Morgunblaðið - 27.09.1974, Blaðsíða 1

Samkomulag í Washington um varnarmál:
Varnarsamningur óbreyttur
— 400manna fœkkun í varnarliði—Islendingar starfa
í radarstöðvum —Aðskilnaður farþegaflugs og herflugs
í gær náðist samkomulag í Washington, um nokkrar
breytingar á framkvæmd varnarsamningsins við Banda-
ríkin. Helztu breytingar samkvæmt þessu samkomulagi
verða þessar:
samningnum upp með 12 mán-
aða fyrirvara.
Hér fer á eftir frásögn Geirs
Haarde, fréttaritara Morgun-
blaðsins f Washington af viðræð-
unum og yfirlýsing sú, sem birt
var f lok þeirra:
Fækkað verður f varnariiðinu
um 400 manns. Kemur það
fram f frétt frá AP-fréttastof
unni og hefur Morgunblaðið
aflað sér upplýsinga um að sú
tala er rétt. Nú eru um 3300
menn f varnarliðinu en verða
eftir fækkunina um 2900
menn. Fækkun þessi kemur
fyrst og fremst fram f hópi
þeirra bandarfsku varnarliðs-
manna, sem starfa við radar-
stöðvarnar. Munu Islendingar
taka við störfum þar eftir því
sem unnt verður að útvega
mannafla til þeirra starfa en
þjálfun þeirra mun taka nokk-
urn tfma. Fækkun þessi er f
samræmi við tillögur sem
Bandarfkjamenn sjálfir gerðu
f növembermánuði fyrir tæpu
ári.
Allir varnarliðsmenn eiga
samkvæmt þessu samkomulagi
að búa innan Keflavfkurflug-
vallar en til þess þarf að auka
húsakost á vegum varnarliðs-
ins á flugvellinum.
Almenn flugstarfsemi verður
aðskilin frá starfsemi varnar-
liðsins. Munu Bandarfkja-
menn standa undir kostnaði
við þá kerfisbreytingu. Undir-
búningur að slfkri breytingu
var kominn á lokastig f tfð
viðreisnarstjórnarinnar. Jafn-
framt má gera ráð fyrir, að
Bandarfkjamenn aðstoði við
útvegun fjármagns til bygg-
ingar nýrrar flugstöðvar fyrir
almennt farþegaflug á Kefla-
vfkurflugvelli.
Með þessu samkomulagi er
fallin niður sú endurskoðun
varnarsamningsins við Banda-
rfkjamenn, sem hófst f júlf-
mánuði 1973 er vinstri stjórn-
in krafðizt endurskoðunar skv.
7. gr. samningsins en f sam-
ræmi við þá grein var hægt frá
25. des 1973 að segja varnar-
VIÐRÆÐUM Einars Agústsson-
ar, utanríkisráðherra, og Sisco,
varautanríkisráðherra Banda-
rfkjanna, lauk í dag með sam-
komulagi um eftirfarandi yfirlýs-
ingu:
„Framhald viðræðna um
varnarmál fór fram í Washington
26. sept. sl. milli Einars Ágústs-
sonar utanríkisráðherra og vara-
utanríkisráðherra Banda-
rfkjanna, Joseph Sisco.
Samkomulag náðist um ýmsar
breytingar á framkvæmd varnar-
samningsins frá 1951. Ákveðið
Framhald á bls. 2.
Frá fundi ráðherranna með fréttamönnum. Frá vinstri: Eivind Bolle, sjávarút-
vegsráðherra, Trygve Bratteli, forsætisráðherra og Jens Evensen, nýskipaður
fiskveiðilögsöguráðherra.
Geir Hallgrímsson forsætisráðherra:
Samkomulagið í samræmi
við stefnu ríkisstiómarinnar
MORGUNBLAÐIÐ sneri sér f gærkvöldi til Geirs Hallgrfmssonar,
forsætisráðherra og innti hann álits á samkomulagi þvf, sem gert var f
Washington f gær. Forsætisráðherra sagði:
„Hér er um það að ræða, að
samkomulag hefur tekizt við
Bandaríkjamenn I samræmi við
stefnuyfirlýsingu rikisstjórnar-
innar f varnar- og öryggismálum.
Felld er niður endurskoðun á
varnarsamningnum sjálfum og i
því felst, að honum verður ekki
sagt upp þar sem þær breytingar
á varnarviðbúnaði á tslandi, sem
stefnuyfirlýsing ríkisstjórnarinn-
ar miðar að, rúmast innan
óbreytts varnarsamnings.
Breytingin á fyrirkomulagi
varnarviðbúnaðar er, eins og f
stefnuyfirlýsingunni segir, fólgin
í þvi, að Islendingar taka meiri
þátt í störfum þeim, sem varnar-
liðið hefur hingað til innt af
hendi og ekki er hernaðarlegs eðl-
is. Er hér ekki sízt átt við störf í
radarstöðvum. Um þetta fer eftir
nánara samkomulagi og eftir því
sem íslendingar geta látið í té
mannafla en það tekur nokkurn
tíma að þjálfa menn til þessara
starfa. Þá felst í þessu samkomu-
Norðmenn færa út í
50 mílur á næsta ári
Ösló 26. september — AP. NTB.
MINNIHLUTASTJÓRN norska Verkamanna-
flokksins tilkynnti á fimmtudag, að hún ætlaði að
útiloka togara frá ákveðnum svæðum úti fyrir
strönd Noregs nú á þessu ári og færa út fiskveiði-
lögsöguna meðfram strönd Norður Noregs úr 12
sjómflum f 50 á næsta ári.
Jens Evensen, viðskipta- og kaupskipamálaráð
herra verður frá og með föstudegi leystur frá
störfum um stundarsakir og skipaður ráðherra
fiskveiðilögsögu og hafréttar. Mun hann starfa f
tengslum við utanríkisráðuneytið.
A meðan þetta fyrirkomulag
varir, mun Einar Magnusson,
gegna störfum viðskiptaráðherra,
en hann hefur verið helzti ráð-
gjafi Evensens um olíumál.
Tilkynnt var um þessar áætlan-
ir stjórnarinnar á blaðamanna-
fundi sem Trygve Bratteli, for-
sætisráðherra, Eivind Bolle, sjáv-
Evensen
arútvegsráðherra, og
héldu á fimmtudag.
„Við vonum, að við getum lokað
ákveðnum svæðum fyrir togurum
án árekstra við önnur lönd og við
erum vissir um, að þau munu
skilja afstöðu okkar,“ sagði Bratt-
eli.
Það verður í verkahring Even-
sens að skýra afstöðu Norðmanna
fyrir stjórnum annarra rfkja og
Bratteli sagði, að hann mundi
ræða við Breta, Vestur-Þjóðverja,
Pólverja, Frakka, Sovétmenn og
líklega Hollendinga um friðuðu
svæðin og útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar.
Bratteli lagði áherzlu á, að þess-
ar aðgerðir væru aðeins til bráða-
birgða, þar til alþjóðlegt sam-
komulag hefur náðst um 200
milna efnahagslögsögu.
Evensen sagði, að hann byggist
við, að viðræður við aðrar þjóðir
hæfust seint í næsta mánuði.
Hann sagði einnig, að hann ætlaði
að gefa Efnahagsbandalaginu
skýrslu um allar aðgerðir Norð-
manna í þessum málum.
Ráðherrarnir sögðu á fundin-
um, að stjórnin myndi fara í einu
og öllu eftir alþjóðareglum og
haga viðræðunum þannig, að ekki
yrði hætta á, að Norðmönnum
Framhald á bís. 2.
lagi, að varnariiðsmönnum öllum
verði búin aðstaða á Kefiavfkur-
flugvelli með auknum húsakosti
þar og síðast en ekki sizt, að unnið
verði að því eins fljótt og verða
má, að skilið verði á milli starf-
semi varnarliðsins annars vegar
og almenns farþega- og farmflugs
hins vegar. Vitaskuld eru ýmis
atriði eins og fram kemur í frétta-
tilkynningu utanríkisráðuneytis-
ins ekki frágengin og verður nán-
ar um þau rætt f viðræðum hér
heima."
V-Þjóðverjar
vilja viðræður
Bonn 26. september —
Einkaskeyti til Morgunblaðsins
frá AP
Á FIMMTUDAG ftrekaði vestur-
þýzka stjórnin, að hún vildi
leggja sitt af mörkum til að leysa
landhelgisdeilduna við lslend-
inga.
Karl Mörsch, aðstoðarutanríkis-
ráðherra, skýrði þinginu frá þvf,
að Vestur-Þjóðverjum hefði ekki
borizt formleg tilkynning um
þann ásetning íslenzku ríkis-
stjórnarinnar að færa fiskveiði-
lögsöguna út í 200 mílur.
Þjóðverjar eru reiðubúnir að
hefja viðræður við íslendinga og
að gera allt til að verja hagsmuni
þýzkra útgerðarmanna, sagði
Mörsch.