða
eru þær venjulega á bilinu 55 til 107
krónur fyrir meðalstóran þjónustu-
aðila.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Græna hliðin upp
FYRSTA almenna starfsdaginn í skólanum ákváðu krakkarnir að helga
krafta sína þökulagningu á íþróttavellinum og sýna þannig í verki að
þeirra er þörf í okkar litla samfélagi.