Morgunblaðið - 27.09.1974, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. SEPTEMBER 1974
5
Afkoma verzlunar lakari
Eðvarð: Innsigli á kjaraskerðingu
Gísli V. Einarsson
formaður Verzlun-
arráðs Islands:
„ Afkoma verzl-
unarinnar verður
stórum lakari,,
Eðvarð Sigurðsson
formaðurDags-
brúnar:
„Bráðabirgðalög-
in innsigli á
kjaraskerðingu,,
EÐVARÐ Sigurðsson formaður
Dagsbrúnar vísaði til sam-
þykktar miðstjórnar ASl og
sagði auk þess: „Það er ljóst, að
það er mikil kjaraskerðing
framundan og má segja, að
bráðabirgðalögin séu innsigli á
það. Verkalýðshreyfingin mun
reyna að verjast slíkum áföll-
um, þó að ekki sé hægt að setja
neinar tímasetningar á það, það
verður að hafa sinn gang. Svo
setur að mér nokkurn ótta um
það, til viðbótar því óvissu-
ástandi, sem rfkir í sambandi
við verðlagsmál og annað, að
það geti orðið það mikill sam-
dráttur í atvinnulífinu, einkum
hér á Reykjavíkursvæðinu, að
það verði að hafa gát á, að ekki
komi til atvinnuleysis, og það
er kannski ekki sfður verkefni
að fylgjast með öllum ein-
kennum þar að lútandi."
GlSLI V. Einarsson formaður
Verzlunarráðs Islands sagði:
„Hvað verzlunina snertir verð-
ur ekki hjá því komizt að líta á
þessi bráðabirgðalög um launa-
jöfnunarbætur og verðlagsmál f
samhengi við þær kvaðir, sem
fyrrverandi og núverandi rfkis-
stjórn hafa lagt á verzlunina að
undanförnu. Þar á ég fyrst og
fremst við bindiféð, sem
innflytjendum ergert að greiða
og í' öðru lagi lækkun á álagn-
ingu verzlunarinnar, sem gerð
var, er gengi íslenzku krón-
unnar var lækkað síðast.
Þetta bætist ofan á það
ástand, sem ríkti hjá verzlun-
inni, er síðustu kjarasamningar
voru gerðir, en þá var staðan
sú, að verzlunin treysti sér ekki
til að skrifa undir samningana,
nema til kæmu tilteknar
ráðstafanir í álagningarmálum
hennar. Voru fyrirheit um lag-
færingar gefnar af þáverandi
viðskiptaráðherra. Við höfðum
enn ekki séð neinar efndir
þessara loforða.
Verzlunarráð Islands hefur
látið gera könnun á afkomu
verzlunarinnar og sýna niður-
stöður hennar, að verzlunin
hefur búið við hríðversnandi
afkomu sfðustu árin. Á þetta
einkum við um almenna heild-
verzlun og smásöluverzlun.
Þegar svo síðustu aðgerðir eru
teknar inn í dæmið til viðbótar
þvf, sem fyrir var, er Ijóst, að
afkoman á ársgrundvelli verð-
ur stórum lakari.
Aðilar verzlunarinnar gera
sér grein fyrir því, að mikill
efnahagsvandi er á höndum og
þeir eru allir af vilja gerðir að
taka á sig sinn hluta byrðanna.
Hins vegar verður ekki komizt
hjá því að benda á, að verzlunin
er af framangreindum ástæð-
um og öðrum mun ver undir
það búin en aðrar atvinnu-
greinar að taka á sig þær launa-
jöfnunarbætur, sem bráða-
birgðalögin gera ráð fyrir.
Framhald á bls. 25.

&
&
&
\

Læriö A & i
* aö f
& * dansa
Eðlilegurþáttur í almennri menntun
hvers einstaklings ætti að vera að
/æra að dansa.
Ath. Afsláttur ef 3 systkini eða
fleiri eru í dansi.
Auka afsláttur ef foreldrar eru líka.
Innritun
stendurr.
yfir
Dansskóli
Heiðars
Ástvaldssonar
Reykjavík: 20345,
25224, 84829 og
27524.
Se/tjarnarnes: 84829
Kópavogur: 38 126
Hafnarfjörður: 28 126
Keflavík: 1690
Dansskóli Hermanns
Ragnars
Reykjavík 72122
Dansskóli Sigvalda
Reykjavík: 83260
Akranes: 83260
Borgarnes: 83260
Hveragerði: 83260
Jazzdansskóli
Iben Sonne
Reykjavík: 12384
Hafnarfjörður: 12384
Ballettskóli
Eddu Scheving
Reykjavík: 43350
\

&
&
DANSKENNARASAMBAND ÍSLANDS
000
TRYGGING fyrir réttri tilsögn í dansi
Loftur Júlíusson:
Slysin um borð
í skuttogurunum
Varðandi ómakleg ummæli í
f jölmiðlum og alvarlegar ásakanir
á skipstjórnarmenn á skuttogur-
um varðandi slysin um borð í
nokkrum þessara skipa, þá vil ég
fyrir hönd stéttarinnar mótmæla
harðlega þessum alvarlegu
ásökunum. I fyrrgreindum
ásökunum eru áberandi orðin
„vegna vankunnáttu“, í þvf sam-
bandi vil ég benda hér á að þeir
skipstjórnarmenn sem tekið hafa
við stjórn á okkar skuttogurum
eru þeir færustu sem völ er á
hérlendis, vegna reynslu sinnar
sem vanir skipstjórnar- og afla-
menn togskipa af ýmsum stærð-
um og gerðum um áraraðir marg-
ir hverjir.
Aðalorsaka slysanna ber síst að
leita eða um að kenna hjá fyrr-
greindum mönnum, heldur út-
búnaði, staðsetningu og fyrir-
komulagi tækja um borð í skipun-
um sjálfum, en þar eiga hlut að
máli erlendir tæknisérfræðingar
sem teiknuðu og smíðuðu viðkom-
andi skip eftir erlendum fyrir-
myndum sem hafa þróast og fast
mótast af framleiðendum þessara
tækja og skipa. Skipstjórnar-
mennirnir sem dagsdaglega
stjórna og nota viðkomandi tæki
og skip og bera ábyrgð á að vel
fari, eru síðast kallaðir til. Við þá
er sagt: gjörið svo vel, takið við
þessu.
Síðan er lagt af stað í fyrsta
túrinn og kemur þá ýmislegt i
ljós. Brúin er of framarlega, illa
sést út um brúargluggana aftur á
dekkið fram og til hliðar, sem
þýðir stórskert öryggi skips og
skipshafnar. Staðsetning sigling-
ar og fiskileitartækja f stýrishúsi
á þröngum og óhentugum stöðum,
og langt frá þeim stað sem talist
getur heppilegastur fyrir skip-
stjórnarmanninn þegar mest þarf
á að halda varðandi stjórnun
skipsins, við trolltöku, á þröngum
siglingarleiðum, í skipaþvögu og
inn og útúr höfnum. Aftast í
stýrishúsinu er síðan komið upp
fyrirferðamiklum stjórnunarút-
búnaði trollspils, grandaraspils og
annarra dekkvfraspila, og sá mað-
ur sem stjórna skal viðkomandi
tækjabúnaði verður að skáskjóta
sér og standa á hlið við þröngan
og smáan gluggaútbúnað á aftur-
vegg stýrishússins, í órafjarlægð
og einangraður frá þeim mönnum
sem á dekki vinna við að innbyrða
og kasta trollinu, auk annarra
starfa þar sem hífingar þarf með.
Þetta tel ég vera eina af mörgum
slysagildrum um borð f þessum
skipum.
Fyrrgreind stjórntæki eiga
hvergi annarsstaðar að vera stað-
sett en niðri á dekki, innanum þá
menn sem þar vinna við sfn störf.
Utbúnað þennan átti aldrei að
fara með upp i stýrishús. Einnig
má benda á að útbúnaður margra
trollspila í skuttogurum okkar
hefur verið hinn mesti skaðvald-
ur, og valdið milljóna króna tjóni
þar sem tapast hafa heilu trollin
með öllum útbúnaði, vegna
bremsugalla, ónákvæmra hraða-
stillinga og stirðleika í inn- og
útskiptingum á víratromlum spil-
anna og fleira f þvf sambandi.
Slíkir gallar eru einnig miklir
slysavaldar.
Dekkbúnaður allra íslensku
skuttogaranna er slíkur að stór
hætta er á, og hafa margir hlotið
slæma byltu, og alvarleg slys hlot-
ist af. Á vinnudekkinu eru sléttar
járnplötur sem málað er yfir á
meðan skipið er alveg nýtt. I not-
kun, þ.e. þegar verið er að draga
og hífa veiðarfærin og annað eftir
dekkinu í sjógangi, bleytu og
veltingi, þá segir það sig sjálft að
öll málning hverfur og eftir verð-
ur gljáandi bert járnið, hált eins
og íssvell. Undir slíkum kringum-
stæðum er hásetum ætlað að fóta
sig og vinna sin verk án nokkurs
til að grípa í sér til halds og
stuðnings þegar á þarf að halda.
Það var á árum gömlu kola-
kynntu togaranna að vátrygginga-
félög gerðu kröfu til að járnplötur
þær sem lágu sitthvorum megin
við vélarreisn á afturdekki væru
upphleyptar (rifflaðar) járnplöt-
ur, en ekki sléttar, til að forða
mönnum frá slæmum byltum og
slysum. Þetta þyrfti strax að at-
hugast hér.
Ég hefi verið á erlendum skut-
togara þar sem dekkið var klætt
með viðarklæðningu, og með upp-
hleyptum járnplötum og er mikill
munur að vinna á slfku dekki
öryggisins vegna.
Koma má fyrir handriðum með-
fram upphækkunum sitthvorum
megin á miðju dekki mönnum til
halds og stuðnings.
Þróunin í smíði staðsetningu og
fyrirkomulagi tækjabúnaðar tel
ég að hafi tekið allranga stefnu
fljótlega eftir að fyrstu skut-
togararnir voru smíðaðir og tekn-
ir f notkun af þeim sem ekki
kunnu skil á togaraútgerð, en
verkfræðingar, tæknimenn, véla-
og tækjaframleiðendur látnir
ráða ferðinni í þessum málum.
Fyrsti skuttogarinn sem ég
kynntist og var skipstjóri á,
Fairtry I, var þannig útbúinn að
hann var með tvö stýrishús, ann-
að frammi á dekki, en hitt aftast á
skipinu beint upp af skutrenn-
unni og upp af athafnasvæði þar
sem hásetarnir unnu við veiðar-
færin og við önnur störf á dekki.
Þarna var skipstjóri við stjórnun
skipsins þegar troll var tekið og
kastað út aftur. Hin ákjósan-
legustu skilyrði til að fylgjast með
störfum manna á dekki og við að
halda skipinu til f misjöfnum
veðrum. Þetta sýndi mér að þarna
væri hinn eini og rétti staður
fyrir skipstjórann við stjórnun,
vegna öryggis skips og skips-
hafnar.
Ég vil beina því eindregið til
útgerðarmanna, skipaverkfræð-
inga sem koma til með að teikna
og láta smíða skuttogara í fram-
tíðinni að hafa stýrishúsið upp af
skutrennu aftast á skipinu, og
munu skuttogurum komandi ára
svipa mjög til flutningaskipa okk-
ar sem keypt hafa verið hingað til
landsins á allra sfðustu árum, og
lfka vel vegna hentugs fyrirkomu-
lags á dekki og rýmis.
Við íslendingar stukkum inní
skuttogaraþróunina einum 20 ár-
um eftir að hún hófst, af slikum
krafti að á aðeins 2 árum höfum
við eignast eina 40 slfka, nýja og
notaða. Flestir voru þeir valdir og
keyptir af útgerðaraðilum sem
aldrei hafa átt við togaraútgerð
fyrr. Við vorum ekkert að hafa
fyrir því að að smá þróa og þjálfa
skipshafnir upp í notkun skipa
með breytt fyrirkomulag og stað-
setningu búnaðar skipanna til
hins betra, heldur voru skipin val-
in og keypt ný og notuð af mörg-
um útgerðaraðilum sem aldrei
fyrr höfðu komið nálægt togaraút-
gerð á ævi sinni og studdust ein-
göngu við upplýsingar sölu-
mennskunnar einnar saman.
Enda varð útkomann eftir þvf.
Slík reynsla er oft dýru verði
keypt, og sjómennirnir sem
mestar kröfur eru gerðar til og
eru með tækin f höndunum og
nota daglega verða að venja sig
við þær aðstæður og þann út-
búnað sem þessi skip hafa upp á
að bjóða með öllum kostum og
göllum sem þar eru um borð.
Að síðustu þori ég næstum að
fullyrða að slysatíðni er ekki
meiri um borð i þessum skipum
hlutfallslega en almennt gerist á
öðrum fiskiskipum, og með bætt-
um útbúnaði sem ég minntist á
hér að framan og með meiri þjálf-
un og kunnáttu skipshafnar mun
draga stórlega úr slysahættum
um borð í þessum skipum. En
minnumst þess ætíð að
sjómennsku fylgir alltaf meiri
slysahætta en landvinna. Verum
þess vegna vel vakandi og vinnum
að því að draga úr þessum hætt-
um sem allra mest.
Loftur Júlfusson,
formaður skipstjóra- og stýri-
mannafélagsins Öldunnar.