Morgunblaðið - 23.12.1976, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 1976
______Fjárlög 1977:_
Auðveldari og traustari
fjármálastjórn ríkisins
Hér fer á eftir ræöa Jóns Árnasonar, formanns fjár-
veitinganefndar Alþingis, vió 3ju umræðu fjárlaga, þar
sem hann gerir grein fyrir þeim breytingum, sem
meirihluti fjárveitinganefndar varð sammála um í loka-
umfjöllun nefndarinnar.
NÝ ÞJÓÐHAGSSPÁ
Fjárveitinganefnd hefur á milli
umræðna rætt ýmsa þætti fjár-
lagafrumvarpsins og tekið ,til nán-
ari athugunar erindi sem hjá
nefndinni lágu og voru óafgreidd.
Þá tók nefndin einnig til athug-
unar tillögur þær sem þingmenn
fluttu við aðra umræðu og teknar
voru aftur til þriðju umræðu.
I sumum tilfellum hefur nefnd-
in komið á móti óskum þing-
manna og tekið upp tillögur um
fjárveitingar, þó að fjárupphæðir
séu í flestum tilfellum lægri, en
farið var fram á.
Svo sem ég gat um við aðra
umræðu, eru nú fyrir hendi
breyttar forsendur fyrir grund-
velli fjárlagafrumvarpsins frá því
sem var, þegar frumvarpið var
samið. Afleiðingar þeirra kaup-
og verðlagsbreytinga sem átt hafa
sér stað, og séð verður fyrir, í
náinni framtíð, hafa raskað veru-
lega þeim grundvelli sem fjár-
lagafrumvarpið er byggt á.
Því hefur Þjóðhagsstofnun og
fjárlaga- og hagsýslustofnun nú
tekið til endurskoðunar allan
þjóðarbúskapinn, og látið fjár-
veitingarnefnd í té allar upp-
lýsingar um áhrif þessa varðandi
fjárlagagerðina.
í greinargerð Þjóðhagsstofn-
unar kemur meðal annars fram að
nú liggi fyrir vitneskja um
innheimtu ríkissjóðs á fyrstu 11
mánuðum ársins 1976. Þessi
vitneskja er talin vera í samræmi
við þá áætlun um rikistekjur á
árinu sem fjárlagafrumvarpið var
reist á.
Þá hefur Þjóðhagsstofnun sett
fram nýja þjóðhagsspá fyrir árið
1977.
Breytingar, þjóðarútgjalda á
næsta ári, samkvæmt þessari nýju
spá, eru taldar nema um 'A% til
aukningar eða 2'A% í stað 2%
sem fjárlagafrumvarpið er byggt
á.
Innflutningur er talinn aukast
á sama hátt um 1 %.
Hinsvegar telur Þjóðhagsstofn-
un að meginbreytingin, sem áhrif
hefur á tekjur og gjöld ríkissjóðs
á næsta ári, felist í þeirri þróun
kaupgjalds og verðlagsmála, sem
eru til hækkunar umfram þær
forsendur sem frumvarpið er
byggt á.
Nú er komin fram 3'A% hækk-
un launa og verðlags, og er það
talið geta leitt til þess, að meðal-
verðlag gæti orðið 6—7% hærra,
— og innflutningsverðlag í
íslenskum krónum og almennt
kauplag 7—8% hærra en reiknað
er með f fjárlagafrumvarpinu.
Að því er nú stefnt að þessar
breyttu forsendur séu að fullu
teknar til greina við endanlega
afgreiðslu f járlaga.
SAMANBURÐUR
ÁFJÁRLÖGUM
MILLI ÁRA
Til þess að auðvelda saman
burð á fjárlögum milli ára, verður
að byggja á sömu forsendum og
áður, það er á desemberverðlagi.
Telur Þjóðhagsstofnun að mis-
munurinn sem um er að ræða, ef
nú væri lagt til grundvallar*
desemberverðlag, sé um 6
milljarðar króna, sem fjárlaga-
upphæðin yrði lægri en þær for-
sendur gefa, sem nú er reiknað
með.
Hitt er svo annað mál, að með
þessum hætti ætti öll fjármála-
stjórn rfkisins að geta orðið auð-
veldari og traustari en ella.
Eins og fram kemur í breytinga-
tillögum fjárveitinganefndar,
sem ég mun síðar að víkja, er um
verulegar útgjaldahækkanir að
ræða, sem nefndin hefur látið
reikna út og fengið um það upp-
lýsingar frá Fjárlaga- og
Hagsýslustofnun, nemur þar
mestu hækkun til Trygginga-
stofnunar rfkisins um 1,510 millj.
kr. og vegna launa og verðlags-
mála samtals 2,007 millj. króna.
Er þessi siðari upphæð tekin inn
á einn lið á gjaldabálki
frumvarpsins samkvæmt
breytingartillögum, en deilist sfð-
an, að sjálfsögðu hlutfallslega, út
á einstaka gjaldaliði.
Með hliðsjón af því sem ég hefi
nú greint frá eru tillögur fjár-
veitinganefndar og meirihluta
fjárveitinganefndar gerðar.
Mun ég nú víkja að breytingar-
tillögum fjárveitinganefndar á
þingskjali nr. 253.
ÆÐSTA STJÓRN
RÍKISINS
Kemur þar fyrst breytingartil-
laga við 4. gr. frumvarpsins,
embætti forseta íslands. Þar er
lagt til að viðhaldsliður lækki um
8 millj. króna, en það er í sam-
ræmi við endurskoðaða áætlun
sem gerð hefur verið um viðhalds-
kostnað á forsetabústaðnum.
Við forsætisráðuneytið er lagt
til að launaliður hækki um 1,3
millj. króna, en það er vegna
ráðningar á næturverði í ráðu-
neytishúsinu.
BREYTINGAR
VARÐANDI MENNTA-
MÁLARÁÐUNEYTI
Þá koma næst breytingatillögur
við menntamálaráðuneytið, aðal-
skrifstofa. Lagt er til að launalið-
ur hækki um 1,5 millj. króna og er
það vegna ráðningar á fulltrúa í
ráðuneytið fyrir kennslu afbrigði-
legra barna.
Við Rannsóknastofnun
Háskólans hækkar launaliður um
1,8 millj. króna og þá ráðgert að
ráða að stofnuninni jarðskjálfta-
fræðing. Er þessi starfsráðning
talin óhjákvæmileg með hliðsjón
af þeim miklu umsvifum sem nú
eiga sér stað á viðtækum rann-
sóknum á þessu sviði og er þá
sérstaklega haft í huga sú könnun
sem nú á sér stað á Suðurlandi.
Þá er lagt til að við Rannsókna-
ráð ríkisins hækki launaliður um
1,3 millj. króna en það er vegna
ráðningar á einum ritara fyrir
Rannsóknaráð.
Þessu næst er lagt til að inn
verði teknir 2 nýir liðir þ.e. til
Tónlistarskólans I Garðabæ 500
þús. krónur og til Tónlistar-
skólans á Hellissandi 500 þús.
krónur.
Við liðinn Héraðsskólar, gjald-
færður stofnkostnaður, er lagt til
að fjárveiting hækki um 15 millj.
króna. Um sundurliðun á heildar-
upphæðinni vísast til þess sem
fram kemur á þingskjalinu.
Þá kemur næst breytingartil-
laga við grunnskóla. Er þar lagt
til að inn verði tekinn nýr liður til
Jón Árnason
Rœða
formanns
fjúrveitinga-
nefndar við
3ju umrœðu
fjárlaga
umferðarfræðslu í skólum að upp-
hæð 2,150 þús. kr. Af þeirri upp-
hæð er gert ráð fyrir að verja
þurfi 500 þús. krónum vegna
kostnaðar við starfið.
Liðurinn framlag til að styrkja
munaðarlausa, vanrækta eða
fatlaða unglinga til náms er lagt
til að hækki um 200 þús. krónur
og verður þá heildarliðurinn 500
þús. krónur.
Þá er lagt til að fjárveiting
vegna samningar á íslensk-enskri
orðabók hækki um 300 þús.
krónur en þetta verkefni er talið
að sé nú komið vel á veg.
Til Sambands íslenskra karla-
kóra er tillaga um 150 þús. króna
fjárveitingu.
í ÞRÓTTAS J ÓÐUR
OG ÆSKULYÐSMÁL
Næst kemur liðurinn íþrótta-
sjóður, til bygginga íþróttamann-
virkja. Lagt er til að fjárveiting
hækki um samtals 30 millj.
krónur en skiptingu á heildarfjár-
veitingunni vísast til þess er fram
kemur á sérstöku yfirliti.
Um þennan fjárlagalið er það
að segja að fyrir nokkru var gert
sérstakt samkomulag við sveitar-
félögin um að ljúka greiðslum á
þeim skuldahala sem safnast
hafði upp um nokkurt árabil. Var
þá um það samið að umræddur
skuldahali yrði greiddur upp á 4
ára tímabili. Þegar þessi
samningur var gerður féllu
sveitarfélögin frá kröfu til veru-
legrar upphæðar sem þau áttu þá
á hendur ríkissjóði. Nú virðist því
miður allt sækja I sama horfið I
þessum efnum. Ef gert er ráð
fyrir að ríkissjóður greiði sinn
hluta samkvæmt lögum, þá vantar
hér allverulega á að við mótfram-
lag ríkissjóðs sé staðið eins og
áætlað var.
Það er mitt álit að af hendi
ríkisins verði að taka þessi mál
fastari tökum en gert hefur verið.
Því miður hefur það átt sér stað í
alltof mörgum tilfellum að
sveitarfélög hafa hafið fram-
kvæmdir á iþróttamannvirkjum
eða fest kaup á dýrum tækjum til
íþróttaiðkana án þess að umrædd
framkvæmd eða kaup hafi verið
tekinn inn með fjárveitingu á
fjárlögum.
Afleiðing þessa hefur svo orðið
að íþróttafulltrúi og íþróttanefnd
rikisins hafa að sjálfsögðu þrýst á
fjárveitinganefnd um síauknar
fjárveitingar í þessu skyni. Að
sjálfsögðu ber að viðurkenna að
hér er um þýðingarmikið málefni
að ræða sem snýr að æsku þjóðar-
innar og í mörgum tilfellum er
um mikil verðmæti að ræða sem
þessir aðilar láta i té í sjálfboða-
liðsvinnu á einn eða annan hátt.
Staðreyndin er hins vegar sú,
að ríkissjóður þarf í mörg horn að
líta og þvi þarf að gera sér grein
fyrir þessu málefni sem öðrum á
sem raunhæfastan hátt. Það er
sem sagt mitt álit, að endurskoða
þurfi málefni íþróttasjóðs milli
þinga og reynt verði að standa að
málinu eins og lög gera ráð fyrir.
Næst er lagt til að inn séu
teknir tveir nýir liðir til KFUM í
Vatnaskógi 500 þús. krónur, og til
starfsemi KFUK i Vindáshlíð, 100
þús. krónur, en liðurinn KFUM
og K, starfstyrkur, lækkar hins
vegar um 350 þús. krónur og
verður 670 þús. krónur. Sá liður
var hækkaður við 2. umræðu sem
þessu nemur og verður því
þannig um heildarhækkun á fjár-
veitingu til starfsemi KFUM og K
að ræða sem nemur 650 þús. kr.
frá þvi sem er í fjárlagafrum-
varpinu.
Þá.er lagt til að liðurinn til
Frjálsiþróttasambands islands
hækki um 100 þús, krónur.
SAFNAHtJS
OG FRÆÐAFÉLÖG
Næst koma tillögur nefndar-
innar um fjárveitingar til þriggja
náttúrugripasafna, en það er til
Náttúrugripasafns Neskaups-
staðar, 100 þús, kr. hækkun, til
Náttúrugripasafns Vestmanna-
eyja, 100 þús. króna hækkun, og
til Náttúrugripasafns i Borgar-
nesi, 200 þús. króna hækkun. Hér
er um byggingarstyrk að ræða eða
greiðslu á stofnkostnaði til um-
ræddra safna.
Til Hins islenska náttúrufræði-
félags er lagt til að fjárveiting
hækki um 75 þús. krónur, til Tafl-
félags Reykjavíkur um 100 þús.
krónur og til Dýraverndunar-
félags íslands um 50 þús. krónur.
Þá er lagt til að inn séu teknir
nýir liðir sem hér segir: Til safn-
húss á Blönduósi 300 þús. krónur,
til safnhúss á Sauðárkróki 300
þús. krónur, til safnhúss á Húsa-
vik 300 þús. krónur, til héraðs-
skjalasafns á Egilsstöðum 300
þús. krónur. Hér er á sama hátt og
áður um fjárveitingu að ræða til
að standa straum af stofnkostn-
aði.
AÐSTOÐ VIÐ
ÞRÓUNARLÖND
Þá eru tvær breytingartillögur
sem varða utanrikisráðuneytið.
Kemur þar fyrst tillaga um að
launaliður hækki um 20 millj.
krónur og liðurinn önnur
rekstrargjöld um 9 millj. króna.
Hér er einungis um leiðréttingu
að ræða sem byggð er á breyttum
forsendum vegna gengissigs.
Hin tillagan er um að aðstoð við
þróunarlöndin hækki um 12 millj.
króna og verður þá heildar-
upphæðin 25 millj. króna.
RANNSÓKN A
HEYVERKUNAR-
AÐFERÐUM
Við landbúnaðarráðuneytið eru
nokkrar breytingartillögur. Lagt
er til að launaliður aðalskrifstofa
hækki um 1,5 millj. króna. Er það
til ráðningar á einum nýjum
starfsmanni.
Liðurinn jarðeignir ríkisins
hækkar um 7 miiy. króna, en það
er vegna óhjákvæmilegra
greiðslna sem jarðeignir ríkisins
verða að inna af hendi á næsta
ári.
Til Búnaðarfélags Islands
hækkar launaliður um 1,5 millj.
króna sem er vegna ráðningar á
tölvufulltrúa.
Við Rannsóknastofnun land-
búnaðarins er lagt til að inn sé
tekinn nýr liður til rannsókna á
heyverkunaraðferðum, 3 millj.
króna. Hér er talið að um brýnt
verkefni sé að ræða og liggja fyrir
Alþingi nú þegar þingsályktunar-
tillögur sem ganga í þessa átt.
Til Landnáms ríkisins er lagt til
að liðurinn vextir hækki um 2
millj.^rónur.
Til Garðyrkjufélags Islands er
tillaga um 60 þús kr. hækkun og
til Æðarræktarfélags íslands
hækkar fjárveiting um 50. þús.
kr.
Til Tilraunastöðvar Búnaðar-
sambands Suðurlands er lagt til
að fjárveiting hækki um 1,5 millj.
kr.
Loks er svo fjárveiting til fram-
kvæmda á laxastiga i Laxá í
Suður-Þingeyjarsýslu að upphæð
75 millj. kr. en upphæð þessi er
fjármögnuð með fé samkvæmt
lánsfjáráætlun. Hér er um fram-
kvæmd að ræða vegna samnings
sem gerður var við landeigendur
Laxár.
HAFRANNSÓKNA-
STOFNUN
Þessu næst koma breytingartil-
lögur sem varða sjávarútvegs-
ráðuneytið. Koma þar fyrst breyt-
ingartillögur við Hafrannsókna-
stofnun, er þar um að ræða léið-
réttangar og viðbótarfjárframlög
á ýmsum liðum stofnunarinnar
varðandi laun, önnur rekstrar-
gjöld, viðhald og gjaldfærðan
stofnkostnað, samtals er hér um
upphæð að ræða sem nemur 45,7
millj. kr. Þar af 700 þús vegna
ráðningar 'A starfsmanns við úti-
bú stofnunarinnar á Húsavik.
Þá koma næst tvær breytingar-
tillögur varðandi fiskveiðasjóð og
er þar aðeins um orðalagsbreyt-
ingu að ræða.
Við þetta ráðuneyti er svo lagt
til að inn sé tekinn nýr liður,
fiskileit, vinnslutilraunir og
markaðsölfun, að upphæð 150
millj. króna.
RANNSÓKNAR-
LÖGREGLA
_______RlKISINS_______
Næst koma breytingartillögur
sem varða dómsmálaráðuneytið.
Þar kemur fyrst að lagt er til að
inn sé tekinn nýr liður, ríkislög-
regla, 15 millj. króna. Hér er um
fjárveitingu að ræða til fram-
kvæmda á löggjöf sem A'þingi
hefur nýlega samþykkt. Hvort
hér er um raunhæfa upphæð að
ræða_verður ekki sagt um að svo
stöddu og verður reynslan að
skera þar úr um hvað hér er um