Morgunblaðið - 18.05.2002, Blaðsíða 42

UMRÆÐAN
42 LAUGARDAGUR 18. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
É
g vaknaði upp við
vondan draum í
morgun. Geld-
inganesflokkurinn
hafði unnið borg-
ina, heitir hann það ekki ann-
ars? Og ég hugsaði (enn í
draumnum): Hvert á ég að
flytja? Ekki í Hafnarfjörð, ekki í
Garðabæ, hvað þá Kópavog.
Hvað get ég gert? En það er
víst seinni tíma vandamál.
Geldinganesið, hvar er það,
hver er þar, hvernig er það,
hvenær varð það eitthvað og
hvers vegna er það aðalmálið?
Jú, það er einhver eyja þarna
uppi í Grafarvogi, þar eru menn
að sprengja grjót í suðurhlíð-
unum, það á að grafa nesið allt
sundur og
saman og
flytja svo af-
raksturinn
vestur í Ána-
naust. Er það
ekki annars?
Geld-
inganesflokk-
urinn, þ.e. flokkurinn sem setur
Geldinganesið á oddinn í þeirri
kosningabaráttu sem stendur yf-
ir í Reykjavík, hefur a.m.k. lagt
mesta áherslu á að koma þess-
um skilaboðum, af öllum, til
kjósenda í höfuðborginni. Og því
hefur verið haldið fram að Geld-
inganesið verði það sem ræður
úrslitum í borginni næsta laug-
ardag.
Hvernig getur það verið?
Hversu margir hafa komið út í
Geldinganes, aðrir en hundaeig-
endur og þeir sem flokkurinn
smalar þangað til að útlista
ranglega framtíðarsýn borgaryf-
irvalda varðandi nesið. En Geld-
inganesflokkurinn hefur t.d.
boðið eldri borgurum í skoð-
unarferð um Geldinganes.
Jú, ég fór og kíkti á herleg-
heitin. Þetta var í annað skipti
sem ég kom í Geldinganes á æv-
inni. Þegar ég kom síðast var
grjótnámið ekki byrjað, engir
tíu til tuttugu tonna hnullungar
liggjandi ofan í geil eftir spreng-
ingar eins og núna. En nesið er
að öðru leyti óbreytt að mig
minnir, þúfnalandslag og fugla-
söngur.
Það er verið að sprengja og
taka grjót til að klæða strand-
lengjuna í Reykjavík, við Kletta-
garða og víðar. Grjótið úr Geld-
inganesi ku vera afbragðsgrjót
og lágmarkssprengingar þarf til
að nálgast stóra og hentuga
steina. Einhvers staðar þarf að
nálgast þessa steina, eða hvað?
Hér verður ekki farið út í
hvað Geldinganesflokkurinn sem
þá hét Sjálfstæðisflokkurinn
vildi gera við nesið þegar hann
stjórnaði borginni á sínum tíma,
nefnilega leggja það undir stór-
iðju. Slíkt vill sem betur fer
enginn hafa lengur innan borg-
armarkanna. (Hins vegar þykir í
lagi að nota hálendið og Aust-
firði og jafnvel fleiri hluta lands-
ins undir mannvirki stóriðj-
unnar.)
Geldinganesflokkurinn leggur
áherslu á íbúðabyggð í suð-
urhlíðum Geldinganess, hafnar
höfn og grjótnámi. Sjónvarps-
auglýsingin er vissulega áhrifa-
mikil en þar eru auðvitað rang-
færslur, enda var manni nú
einhvern tímann kennt að horfa
ekki á auglýsingar, hvað þá trúa
þeim.
Stærsta rangfærslan er bút-
urinn stóri sem svífur upp af
Geldinganesi. Hann er tíu sinn-
um stærri en það grjótnám sem
fyrirhugað er á staðnum og er
leyfilegt samkvæmt umhverf-
ismati, en grjótnámið verður
innan við 3% af Geldinganesi
eins og komið hefur fram.
Augljósasta rangfærslan er sú
að grjótið úr Geldinganesi verði
keyrt vestur í Ánanaust og not-
að í uppfyllingu þar, sem Geld-
inganesflokkurinn er jú líka
andvígur. Það er náttúrulega
ágætt að benda á að á sama
tíma og grafið er á einum stað
er fyllt upp á öðrum. En sá er
raunveruleikinn. Efnið er reynd-
ar ekki það sama. Grjót er notað
til að klæða, möl er notuð til
uppfyllingar. T.d. er hægt að
fylla upp í grjótnámuna í Geld-
inganesi með möl þegar þar að
kemur.
Fleiri rangfærslum hefur
Geldinganesflokkurinn alið á.
T.d. að íbúðabyggð í Geld-
inganesi verði ekki að veruleika
ef áætlanir borgaryfirvalda nái
fram að ganga þar sem áformað
sé að hafa iðnaðarhöfn í Geld-
inganesi og þar verði Sundahöfn
númer 2. Staðreyndin er sú að
slíkt er bannað samkvæmt að-
alskipulagi. Vissulega stendur til
að hafa höfn í Geldinganesi en
einnig blandaða byggð með
íbúðum og atvinnurekstri, en
engar framkvæmdir eru fyr-
irhugaðar fyrr en eftir fimmtán
ár.
Hvað sem gerist næsta laug-
ardag, get ég náttúrulega flutt í
Geldinganes eftir hvað … tutt-
ugu ár? Eða kannski í Vatns-
mýrina … Skipulagsmálin eru
óumdeilanlega mikilvægur mála-
flokkur í sveitarstjórnarkosn-
ingum og ásamt Geldinganesinu
eru innan þessa málaflokks t.d.
flugvöllurinn og Vatnsmýrin,
miðbærinn og ráðstefnuhús.
Því miður fer flugvöllurinn
ekki fyrr en árið 2016 í fyrsta
lagi en Geldinganesflokkurinn
ætlar „að beita sér fyrir var-
anlegri niðurstöðu um flugvall-
armálið með viðræðum við rík-
isvaldið og aðra hagsmunaaðila
um skipulag í Vatnsmýrinni og
fá þar aukið landrými undir
blandaða byggð, án þess að veg-
ið verði að flugöryggi eða geng-
ið gegn hagsmunum Reykjavík-
ur og landsbyggðarinnar í
samgöngumálum.“ Hvað þýðir
þetta? Það er a.m.k. ljóst að
flugvöllurinn er ekki kosninga-
mál á þessu ári.
Að lokum: Loksins liggur fyr-
ir að reisa eigi almennilegt tón-
listar- og ráðstefnuhús. Enda
ekki seinna vænna þar sem
þetta hefur verið í umræðunni
svo lengi. Það er líka brýn þörf
á að reisa nógu stórt ráð-
stefnuhús svo að 2.000 börn og
foreldrar þeirra þurfi ekki aftur
að þola eitthvað á við NATO-
fund, víggirðingar og íslenska
lögreglumenn með skotvopn í
miðjum prófum í maí.
Vondur
draumur
Sjónvarpsauglýsingin er vissulega
áhrifamikil en þar eru auðvitað rang-
færslur, enda var manni nú einhvern
tímann kennt að horfa ekki á auglýs-
ingar, hvað þá trúa þeim.
VIÐHORF
Eftir
Steingerði
Ólafsdóttur
steingerdur-
@mbl.is
EFTIR að hafa
setið undir linnulaus-
um neikvæðum
áróðri Sjálfstæðis-
flokksins fyrir borg-
arstjórnarkosning-
arnar get ég ekki
lengur orða bundist
yfir þeim hugmynd-
um sem þeir hafa um
borgina okkar. Sjálf-
stæðismenn tala um
miðborgina eins og
þar sé allt í rúst og
ekkert að gerast,
sumir þeirra segjast
ekki vilja fara þangað
af því að þar sé svo
vond lykt. Þvílíkur
málflutningur. Þeir eru í raun að
draga upp mynd af miðborg
Reykjavíkur sem á alls ekkert skylt
við raunveruleikann. Þeir ættu líka
að íhuga það að það er einmitt mál-
flutningur af þessu tagi sem gerir
þeim sem unna miðborginni erfið-
ara um vik að byggja upp ímynd
hennar.
Reykjavíkurlistinn hefur gert
mikið til þess að lífga upp á mið-
borgina síðustu átta árin. Á valda-
tíma Sjálfstæðisflokksins hnignaði
miðborginni hægt og örugglega og
þeirri þróun var erfitt að snúa við.
Gleymum því ekki heldur að hægt
er að nota ýmsar mælistikur til að
meta hver staða miðborgar Reykja-
víkur er. Það er vissulega stað-
reynd að verslun hefur minnkað
sem hlutfall af allri verslun í
Reykjavík. Borgin hefur verið að
þenjast til allra átta og samkeppni
við sterka kjarna í öðrum hverfum
og öðrum sveitarfélögum hefur
vaxið mikið. Við þessari þróun er
fyrst og fremst hægt að bregðast
með því að fjölga íbúum í og við
miðborgina því rannsóknir á versl-
unarhegðun sýna og fólk verslar
einfaldlega sem næst heimili sínu.
Hugmyndir Reykjavíkurlistans um
uppbyggingu Skugga-
hverfsins, íbúabyggð á
Slippsvæðinu, landfyll-
ingu vestur í bæ og
uppbyggingu í Vatns-
mýri munu allar verða
til þess að styrkja
verslun í miðborginni.
Að auki mun Lauga-
vegurinn snúa vörn í
sókn þegar þar verða
byggðar nýjar og nú-
tímalegar verslanir og
bílastæðahús við
Hverfisgötu. Allt tal
um að borgaryfirvöld
hafi gefist upp er því
hreint og beint bull.
Mannlíf í
miðborg
En miðborg er ekki bara verslun,
önnur mælistika til að meta mið-
borg Reykjavíkur er að skoða
mannlífið og menninguna. Miðborg
Reykjavíkur er miðstöð skemmt-
analífs á höfuðborgarsvæðinu.
Þangað streyma þúsundir á hverju
einasta kvöldi og um hverja einustu
helgi til að gera sér glaðan dag. Í
miðborg Reykjavíkur koma þús-
undir á hverjum degi til að borða á
veitingastöðum, rölta milli kráa og
kaffihúsa og dansa á danshúsum. Á
Austurvelli ríkir sannkölluð borg-
arstemmning síðdegis á sólardög-
um þegar fólk flatmagar þar í sól-
inni og minnir stemmningin einna
helst á Nýhöfn í Kaupmannahöfn
þar sem Danir safnast saman síð-
degis og sötra sinn bjór. Í miðborg
Reykjavíkur er líka blómstrandi
menningarlíf, listasöfn, leikhús,
gallerý og vinnustofur listamanna.
Reykjavíkurlistinn reisti Listasafn
Reykjavíkur í miðborginni, þar er
Listasafn Íslands, Íslenska óperan,
Þjóðleikhúsið, Iðnó og brátt bætist
Tónlistar- og ráðstefnuhúsið við. Í
miðborg Reykjavíkur fer síðan
fram menningarnótt sem Reykja-
víkurlistinn kom á til að færa menn-
inguna nær fólkinu og til að styrkja
miðborgina. Allir Reykvíkingar
þekkja stemmninguna á menning-
arnótt, líka sjálfstæðismenn.
Vörn í sókn
Þetta er sú mynd sem ég hef af
miðborg Reykjavíkur. Það hefur
tekist að snúa vörn í sókn, margt
hefur breyst til batnaðar og mið-
borgin er vissulega lifandi og blóm-
leg. Þessari þróun þarf að halda
áfram og Reykjavíkurlistanum er
best treystandi til að halda starfi
því áfram. Það yrði miðborg
Reykjavíkur ekki til framdráttar ef
örlög hennar ættu að ráðast í hönd-
um fólks sem hefur predikað það að
undanförnu að miðborgin sé niður-
nítt og illa lyktandi sóðahverfi.
Reykvíkingar vita betur og falla
ekki fyrir bullinu í Sjálfstæðis-
flokknum um miðborgina okkar.
Við þekkjum okkar miðborg, finnst
hún falleg og þar viljum við njóta
lífsins.
Miðborg Reykjavíkur er mið-
stöð menningar og mannlífs
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
Reykjavík
Það yrði miðborg
Reykjavíkur ekki
til framdráttar, segir
Steinunn V. Óskars-
dóttir, ef örlög hennar
ættu að ráðast í höndum
fólks sem predikar
að miðborgin sé
niðurnítt og illa
lyktandi sóðahverfi.
Höfundur er borgarfulltrúi og
skipar 4. sæti Reykjavíkurlistans.
RANNVEIG Guð-
mundsdóttir alþingis-
maður skrifar í Morg-
unblaðið í dag (16.
maí) og heldur því
meðal annars fram að
sú uppbygging, sem
átt hefur sér stað í
Kópavogi undanfarin
12 ár, hafi verið óum-
flýjanleg – og hafi
ekkert með pólitíska
stefnumörkun að
gera. Þetta er maka-
laus framsetning hjá
þingmanninum, sem á
að vita betur enda
fyrrverandi bæjar-
fulltrúi í Kópavogi.
Rannveig á móti
landakaupum
Það var nefnilega þannig að
Rannveig Guðmundsdóttir lagðist
alfarið gegn því í bæjarstjórn að
Kópavogsbær keypti Fífuhvamm
en í því landi hafa ný hverfi Kópa-
vogs byggst upp. Framsóknar-
flokkur og Alþýðubandalag, sem
þá mynduðu meirihluta með Al-
þýðuflokki, urðu að treysta á
stuðning Sjálfstæðisflokksins þeg-
ar gengið var frá landakaupunum í
bæjarstjórn. Kaupin fóru fram ár-
ið 1980 en eigendurnir höfðu einn-
ig átt í samningaviðræðum við
Reykjavíkurborg. Ef Kópavogi
hefði ekki tekist að kaupa landið
hefði bærinn verið landlaus og án
möguleika til vaxtar. Í dag lætur
Rannveig svo að því liggja að allt
frá árinu 1980 hafi legið fyrir að sú
þróun sem orðið hefur síðastliðin
ár gengi eftir. Ef Rannveig Guð-
mundsdóttir og Alþýðuflokkurinn
sálugi (nú Samfylking) hefðu náð
sínu fram hefði Kópavogur aldrei
eignast landið og því ekki getað
skipulagt hverfi, út-
hlutað lóðum og unnið
að nauðsynlegum
framkvæmdum í land-
inu.
Á móti
uppbyggingu
Allir þeir sem vilja
kynna sér afstöðu for-
vera Samfylkingar-
innar, Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags,
til þeirrar uppbygg-
ingar sem átt hefur
sér stað í Kópavogi
frá árinu 1990, geta
gert það með lestri
flokksblaða sem út
komu fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar 1994. Blöðin má finna á hinu
nýja og glæsilega Bókasafni Kópa-
vogs. Vinstri menn gagnrýndu þá
harðlega stefnu meirihlutans,
stefnu sem Sigurður Geirdal og
Gunnar Birgisson hafa staðið fyrir.
Í hverju einasta blaði Alþýðu-
flokksins kosningavorið 1994 var
því haldið fram að það væru herfi-
leg mistök að úthluta lóðum í
Smárahverfi, þangað vildi enginn
flytja, eignir stæðu óseldar og
tómar og yfirvofandi væri gjald-
þrotahrina verktaka. Allt meiri-
hluta Framsóknar- og Sjálfstæð-
isflokks að kenna. Vinstri menn
spöruðu svo sannarlega ekki stóru
orðin fyrir kosningarnar 1994.
Þeir gagnrýndu þá pólitísku
ákvörðun sem fólst í uppbyggingu
nýrra hverfa. Nú vilja allir Lilju
kveðið hafa!
Pólitísk ákvörðun
Það var auðvitað um algera
stefnubreytingu að ræða í málefn-
um Kópavogs þegar meirihluti
Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks
tók við árið 1990. Þá hófst upp-
byggingin sem stendur enn. Upp-
byggingin fólst ekki aðeins í út-
hlutun lóða, heldur einnig í
stóraukinni þjónustu. Fólk vill búa
þar sem þjónusta er mikil og góð.
Þess vegna hefur fjölgað í Kópa-
vogi. Eða heldur Rannveig Guð-
mundsdóttir að það hafi ekki áhrif
á ímynd bæjarfélagsins að Lista-
safn Gerðar Helgadóttur skyldi
klárað? Þar var ekki slegið eitt
hamarshögg í meirihlutatíð vinstri
flokkanna 1986–1990. Heldur
Rannveig Guðmundsdóttir að hin
mikla uppbygging íþróttamann-
virkja og skóla hafi ekki áhrif þeg-
ar fjölskyldur velja sér búsetu? Í
Kópavogi voru allir grunnskólar
einsetnir árið 1997 – fyrst sveitar-
félaga á höfuðborgarsvæðinu! Svo
má áfram telja en Rannveig Guð-
mundsdóttir heldur því fram að
uppbyggingin í Kópavogi hafi
gerst af sjálfu sér, vegna land-
fræðilegrar legu!
Barnaskapur Rannveigar
Páll
Magnússon
Kópavogur
Rannveig Guðmunds-
dóttir lagðist alfarið
gegn því í bæjarstjórn,
segir Páll Magnússon,
að Kópavogsbær keypti
Fífuhvamm en í því
landi hafa ný hverfi
Kópavogs byggst upp.
Höfundur er aðstoðarmaður
ráðherra og fyrrverandi
varabæjarfulltrúi Framsókn-
arflokksins í Kópavogi.