Morgunblaðið - 29.09.1974, Blaðsíða 2

2
----j-------------------------------------
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 1974
Landnámsteppið nýja sést I fyrsta skipti, eftir að það er tekið úr vefstólnum. Við það standa þær Margrét
Kærnested og Vigdfs Kristjánsdóttir
Landnámsteppið búið
VIGDlS Kristjánsdóttir, lista-
kona, hefur lokið við að vefa
teppi það, sem hún hefur unnið
fyrir Reykjavfkurborg í tilefni af
1100 ára landnámsafmæli
Reykjavfkur. Jóhann Briem, list-
málari gerði myndina, en hann
gerði einnig fyrirmyndina að
teppinu um landnám Ingólfs, sem
Vigdfs óf og Bandalag kvenna gaf
borginni.
Teppið var tekið úr vefstólnum
á fimmtudag á loftinu í Austur-
bæjarskólanum, þar sem Vigdís
hefur setið við vefinn ásamt Mar-
gréti Kærnested, sem hefur unnið
með henni. Þar hefur vefurinn
verið sleginn í hálft annað ár,
enda er teppið stórt, 2x2‘A metri
að stærð og flókið I vefnaði. Marg-
ir fallegir litri eru í hverjum fleti
en allt garnið er íslenzk ull,
og mestallt hefur Vigdís litað
sjálf. Þarna eru fagrir indigóbláir
litir, rauður litur úr blaðlús og
fjöldi jurtalita.
Myndvefnaðurinn sýnir Ingólf
Arnarson að varpa öndvegissúlu
sinni fyrir borð, þegar hann nálg-
ast landið. Og við hlið hans stend-
ur Hallgerður kona hans og sést
baksvipur hennar. Vigdfs var
spurð að þvi, hvað hefði verið
erfiðast að vefa, hún svaraði hik-
laust: andlit Ingólfs!
Framhald á bls. 38
Síðasta vlka IWASHINGTON
Frá blm.Mbl.
Geir H. Uftifde
Yfirlýsing Edward Kennedys
um, að hann verði ekki f for-
setaframboði 1976 hratt af stað
miklum vangaveltum um, hver
muni verða frambjóðandi
Demókrata og þegar hafa marg-
ir gefið sig fram, sem telja sig
kallaða til starfsins. Nefnd
öldungadeildarþingmanna hef-
ur yfirheyrt Nelson Rocke-
feller f bak og fyrir I vikunni
um auð sinn og völd og væntan-
legar athafnir f embætti vara-
forseta.
Orðrómur komst á kreik f
vikunni um, að kjarnorkuvopn
Bandarfkjanna f Evrópu og
annars staðar væru svo illa
varin, að hryðjuverkamenn
gætu náð valdi á þeim. Frum-
varp YVarren Magnusons um
200 mflna fiskveiðilögsögu
verður tekið til atkvæða-
greiðslu fljótlega f Senatinu,
jafnvel f næstu viku.
200 mílurnar fyrir
öldungadeildina
1 fyrri viku var 200 milna
frumvarp Warren Magnusons
þingmanns fellt f utanrfkis-
málanefnd öldungadeildarinn-
^ar, öllum á óvart. Atkvæði féllu
v9—8. Áður hafði frumvarpið
verið samþykkt f verzlunar-
málanefndinni með 11 atkvæð-
um gegn 2, en báðar nefndirnar
hafa lögsögu f málinu. Þrátt
fyrir þetta minni háttar áfall
var fyrirhugað, að frumvarpið
kæmi fyrir sjálfa öldungadeild-
ina f þessari viku, en svo verður
þó ekki fyrr en f næstu.
Ástæðan er sögð sú, skv. upp-
lýsingum Mbl., að Hugh Scott,
leiðtogi Repúblfkana f deild-
inni, fékk þvf frestað, að málið
væri tekið á dagskrá að beiðni
stjórnarinnar, sem eins og
kunnugt er, er málinu mjög
andvfg. Magnuson er á hinn
bóginn sagður ákveðinn f að
láta koma til atkvæðagreiðslu
um frumvarpið í næstu viku og
telja kunnugir góðar Ifkur á, að
það verði samþykkt.
t fulltrúadeildinni er með-
ferð þessa máls ekki jafnlangt
komin. Gari Studds þingmaður
frá Massachusetts bar fram
frumvarp samhljóða frumvarpi
Magnusons f júnf f fyrra á sama
tfma og Magnuson. Það frum-
varp hefur enn ekki fengið
afgreiðslu úr nefnd, en opnar
nefndarumræður um það hafa
farið fram á ýmsum stöðum f
landinu. Þess má geta, að rúm-
lega 40 frumvörp þessa efnis
hafa verið lögð fram f fulltrúa-
deildinni og gera öll ráð fyrir
200 mflna lögsögu, en eru eitt-
hvað frábrugðín að öðru Ieyti.
Vart er við þvf að búast, að
nokkurt þessara frumvarpa fái
afgreiðslu á næstunni, svo enn
er bið á, að þingið lýsi yfir 200
mflna fiskveiðilögsögu fyrir
Bandarfkín. En fari svo að lok-
um, eru taldar Ifkur á, að utan-
rfkisráðuneytið leggi hart að
Ford forseta að beita neitunar-
valdi sfnu gegn frumvarpinu.
Kennedy úr leik núna,
en ekki 1980, ’84, ’88,
eða ’92
Framboð ýmissa þeirra, sem
keppa vilja að útnefningu
Demókrataflokksins f forseta-
kosningunum 1976, fékk byr
undir báða vængi við yfirlýs-
ingu Kennedys í vikunni um,
að hann væri úr leik að þessu
sinni. Mest ber á þingmönnun-
um Walter Mondale frá Minne-
sota, Henry Jackson frá
Washington og Lloyd Bentsen
frá Texas og eru þeir allir tald-
ir hafa dágóða möguleika.
Sömuleiðis er talað um nokkra
rfkisstjóra eins og t.d. John
Gilligan frá Ohio og jafnvel
John Glenn fyrrum geimfara,
sem talinn er öruggur um að
vinna sæti f öldungadeildinni f
nóvember. Þá má ekki gleyma
George Wallace, sem er til alls
lfklegur. Eins og nú standa
sakir er keppnisvöllurinn öll-
um opinn og ekki virðist skort-
ur á keppendum til þátttöku.
Ævintýri James Bond
að veruleika?
Það er ekki vitað, að hve
miklu leytí áhrifa gætti frá
James Bond kvikmyndinni
Þrumufleygur, en allt um það
fóru flugusagnir á kreik f vik-
unni, að glæpamenn gætu hæg-
lega rænt kjarnorkuvopnum
Bandarfkjanna f Evrópu og
notað þau f kúgunarskyni.
Varnarmálaráðuneytið ber
harðlega á móti þessum mögu-
leika, en sumir þingmenn hafa
tekið undir þennan orðróm.
En James Bond var ekki af
baki dottinn. Til að hrinda
öðrum orðrómi um, að allt
gullið f Fort Knox væri horfið
(eins og f James Bond kvik-
myndinni Goldfinger) var
fréttamönnum boðið f virkið til
að berja gullið augum. Sjón-
varpsáhorfendur og blaðales-
endur verða því enn um hríð að
bfða eftir, að hinar hugmynda-
rfku James Bond myndir verði
að veruleika.
Viðbrögð stjórnarand-
stöðunnar við varnarmálum:
GYLFIÁNÆGÐUR
fflMR ÓÁNÆGÐIR
MORGUNBLAÐIÐ leitaði f gær
umsagnar formanna þriggja
stjórnarandstöðuflokkanna um
niðurstöður viðræðna tslendinga
og Bandarfkjamanna um varnar-
mál tslands, en eins og skýrt
hefur verið frá tókust samningar
f fyrradag um þessi mál f
Washington milli bandarfskra
ráðamanna og Einars Agústsson-
ar utanrfkisráðherra. Ummæli
formannanna fara hér á eftir:
Gylfi Þ. Gíslason, formaður Al-
þýðuflokksins sagði:
„Eftir þeim fregnum að dæma,
sem borizt hafa af niðurstöðum
samningaviðræðnanna í Washing-
ton, læt ég I ljós eindregna
ánægju yfir þeim. Varnarsam-
starf við Bandarfkin innan
Atlantshafsbandalagsins á að
halda áfram. Hins vegar á að
fækka í vamarliðinu, íslendingar
eiga að taka að sér störf í auknum
mæli og algjör aðskilnaður að
eiga sér stað milli varnarstöðvar-
innar og starfræsklu farþegaflug-
vallarins. Allt er þetta I samræmi
við grundvallaratriði þeirrar til-
lögu til þingsályktunar um
varnarmál, sem þingmenn Al-
þýðuflokksins hafa flutt á undan-
förnum þingum. Við hljótum þess
vegna að fagna því, að málið skuli
fá þessi endalok.
Því er hins vegar ekki að leyna,
að það er ekki laust við að vera
neyðarlegt, að það skuli vera
utanrfkisráðherra þeirrar ríkis-
stjórnar, sem á sfnum tíma hafði
það að einu helzta stefnumáli
sínu, að varnarsamningnum
skyldi sagt upp og allur banda-
rfskur her hverfa af landinu, sem
nú endurnýjar samninginn og
framlengir dvöl bandarísks her-
liðs á Islandi um óákveðinn tíma.
Maður heyrir nú marga tala um,
að lítil séu geð guma o.s.frv. Ég
kýs hins vegar heldur að segja, að
batnandi manni sé bezt að lifa. Eg
lét þau orð falla á sfnum tíma,
þegar einhver var að undrast, að
utanríkisráðherra þessarar rfkis-
stjórnar yrði sá sami og hinnar
fyrri, að kannski færi einmitt bezt
á því, að sá sem fór með
uppsaganarbréfið til Washington
á sínum tíma, sækti það aftur
sjálfur. Það hefurnúgerztog veri
hann velkominn heim með gamla
uppsagnarbréfið í öðrum vasan-
um og endurnýjaðan varnár-
samning í hinurn".
Magnús Torfi Ólafsson sagði:
Hvað sem látið er í veðri vaka
virðist mér óhjákvæmilegt að
álykta, að stefna Sjálfstæðis-
flokksins sé sú í verki að gera
hersetuna varanlega og hafa hana
að féþúfu. Þessi afstaða hefur
greinilega mótað þær breytingar,
sem nú hafa verið afráðnar.
Afleiðingin er, að hermálið verð-
ur áfram í brennidepli stjórn-
málaátaka.
Mér finnst leitt, að það skyldi
koma í hlut utanríkisráðherra að
gera þetta samkomulag eftir
framlag hans til að móta tillögur
um, að framfylgt væri allt annarri
stefnu, þeirri, að ekki yrði er-
lendur her á Islandi á friðartím-
um. Eina færa leiðin til að fram-
kvæma þá stefnu felst að mínum
dómi í tillögum fyrrverandi ríkis-
stjórnar, þar sem að þvf var
stefnt, að Islendingar haldi sjálfir
uppi þeirri gæzlu, sem þörf er á
sjálfra okkar vegna eða til að full-
nægja skuldbindingum við önnur
ríki.
Ragnar Arnaldssagði:
Utanrfkisráðherra virðist ekki
vera lengi að snarsnúa stefnu
sinni I herstöðvarmálinu I þá átt,
sem Sjálfstæðisflokkurinn óskar
eftir. Tillögurnar, sem utanríkis-
ráðherra lagði fram I marz sl.
fyrir hönd fyrri stjórnar, hafa nú
verið afturkallaðar, áður en þeim
hefur verið svarað, en hins vegar
eru tillögur Bandaríkjastjórnar
frá því I fyrra haust, sem utan-
rfkisráðherra var áður búinn að
hafna og búinn að lýsa yfir, að
væru algerlega ófullnægjandi, nú
aftur dregnar fram í dagsljósið.
Athyglisvert er, að sú mála-
myndabreyting, sem nú hefur
verið ákveðin á rekstri her-
stöðvarinnar gengur jafnvel
skemmra en tillögur Bandaríkja-
stjórnar frá því í fyrra haust. En
þær breytingar áttu að snerta
störf rúmlega 1000 hermanna.
Þessar breytingar skipta sem sagt
litlu máli, enda miðast þær við
óbreytt ástand. Ég vil ftreka, að
það er vansæmandi fyrir okkur
Islendinga sem sjálfstæða þjóð,
að erlendur her skuli enn vera í
landinu, og ég treysti því, að fyrr
en síðar skapist nægjanleg
samstaða um það að losa landið
undan bandarfskri hersetu, sem
nú hefur varað í réttan aldar-
þriðj ung.
Yfirprentuðu póst
frímerkin vinsæl
ENGAR óvæntar sölur urðu á
uppboði alþjóðlegu frfmerkjasýn-
ingarínnar Stockholmia — ’74, en
það fór fram I fyrradag I Stokk-
hólmi. Mörg fágæt fslenzk
frfmerki voru á þessu uppboði, og
seldust þau öll nema tvö númer,
sem voru hvað verðmætust. Hins
vegar kom f Ijós að rfflega var
boðið fsmærri fslenzku númerin
og fóru þau á 10—15% hærra
verði en frfmerkjaskrár gefa upp.
Morgunblaðið náði tali af Finni
Kolbeinssyni, sem sótti þetta
uppboð. Kvað hann það hafa verið
mjög skemmtilegt Á þriðja
hundrað manns hefðu sótt upp-
boðið og þar af hefðu milli
120—130 manns boðið f merkin af
áhuga. Hæsta salan var á fallegu
norsku safni, er fór á 45 þúsund
krónur sænskar. Finnur sagði þó
að íslenzku frímerkin hefðu yfir
leitt verið dýrustu merkin á upp-
boðinu, þó að þau hefðu flest
farið á verði mjög nærri því, sem
sett hafi verið sem lægsta boð.
Dýrustu tvö frfmerkin voru slegin
á 12 þúsund krónur sænskar
hvort, eða 220 þúsund kr.
íslenzkar, en það voru 20 aura
póstfrfmerki með yfirprentuninni
— I gildi '02—’03 — á hvolfi.
Annað sams konar frfmerki, en
með rétri yfirprentun, fór á 8,400
krónur sænskar — 400 krónum
hærra en byrjunarboð hljóðaði
upp á. Umslag með fimm 5 aura
póstfrímerkjum og yfirprentun-
inni þrír seldist ekki, en það var
metið á 13 þúsund krónur sænsk-
ar. Ekki seldist heldur safn
greiðslumerkja með ýmsum yfir-
prentunum, en það var metið á 25
þúsund krónur sænskar.