Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1946, Blaðsíða 29

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
513
umóóon:
FYRSTA SPESÍAN MÍN
Jeg átti spesíu! heila bjarta, bein-
harða spesíu, sem hann Jóhnsen
stakk í vasa niinn, þegar hann kvaddi
uni morguninn. Jeg átti spesíu, jeg
krakkinn á níunda árinu, sem aldrei
hafði átt nje eignast einn einasta
silfurpening! „Mamma sjerðu, jeg
kem honum varla fyrir í vestisvasan-
um, hann er svo stór, og líttu á mann-
inn á honum“. Mamma var næstum
eins fegin og jeg, og skoðaði spesíuna
í krók og kring. Þetta er kóngurinn
sagði hún, og datt mjer í hug Ólafur
kóngur Tryggvason, og hjelt þeirri
meiningu meðan jeg átti peninginn.
Þegar við börnin og móðir mín vor-
um búin að skoða hann svona stund-
arkorn, bað móðir mín mig að finna
sig fram í stofu og segir þar við mig:
„Ilvað viltu nú kaupa þjer fyrir spesí-
una þína?“ ,.Jeg tími ekkert að kaupa
fyrir hana“, svaraði jeg. Hún fór þá
að telja upp alls konar gripi og ger-
semar: Ilnakk, hest, lamb, skatthol,
húfu, kistil, kóngsríki, og jeg man
ekki hvað, en jeg stóð á meðan og
horfði þegjandi á minn nýja auga-
stein, spesíuna. Loksins segi jeg: „Jeg
þori ekki að kaupa neitt, svo jeg
þurfi ekki að farga henni“. Þá segir
móðir mín: „Lánaðu mjer hana, elsk-
an mín, ])ú vcist að mig vantar svo
margt, jeg get ekki einú sinni klætt
ykkur, því mig vantar efni í fötin,
svo þið verðið að fara til kirkju til
skiftis sökum -fataleýsis. Tímirðu
ekki að gera þetta?“ Nú fór fyrst að
vandast málið; jeg stóð sem höggdofa
og ságði hvorki já nje nei. Þá brosti
móðir mín og sagði: „Heldurðu að
mjer sje alvara? Nei, eigðu hana
sjálfur, og farðu nieð hana eins og þú
vilt, ef jeg þekki þig rjett, drengur
minn, verður annað þjer að falli en
fjegirnin, cn lýndu nú samt ekki
spesíunni, ef þú átt að fá að geyma
hana“. Næsta morgun fór jeg snemma
á fætur, og enn var svo mikið nýja-
brumið á spesíunni, að jeg signdi mig
með hana í lófaiium. Móðir mín tók
eftir því, og mjer sýndist hún glotta,
en ekkert sagði hún. Um kvöldið
vantaði bæði alilömbin, Skarf og
Kolu, og var jeg sendur á næsta bæ
að spyrja eftir þeim. Jeg fór, og fann
þegar lömbin á leiðinni milli bæjanna,
og sneri með þau heimleiðis. í því
sje jeg hvar kerling kemur, töturleg
og fótgangandi á móti mjer. Jeg ætl-
aði fyrst að vcrða smeykur, en í sama
bili ])ekti jeg hvers kyns var. Þar var
komin-Sólveig gamla fóstra mín. Hún
hafði verið gustukakona hjá foreldr-
um mínum, þangað til jeg var sex
vetra, en verið síðan „sjálfrar sín“
hjer og þar, örsnauð og uppgefin. Sól-
veig var lítil vexti, svört á brún og
brá, móleit sýnum, og tugði mikið
tóbak, góðmannleg, og þó forn-
eskjuleg á svip, töturlega klædd og
mótlætisleg. Hún hafði haft á mjer
mikla elsku, en jeg sjaldan þýðst hana
vel, nema þegar mjer var kalt, þá
hafði jeg verið vanur að flýja inn, og
kalla við stigann: „Donvei! mé e
kalt!“ En einkum varð „Donvei“ mjer
ógleymanleg fyrir sögurnar, sem hún
sagði okkur. Flestar ef ekki allar
drauga-, álfa- og afturgöngusögurnar,
sem íslensk börn kunna, hafði Sól-
veig sagt mjer og innrætt svo vel, að
mjer entust þær í vöku og svefni alla
mína æskutíð. „Fyrir sínar leiðu -sög-
ur, varð hún að fara úr mínum hús-
um, auminginn“, sagðLmóðir mín.
En nú er að segja frá fundi okkar
og spesíunni. Óðar en hún hafði þekt
mig, vafði hún mig &ð sjer og kysti
mig í krók og kring — sem mjer
reyndar var ekki mikið um —; síðan
flýtti hún sjer að Ieysa frá skjóðunni
og fara að tala: „En hvað þú ert orð-
inn stór elskan mín, — lof mjer að
sjá blessuð augun! og stóra nefið! nú
segirðu ekki lengur „Donvei“; nú á
„Donvei“ bágt; nú fór hún fyrir neð-
an í S., hvernig get jeg litið upp á
börnin og geta ekki stungið uppí þau
sykurmola? Bágt á Donvei þín, elsk-
an mín, hún hefur nú ekki smakkað
tóbakslaufs í hálfan mánuð“.
í þessum tón hjelt Solveig áfram
að rausa, þar sem við sátum á þúfu
milli tveggja hrísrunna; það var fag-
urt sumarkvöld; fjörðurinn fyrir neð-
an okkur speglaði í sjer skógivaxin
fjöllin með sólgylta tindana, og í
kringum okkur sungu skógarþrest-
irnir í sífellu. En hvort sem það voru
nú áhrif kvöldfegurðarinnar, cða
meðaumkun mín, eða hvort tveggja
þetta, sem á mig fjekk, þá er ekki
að orðlengja það, að jeg *tók upp
spesíuna, og gaf Sólveigu, sem greip
við henni með gleðitárum og sagði:
„Þú gefur silfur, en guð borgar fyrir
Sólveigu í gulli“. Að því búnu skild-
um við, hún hjelt sinnar leiðar, og
er úr sögunni, en jeg heim með lömb-
in.
Þegar jeg kom á hlaðið, mætti jeg
móður minni, og heilsaði henni, og
hefur hún víst þóttst sjá einhver
missmíði á svip mínum, enda bjó jeg
yfir því þunga spursmáli, hvernig for-
eldrar mínir myndu taka upp fyrir
mjer tiltækið með spesíuna. „Ilefur
þú ný týnt peningnúm þínum?“
spurði móðir mín. „Nei, mamma“,
sagði jeg, og lagði hendur um háls
henni, „jeg mætti henni Sólveigu
gömlu og gaf henni hana“. „Þú ert
vænn drengur“, sagði móðir mín, og
kyssti mig fastan koss, og leit jeg þá
upp á hana, bæði hróðugur og auð-
mjúkur, og aldrei sá jeg móður mína
með ánægjulegra og undir eins göfug-
legra yfirbragði en í þetta sinn.
rmi
'n