Morgunblaðið - 26.03.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MARZ 1983
Opið til
4 í dag
NÝSLÁTRAÐ SVÍNAKJÖT
Á ELDGOMLU VERÐI
★ Svínalæri 1/1 m/beini 99,00 kr. kg
★ Svfnalæri úrbeinaö 198,00 kr. kg
★ Hryggir 1/1 190,00 kr. kg
★ Svínabógar þverskornir 1/1 99,50 kr. kg
★ Svínabógar hringskornir 1/1 109,90 kr. kg
★ Svínabógar úrbeinaöir 144,25 kr. kg
★ Reyktur bógur, hringskorinn 1/1 121,20 kr. kg
★ Reyktur bógur, úrbeinaöur 176,40 kr. kg
★ Svínahnakki m/beini 109,00 kr. kg
★ Svinahnakki, úrbeinaöur 162,60 kr. kg
★ Reyktur svínahnakki, úrbeinaöur 184,10 kr. kg
★ Hamborgarhryggur m/beini 199,00 kr. kg
★ Hamborgarhryggur án hryggbeins 280,30 kr. kg
★ Reykt svínalæri 1/1 135,00 kr. kg
★ Reykt svínalæri, úrbeinaö 223,98 kr. kg
★ Svínaskankar 31,15 kr. kg
★ Svínalundir 306,80 kr. kg
★ Svínakótilettur 239,55 kr. kg
ÞYKKVABÆJARHANGIKJÖTIÐ
LANDSFRÆGA
★ Reykt læri 1/1 hlutaö 114,90 kr. kg
★ Reyktur frampartur hlutaöur 69,30 kr. kg
★ Reykt læri úrbeinaö 178,00 kr. kg
★ Reyktur frampartur úrbeinaður 129,00 kr. kg
LÉTTREYKT LAMBAKJÖT
★ Hamborgarhryggir 98,00 kr. kg
★ Hamborgarhryggir úrbeinaöir 199,40 kr. kg
★ London Lamb 148,50 kr. kg
ÚRBEINAÐ LAMBAKJÖT
★ Lambalæri úrbeinaö 150,50 kr. kg
★ Frampartur úrbeinaöur 119,99 kr. kg
★ Hryggir úrbeinaöir 177,40 kr. kg
FUGLAKJÖT
★ Rjúpur 86,00 kr. stk.
★ Kjúklingar 5 stk. f poka 96,00 kr. kg
DILKAKJÖT í
HEILUM SKROKKUM
Á GAMLA VERÐINU
Kynning í dag:
Unnar kjötvörur. Electrolux
örbylgjuofnar.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir BJÖRN BJARNASON
56 SÍÐIIR

FÖOTl DACI II 2S. MAR2 IM
PrrilwHji Moffb
Reagan Bandarfkjaforacti f ajóavarpsr»óu:
Varnarkerfi verði sett
upp úti í himingeimnui
Gerir kjarnorkuvopn úrelt og gagnslau.s
R\M)«KlKJ«MF.NN lon. •»> uM .uMtkfrfl •> I |r«m
I rramiMm*>. arm I •« |ou |r»«d*0 aoiéikxm rMflufum i ítafi of
fo» kj»rnorkw>ofn urrll Of f»fiul»wi Kom k*<U frum i rjOn.kr*
rrU n RonaM R'ifx fornti rhttn I H<iu Hnnr i Uukmfur
I r*t mihk hr.rimfu fr
U krnrnfl. nf ■UuU Wfw
«* Rwl •* r'ira brul uri
Þá u|K Rrufnn mnrrrmur »0
ikari ' mr\ unmfl ifl þ., nu nfl
•kipulrffja illkar rtnnUiknir tll
!•»«« ttm. Tnhmnrkifl >»ri •«
úirýmn þrirri h»ttu. rrm turnfli
•rtopn «»n po rf lil *rll rhki um« rhki ofnr hrrnnflnr>‘fir-
unnt afl fr»mlnflo fjrr m um rfln burflum n* •tjflrnmfllnitinninfi*
rftlr n»slu nldnmoi Er tnlié uffli rorwtmn .Tihmark okknr !
frrmilflft. nfl þr««i flatlun b\(fi rr hifl nni of lakmflrk »Hr»
fl !»»rr fntlum rfla orfri»l»I»km »nn»rr» þjflfla rn þnfl rr «fl fmnn
Uli i frimnum wm nfl »>o komnu Inftir nl.tfl komt i »f fyrir
rr frrmur fr»flilrfur rn rnun- kjnrnorkunlyrjoM Éf »kor» þvi fl ]
'•rulrfur mofulriki fyrlr. m þfl vuindnmonn okknr. rni Iriu I
tnlifl frnmk\»mnnlrft okkur i i» kjnrnorku.opnm •« i
,V»n rkhi briro nfl bjnrft brmo m) hinom mihlu hmfi- \
mnnnvhfum rn hrfnn þrirrn." Imkum Umm *« þvi mhmnrki
■»*h Rr»f*n i r»ftu linni .Cf mnnnk>n»m> of hrimafrWormt
1*1. »« þofl r* brtri Irrfl fjrrir U Iflu oflkur . r* hou i»k,
hrndi Hun rr ru *fl hrfj»»i «
h»nd* um frnmk>»md i»tlun*r fofn»l»u» *
um »A m»u hinm frif\»nlr«u
rldflnufnh»ttu frft So.rrnkjun-
um mrfl nrnnrnflfrrflum ‘ For
•rtmn uffli mnfrrmur. ofl hifl
u »»tlun ifl fullu fyrr
n»«u nldnmflt .En«u nfl
rr nutrrnndi urkmþokkmf
Stórfelld hernaðaruppbygging
Sovétríkjanna í Vesturheimi
vopn byggjast einkum á
tvennskonar geislum sem senda
má með ljóshraða: lasergeislum
sem græfu sig inn í skotmarkið,
eyðilegðu það eða skemmdu og
róteindageislum (particle beam)
sem bræddi skotmarkið, bryti
eða skemmdi. Að sögn Alþjóða-
hermálastofnunarinnar er það
bjartsýnt mat að laservopn verði
nothæf eftir 10 til 15 ár í Banda-
ríkjunum en róteindavopn eftir
20 ár. Tímann megi stytta ef
kapp yrði á það lagt. Til þessa
hefur ríkisstjórn Reagans virst
næsta hikandi í afstöðu sinni til
þessara vopna en mælti þó fyrir
um sérstaka athugun á þessu
sviði í júní á síðasta ári.
Alþjóðahermálastofnunin seg-
ir að Sovétmenn hafi unnið að
rannsóknum og tilraunum á
geislavopnum og stigið skref til
að beita laservopnum og rót-
eindavopnum gegn gervitunglum
og langdrægum eldflaugum.
Kemur fram í riti IISS að í Los
Alamos, tilraunastöð Bandaríkj-
anna, séu róteindageislatækin
byggð að sovéskri fyrirmynd.
Hins vegar efist bandarískir vís-
indamenn um að Sovétmenn hafi
framleitt geislavopn sem nýtan-
legt sé á þessu stigi.
Tæknileg hlið þessa máls er
illskiljanleg og hingað 'til hafa
geimstríð verið helsta viðfangs-
efni vísindaskáldsagna eða
kvikmynda. Hin hliðin, sú póli-
tíska og herfræðilega, er ekki
síður flókin, því að með hug-
myndum sínum kollvarpar Ron-
ald Reagan öllum þeim viðhorf-
um sem legið hafa að baki um-
Geislavopn til aö
útrýma kjarnorkuvopnum
Ognarjafnvægið svonefnda á milli risaveldanna byggist á því að þau geta
hótað hvort öðru gjöreyðingu. Kasti annar aðilinn kjarnorkusprengjum á
hinn getur sá sem á var ráðist svarað í sömu mynt. í ræðu Ronald
Keagans, Bandaríkjaforseta, á miðvikudagskvöld lýsti hann vilja sínum
til að hverfa frá ógnarjafnvæginu. í stað þess að svara í sömu mynt eftir
að hafa orðið fyrir árás vill forsetinn að varnir Bandaríkjanna byggist á
því að sovéskum eldflaugum verði eytt áður en þær ná til skotmarka
innan Bandaríkjanna. „Væri ekki betra að bjarga mannslífum en hefna
hinna látnu?,“ spurði forsetinn í ræðu sinni.
Eg hvet vísindamennina
sem færðu okkur kjarn-
orkuvopnin að nýta mikla hæfi-
leika sína í þágu mannkyns og
heimsfriðar; að færa okkur þau
tæki sem gera þessi kjarnoru-
vopn óvirk og úrelt,“ sagði Ron-
ald Reagan og lýsti því jafn-
framt yfir að hann myndi gefa
fyrirmæli um að hafið yrði víð-
tækt og skipulegt starf sem mið-
aði að því að móta rannsókna- og
þróunaráætlun í því skyni að
útiloka hættuna sem stafar af
langdrægum kjarnorkueldflaug-
um. Taldi forsetinn að þar með
væri lagður grunnur að afvopn-
unaraðgerðum sem útilokuðu
vopnin sjálf. í lok ræðunnar kom
fram það álit Reagans að hann
væri með hugmyndum sfnum að
leggja drög að átaki sem gæti
breytt mannkynssögunni.
Margar spurningar vakna þeg-
ar menn standa frammi fyrir
slíkum yfirlýsingum Banda-
ríkjaforseta. Hér er alls ekki
rými til að svara þeim öllum.
Spyrja má: Hvernig er unnt að
mynda varnarkerfi gegn lang-
drægum eldlflaugum? f samn-
ingi sem Bandaríkin og Sovét-
ríkin gerðu með sér, svokölluð-
um ABM-sámningi frá 1972 og
bókun við hann frá 1974, er
hvoru ríki heimilað að koma upp
varnarkerfi gegn langdrægum
eldflaugum á einum stað og séu
ekki fleiri en 100 varnareldflaug-
ar í því. Sovétmenn hafa sett
upp slíkt eldflaugavarnarkerfi
umhverfis Moskvu en Banda-
ríkjamenn hafa ekki komið sér
upp slíku kerfi þrátt fyrir
margvíslegar rannsóknir og til-
raunir á þessu sviði.
ABM-samningurinn bannar
ekki rannsóknir og þróun á eld-
flaugavarnarkerfum og á þeirri
forsendu sagði Reagan í ræðunni
á miðvikudagskvöld að hug-
myndir sínar væru í samræmi
við skuldbindingar samkvæmt
ABM-samningnum. Ronald
Reagan nefndi ekki neina eina
leið til að gera kjarnorkuvopn
„úrelt" með varnarkerfi. Eftir
ræðuna sögðu aðstoðarmenn for-
setans, að hann legði ekki
áherslu á eina leið umfram aðra
en vildi að rannsóknum yrði
hraðað bæði að því er varðar
geimstöðvar sem nota mætti til
að senda orkugeisla er tortímdu
eldflaugum og eldflaugavarn-
arkerfi á landi. Forsetinn sagði
að það kynni að taka áratugi að
framleiða þessi kerfi.
f ársriti Alþjóðahermálastofn-
unarinnar í London (IISS) Strat-
egic Survey sem kom út fyrir
tæpu ári er lýst tilraunum
Bandaríkjamanna og Sovét-
manna með geislavopn. Þessi
ræðum um kjarnorkuvopn fram
til þessa. Stöðugleikinn í ógnar-
jafnvæginu er talinn stafa af því
að hvorugum aðila kemur til
hugar að grípa til kjarnorku-
vopna af ótta við ógnarmátt
hins. Öðlist annar aðiljnn getu
til að verja sig gegn kjarnorku-
árás aukast líkurnar á kjarn-
orkustríði og því eru eldflauga-
varnir til þess fallnar að draga
úr stöðugleikanum. Þetta eru
hinar hefðbundnum röksemdir
sem liggja til grundvallar varn-
arstefnu Vesturlanda.
Eftir ræðu Reagans hafa
fræði- og vísindamenn bent á
það, að varnir gegn kjarnorku-
árás auki ekki öryggi í veröld-
inni vegna þess að með vörnun-
um sé hafinn nýr áfangi f
vígbúnaðarkapphlaupinu og loks
komi til þess að aðilar telji sig
knúna til að grípa til forvarnar-
stríðsaðgerða úti í geimnum til
að eyðileggja varnarkerfi and-
stæðingsins.
Viðbrögð bandarískra vísinda-
manna við hvatningu forsetans
hafa verið mismunandi. Dr.
Victor Weisskopf frá Massa-
chusetts Institute of Technology
(MIT) sagðist líta á markmið
forsetans sem „mjög hættuleg og
til þess fallin að draga úr stöð-
ugleika (destabilizing)" en bætti
jafnframt við í samtali við The
New York Times í gær að svona
kerfi kynni að verða nothæft þó
langt væri í það. Hann sagði að
yrðu Sovétmenn fyrri til að
koma sér upp slíkum eldflauga-
vörnum yrðu Bandaríkjamenn
„gjörsamlega varnarlausir" og
bætti við: „Hvor um sig yrði að
skjóta það niður sem hinn hefði
sent upp í geiminn — það væri
upphaf kjarnorkustyrjaldar."