Morgunblaðið - 22.09.1974, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. SEPTEMBER 1974
Bvalarheimilið Hraun
búðir vígt í Eyjum í dag
1 DAG sunnudag, verður dvalar-
heimilið Hraunbúðir vfgt f Vest-
mannaeyjum, en það er byggt
fyrir erlent gjafafé, sem barst til
Drukknaði í
Skjálfandafljóti
lINS OG sagt var frá í blaðinu í
gær, drukknaði maður í Skjálf-
andafljóti á fimmtudag. Maður-
inn hét Páll A. Pálsson, tæplega
sextugur að aldri og bjó að Snið-
götu 1 á Akureyri. Hann var einn
þekktasti hrefnuskipstjóri lands-
ins.
Hjálparstofnunar kirkjunnar og
Rauða kross tslands vegna nátt-
úruhamfaranna f Vestmanna-
eyjum.
Það var 11. júlí 1973, sem fyrstu
viðræður áttu sér stað milli
bæjarstjórnar Vestmannaeyja og
Rauða kross tslands um byggingu
dvalarheimilis. Verkið var síðan
boðið út um haustið og bárust
tilboð frá Finnlandi, Svíþjóð og
Danmörku. Um áramótin var end-
anlega samið um byggingu húss-
ins við danska fyrirtækið Asmus-
sen og Weber A/S, en arkitekt
var íslendingurinn Hilmar
Björnsson, er starfar hjá þessu
fyrirtæki. Hagverk s.f. annaðist
útboð og hafði yfirumsjón með
efniskaupum og framkvæmdum
öllum.
Dvalarheimilið er 1865 fermetr-
ar að stærð. Rúmafjöldi er 41, og í
húsinu er auk þess herbergi fyrir
starfsfólk, aðstaða fyrir lækna og
sjúkraþjálfa. Þá eru herbergi
fyrir föndur, líkamsrækt og fl.
Þeir erlendu aðilar, sem lagt
hafa fé að mörkum í þetta hús,
eru: Haandslag til Island, Ameri-
can Scandinavian Foundation, Is-
landsvinir í Sviss og Rauða kross
félagar á Norðurlöndunum og
Sviss.
Framhald á bls. 39
Landsfundur bókavarða:
Hlutur bókasafnsfræðinnar
verði efldur í Háskólanum
Verið er að slá upp mótum fyrir efstu hæð Sjálfstæðishússins.
Geir Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokksins:
Or vöxtur floklísins kall-
ar á bætt starfsskilyrði
Fjáröflun hefst að nýju vegna byggingar Sjálfstæffishiíssins
ÞRIÐJA landsfundi bðkavarða-
félags tslands lauk f Reykjavfk f
sfðustu viku. Á fundinum voru
rædd ýmis hagsmunamál bóka-
varða og bókasafna. Ennfremur
voru á fundinum samþykktar
ýmsar ályktanir og verða nokkrar
þeirra raktar hér.
„Þriðji landsfundur ísl. bóka-
varða beinir þeirri áskorun til
menntamálaráðherra, að hann
efli hlut bókasafnsfræði sem
kennslugreinar innan Háskóla Is-
lands, þannig að hún hljóti jafn-
rétti við aðrar kennslugreinar.“ I
greinargerð með þessari ályktun
segir m.a., að ráða þurfi sérstakan
starfskraft til kennslu, einn kenn-
ara nú þegar og annan eigi síðar
en 1. janúar 1975, til þess að hef ja
megi kennslu þeirra 20 nýju nem-
enda, sem innritazt hafa á þessu
hausti og til þess að halda megi f
Framhald á bls. 39
BYGGINGARNEFND Sjálfstæðishúss-
ins er nú að hefja nýtt átak til fjáröfl-
unar vegna byggingarinnar. Fjársöfn-
unin hefst á þriðjudag. Byrjað verður f
Nes- og Melahverfi og sfðan verður á
næstu vikum leitað eftir stuðningi fólks f
öðrum hverfum borgarinnar. Morgun-
blaðið hafði tal af Geir Hallgrfmssyni
formanni Sjálfstæðisflokksins og Albert
Guðmundssyni, formanni byggingar-
nefndar, af þessu tilefni. Gert er ráð
fyrir, að lokið verði við að steypa húsið
upp f næsta mánuði, en nú er verið að slá
upp mótum fyrir efstu hæð hússins. Geir
Hallgrfmsson sagðist treysta á skilning
sjálfstæðismanna á þörfinni fyrir vinnu
og fjárframlög.
Formaður Sjálfstæðisflokksins,
Geir Hallgrfmsson, forsætisráð-
herra, sagði f samtali við Morgun-
blaðið f gær, að bygging Sjálf-
stæðishússins væri nú að taka á
sig þá mynd, sem hún endanlega
Síðasta vika IWASHINGTON
Frá blm. Mbl.
Geir H. Haarde
Blóðtappinn f fæti Nixons,
skilyrðisbundin uppgjöf saka
þeim til handa, sem neituðu að
berjast f Vietnam og uppljóstr-
anir um starfsemi CIA f Chile
hafa verið efst á baugi hér vest-
an hafs undanfarna viku. Þá
hefur í fréttum einnig mikið
verið f jallað um vandamál, sem
skapazt hafa vegna þess, að
börn f sumum borgum hafa
verið flutt langar leiðir f stræt-
isvögnum f skólann til að koma
á kynþáttajafnvægi f bekkjar-
deildum. Og f lftilli borg f Vest-
ur-Virginfu ætlar allt af göfl-
unum að ganga, og menn hafa
lagt niður vinnu, vegna þess að
í skólabókum unglinganna f
bænum er að finna orðbragð,
sem er foreldrunum Iftt að
skapi.
Skilyrt
sakauppgjöf
— óskilyrt náðun
Skilyrðisbundin sakar-
uppgjöf þeirra, sem struku úr
herþjónustu f Vietnam eða
neituðu að gegna henni, var
mikið f fréttum f vikunni.
Áætlun Fords forseta gerir ráð
fyrir, að þeir, sem hér er um að
ræða, gegni eins konar þegn-
skylduvinnu f tvö ár. Áætlunin
hefur fengið mjög daufar und-
irtektir hjá þeim, sem hún á að
ná til, og tiltölulega fáir hafa
gefið sig fram til að hljóta upp-
gjöf saka á þennan hátt. Gamlir
uppgjafahermenn telja, að
tveggja ára þegnskylduvinna sé
allt of væg refsing fyrir að hafa
skorazt undan merkjum, en
flestir þingmenn virðast telja,
að hér sé siglt bil beggja á
skynsaman hátt. Hér er á ferð-
inni mjög erfitt vandamál, sem
er samfléttað siðferðilegum
spurningum. Margir bera
saman óskilyrta og algjöra náð-
un Nixons og þessa sakarupp-
gjöf og þykir sem tvöfalds sið-
gæðis gæti, enda þótt málin séu
óskyld og ósambærilég að öðru
leyti.
Petrodoliarar
í umferð
Blöðum hefur orðið tfðrætt
um það undanfarna mánuði,
hvað Arabalöndin muni gera
við alla þá peninga, sem þeim
hefur áskotnazt vegna hækkaðs
olfuverðs undanfarið. Talið er,
að féð fari að mestu leyti á
skammtfmapeningamarkaði f
Evrópu og Bandarfkjunum, en
eitthvað hefur samt verið notað
til kaupa á landareignum og
hlutabréfum. Þannig var frá
þvf skýrt f vikunni, að fyrirtæki
Araba hefðu keypt eyju undan
Suður-Karolfnu til að koma upp
skemmtigarði og baðaðstöðu,
risastóran búgarð í Arizona og
verzlunarhverfi f Atlanta,
Georgia. Þessar fjárfestingar
er litið á sem ytri tákn um hinn
aukna auð Árabalandanna.
Áætlað hefur verið, að
aukinn hagnaður Arabaland-
anna á þessu ári nemi 40—60
milljörðum Bandarfkjadala,
sem mundi nægja til að kaupa
upp bandarfska stáliðnaðinn.
Kaldhæðnir gárungar gera þvf
skóna, að Arabalöndin muni
nota PetrodoIIara þessa til að
kaupa upp stóran hluta alls iðn-
aðar f landinu, þegar tfmar
lfða, þ. á m. hergagnaiðnað-
inn. En Arabar sjálfir virðast
lftinn áhuga hafa á þvf. Eins og
nú er komið, virðist þeim fyrst
og fremst umhugað um að fá
góðan arð af aurunum sfnum og
þvf fjárfesta þeir á þann hátt,
sem ekki kemur fjárfestingar-
mörkuðum f uppnám. Sú er
a.m.k. raunin enn sem komið
Húmor Fords
Þann aldarfjórðung, sem
Ford núverandi Bandaríkjafor-
seti sat f fulltrúadeild þingsins,
hafði hann að sögn aldrei sér-
stakt orð á sér fyrir skerpu eða
kfmnigáfu. Brandarar John-
sons fyrrum forseta um Ford
eru vel kunnir, t.d. sá, að Ford
hafi spilað rugby einum of
lengi án þess að nota hjálm.
Menn fengu smásýnishorn af
kfmnigáfu forsetans f vikunni f
hófi, sem hann hélt fyrir blaða-
menn og mikið var skýrt frá.
Þar lét forsetinn fljúga brand-
ara, sem jafnvel Sá næst bezti f
Mbl. mundi fúlsa við.
Áð öllu samanlögðu rif jaðist
upp annar brandari Johnsons
um Ford, sem sé að Ford væri
of tregur til að geta gengið og
tuggið tyggigúmmf samtfmis.
Eitt fréttatfmaritanna hafði f
vikunni eftir þingmanni einum
eftir náðun Nixons: Ætli hann
sé ekki byrjaður að tyggja
tyggjó upp á nýtt?
fengi. Þetta væri glæsilegt hús, og
allt það stuðningsfólk Sjálf-
stæðisflokksins, sem þegar hefði
Iagt fram mikla vinnu og fjár-
framlög, ætti miklar þakkir
skildar. Nú væri að hefjast nýtt
átak f byggingarmálunum og
hann treysti á skilning sjálf-
stæðismanna á þörfinni á vinnu í
og f járframlögum.
Geir Hallgrímsson sagði síðan,
að Sjálfstæðisflokkurinn fengi
þarna góða starfsaðstöðu, sem
mikil og brýn nauðsyn væri á til
þess að efla flokksstarfið og til
þess að mynda tengsl milli flokks-
ins og fólksins í landinu með fjöl-
þættri starfsemi. Á þann hátt
fengi æ stærri hópur fólks mögu-
leika til þess að hafa bein áhrif á
stefnumótun Sjálfstæðisflokks-
ins. Flokkurinn nyti einnig góðs
af því frjómagni, er í slfku starfi
fælist.
Því næst vék Geir Hallgrímsson
að starfsemi stjórnmálaflokkanna
í landinu og sagði, að þeir væru
oft gagnrýndir fyrir að standa
utan við hið daglega líf og áhuga-
mál fólksins f landinu. Sjálf-
stæðisflokkurinn væri baráttu-
tæki fyrir fólk, er aðhylltist sömu
lífsskoðanir og sömu hugsjónir.
Slíkum fjöldaflokki væri nauð-
synlegt að feta inn á nýjar brautir
í samræmi við breyttan tíma og til
þess að hafa frumkvæði að mótun
hagsældarþjóðfélags. Til þessa
þyrfti húsnæði. Núverandi hús-
næði flokksins væri hins vegar
allsendis ófullnægjandi og ein-
stök flokksfélög væru á hrakhól-
um svo og önnur starfsemi,
flokkurinn ætti nú vart herbergi
til smærri fundahalda.
Hinn öri vöxtur flokksins
kallaði á skipulagt átak f þessum
efnum. Ef sjálfstæðismenn
ætluðu að tryggja áframhald
þeirrar þróunar mætti ekki láta
húsnæðismál flokksins standa
starfsemi hans fyrir þrifum.
Þannig yrði þetta hús samein-
ingartákn alls sjálfstæðisfólksins
f landinu.
Albert Guðmundsson, formaður
bygginganefndar Sjálfstæðishúss-
ins, sagði, að á þriðjudag hæfist
almenn fjársöfnun í Reykjavík til
þess að tryggja, að húsið kæmist
upp nú í vetur. Albert sagði, að
þegar hefðu f jölmargir aðilar lagt
fram drjúgan skerf til hússins
með sjálfboðavinnu og fjárfram-
lögum. Enn vantaði þó talsvert á,
að endar næðu saman. Af þeim
sökum yrði nú hafin fjársöfnun á
nýjan leik og leitað yrði til þeirra,
sem ekki hefðu þegar lagt sitt af
mörkum.
Söfnunin hefst í Nes- og Mela-
hverfi á þriðjudag og siðan
verður haldið áfram næstu vikur í
einstökum hverfum borgarinnar.
Albert Guðmundsson sagði, að
húsið væri reist fyrir framlag
fjölda einstaklinga og andvirði
Valhallar og með gífurlegri vinnu
sjálfboðaliða. Fjáröflun hefði
hafist á landsfundi 1971, en sfðan
hefði komið nokkur lægð vegna
kosninganna og undirbúnings-
starfs fyrir þær. Það fé, sem
þannig hefði safnast, hefði runnið
til þeirra framkvæmda, sem nú
þegar væri lokið við.
Sjálfstæðisfólk um land allt
þyrfti nú á nýjan leik að gera
átak í fjársöfnun, þannig að tak-
ast mætti að ljúka við að steypa
húsið upp í vetur. Hann sagði, að
byggingarnefndin hefði tekið
betta verk að sér í þeirri trú, að
sjálfstæðisfólk skildi þarfir
flokksins fyrir bætta húsnæðisað-
stöðu, svo að hann gæti uppfyllt
þær kröfur, er til hans væru
gerðar. Og í trú á samtakamátt
sjálfstæðisfólksins væri nú enn á
ný leitað eftir stuðningi til þess að
standa straum af næsta áfanga
húsbyggingarinnar. Undirtektir
fólks hefðu fram til þessa staðfest
björtustu vonir nefndarinnar og
trú fólksins á flokkinn væri með
þeim hætti, að hann væri þess
viss, að ekki þyrfti að verða hlé á
framkvæmdum.
Byggingarnefndin treysti því,
að sjálfstæðisfólkið f hverfum
borgarinnar tæki vel á móti full-
trúum flokksins, sem f þessari
viku leita eftir framlögum til
byggingarframkvæmdanna. Þetta
sameiginlega átak yrði þannig
ljóst dæmi um samtakamátt sjálf-
stæðisfólks á landinu öllu.