Morgunblaðið - 31.10.1999, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 31. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
SIGURÐUR
THORLA CIUS
* RÖGNVALDSSON
i
\
i
+ Sigurður Thor-
lacius Rögn-
valdsson, jarðeðlis-
fræðingur, fæddist í
Reykjavík 11. janú-
ar 1964. Hann lést
af slysförum 25.
október síðastlið-
inn. Foreldrar hans
eru Kristín Rann-
veig Thorlacius,
bókasafnskennari,
f. 30. mars 1933, og
séra Rögnvaldur
Finnbogason, sókn-
arprestur, síðast að
Staðastað, f. 15.
október 1927, d. 3. nóvember
1995. Kristín er dóttir Sigurðar
Thorlacius, skólastjóra, f. 4. júlí
1900, d. 17. ágúst 1945, og Ás-
laugar Thorlacius, f. 21. nóvem-
ber 1911. Foreldrar Rögnvalds
voru Finnbogi Jónsson, verka-
maður, f. 29. júní 1892, d. 1.
nóvember 1974, og Ingibjörg
Magnúsdóttir, húsmóðir, f. 20.
mars 1893, d. 20. júní 1970.
Systkini Sigurðar eru Hildur,
, meinatæknir, f. 9. janúar 1953,
Þrándur, vélstjóri, f. 31. ágúst
1954, Áslaug, sagnfræðingur, f.
3. júlí 1955, Ingibjörg, bóka-
safns- og upplýsingafræðingur,
f. 8. febrúar 1961, Ragnhildur,
Ieikskólakennari, f. 16. ágúst
1962, Finnbogi, Jarðfræðingur,
f. 1. júní 1965, Örnólfur Einar,
eðlisfræðingur, f. 27. janúar
1969, og Ólafur, jarðeðlisfræð-
ingur, f. 16. maí 1975.
Eftirlifandi eiginkona Sigurð-
, ar er Nanna Lind Svavarsdóttir,
bókasafns- og upp-
lýsingafræðingur, f.
16. febrúar 1965.
Þau giftu sig 27.
maí 1995. Foreldrar
Nönnu eru Svavar
Fr. Hjaltalín, f. 8.
október 1934, og
Svanhvít A. Jóseps-
dóttir, f. 5. ágúst
1936. Börn Nönnu
og Sigurðar eru
Svanhvít Sif, f. 22.
júní 1988, og Ari, f.
28. febrúar 1995.
Sigurður lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Hamrahlíð
árið 1982, B.S.-prófi í jarðeðlis-
fræði frá Háskóla Islands árið
1987 og 4. árs verkefni frá Há-
skóla Islands árið 1988. Hann
fór til Svíþjóðar til framhalds-
náms og lauk Fil.lic.-gráðu við
Uppsala Universitet árið 1992
og doktorsprófi frá sama há-
skóla árið 1994. Doktorsritgerð
Sigurðar fjallaði um jarð-
skjálfta á Suðurlandi. Að loknu
námi vann hann við rannsóknir
í jarðskjálftafra'ði við Norrænu
eldfjallastöðina í Reykjavik frá
1994 til 1995. Frá árinu 1995
starfaði hann við Jarðeðlissvið
Veðurstofu íslands; Á námsár-
unum við Háskóla Islands starf-
aði hann við mælingar á vegum
Orkustofnunar.
títför Sigurðar verður gerð
frá Vídalínskirkju í Garðabæ á
morgun, mánudaginn 1. nóvem-
ber, og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Drottinn,
seg mér
hvar þú fólst netið
að ég geti fangað
hugarfiska mína.
(Rögnvaldur Finnbogason)
„Getið þið bent mér á hótelið?“
Þetta er elsta minningarbrot sem ég
finn í hugarskotinu af okkur Sigga,
sennilega þrjátíu ára gömul upplifun
úr fjörunni í Seyðisfírði. Þá hafði
sjónvarpið haldið innreið sína og
andagtugur fréttamaður brugðið sér
í morgungöngu til að kanna mannlíf-
ið í þessari Mekka sfldarinnar, sem
”*nú var reyndar horfin á braut. Mér
skildist á látbragði stórabróður að
hér væru mikið í húfi, við bentum
hermannlega í átt að hótel Snæfelli
og urðum ódauðlegir á hvíta tjaldinu
fyrir bragðið.
Sigurður Thorlacius Rögnvalds-
son hét í höfuðið á afa okkar, yfir
nafninu hvíldi goðsagnarkenndur
blær, afi okkar hafði verið mikils-
metinn á sinni tíð og maður mikilla
verka. Ég öfundaði bróður minn af
nafninu eins og reyndar svo mörgu
öðru sem mér fannst hann hafa fram
yfir mig. Siggi varð snemma læs öf-
ugt við mig, og las reiðarinnar bísn,
nann var sterkur og þekkti lönd og
borgir í heimshlutum sem mig óraði
'ékki fyrir að væru til. Þessi öfund
var þó meira í ætt við aðdáun og
virðingu, við vorum mjög nánir og
lékum okkur saman öllum stundum
nema þá helst ef Siggi nennti ekki að
leika sér af því að hann væri að lesa.
Ég man lítið eftir mér á Hofi en sög-
urnar eru orðnar að minningum í
gegnum árin; pabbi sagaði gifsið af
löppinni á Sigga og var næstum bú-
inn að saga löppina af í leiðinni; gam-
all maður gaf okkur kóngabrjóstsyk-
ur; draugur vinnumanns hafðist við í
grænum skúr. Á Seyðisfirði vorum
viið í þrjú ár en þaðan lá leiðin til
Siglufjarðar: Þangað komum við 6
og 7 ára, ég man eftir ævintýralegri
férð til Reykjavíkur, við tveir og
pabbi á gömlum Willis jeppa á ferð
yfir Geldingadraga í myrkri og rign-
ingu, þetta fannst okkur ævintýri
lífsins.
Við komum að Staðastað haustið
19 73, við Siggi fengum að sitja í
flutningabflnum írá Siglufirði. Nú
vorum við bræðurnir þrír í leikjum,
Össi orðinn gjaldgengur nema sér-
lega mikið stæði til, og það var nóg
að sýsla. Óli kom svo í heiminn
tveimur árum eftir að við fluttum
vestur, Siggi var honum enn meiri
fyrirmynd en mér.
Nágrannar okkar á Ölkeldu
breyttu gamla fjósinu i fjárhús og við
tókum að stunda bústörf eins og
kraftar leyfðu, Siggi og stelpumar
voru aðallega í gegningunum fyrsta
veturinn með þeim Ölkeldubræðrum
en veturinn eftir vorum það við
bræðurnir sem bárum ábyrgð á
nokkrum skjátum og þótti mikið til
koma. Kindurnar stóðu á taði og
þegar kom að því sumai-ið eftir að
stinga út brast okkur afl til að takast
á við taðkögglana þó ekki vantaði
viljann. Næsti vetur fór í að safna
þreki í kapp við taðið sem hlóðst upp
undir ánum og færði garðann að
mestu á kaf. Ákaflega vorum við
stoltir við verklok næsta sumar.
Árin liðu, Siggi fór til Reykjavíkur
í skóla tveimur árum á undan mér,
við skrifuðumst á og honum sóttist
námið vel þó stundum leiddist hon-
um í Reykjavíkinni og saknaði
heimahaganna. Ekki væsti þó um
hann og mig seinna í vist hjá Össa og
Stellu. Enn liðu árin, við fórum í Há-
skólann, vorum á Gamla Garði í par-
herbergi og frjálslyndir íbúar Nýja
Garðs sáu í þessu pari nýja og
breytta tíma í sambýli tveggja ein-
staklinga - þangað til kvisaðist út að
þetta væru bræður.
Veturinn eftir kynntust Siggi og
Nanna á Garði, þau fóru utan til Sví-
þjóðar, Siggi reyndar einn fyrsta
veturinn en Nanna hér heima með
frumburðinn Svanhíti Sif. Þau komu
heim árið 1993 eftir að Siggi hafði
varið doktorsritgerð um skjálftabelti
Suðurlands. Ari kom í heiminn fyrir
fjórum árum og fyrir tæpum tveim
árum settust þau að á Álftanesi í
næsta nágrenni við Hildi og Palla.
Þar áttu þau sín bestu ár. En engin
fær flúið örlög sín. Nanna fer á ráð-
stefnu í Brussel og Siggi norður á
Flateyjardalsheiði til að velja stað
fyrir skjálftamæla ásamt félaga sín-
um. Hann og krakkarnir koma við
hjá okkur Sæju og mömmu í Borgar-
nesi, börnin áttu að vera hjá ömmu
Svönu á Akureyri á meðan. Við
kveðjumst í dyrunum, það liggur vel
á honum, hann veifar hægri hendi í
kveðjuskyni.
Nýr dagur er kominn að kveldi,
haustið læðist, annairi hendi er veif-
að. Kæri bróðir og vinur - komin er
hinsta kveðjustund.
Finnbogi.
í janúar 1988 kom að tali við mig á
Hótel Loftleiðum ungur maður sem
hafði áhuga á að kanna möguleika
sína á framhaldsnámi í jarðeðlis-
fræði við Uppsalaháskóla. Forsagan
var sú að ég hafði beðið Sveinbjöm
Bjömsson, sem þá var prófessor í
jarðeðlisfræði við Háskóla Islands,
að benda mér á duglegan námsmann
í jarðeðlisfræði sem hefði áhuga á
framhaldsnámi erlendis. Sveinbjörn
benti mér á Sigurð Th. Rögnvalds-
son sem var að ljúka Bsc. Hons,-
jarðeðlisfræðiprófi. Sátum við Siggi
góða stund uppi á hótelherbergi og
ræddum málin og kvaðst Siggi helst
hafa áhuga á verkefnum sem tengd-
ust bæði jarðskjálftafræði og tölvu-
fræði. Varla gat betur farið saman
áhugasvið hans og þær þarfir sem
vora fyrir hendi í rannsóknarverk-
efni því sem hér var um að ræða, en
það var hið samnorræna verkefni um
jarðskjálftarannsóknir á Islandi. Hið
svokallaða SIL (South Iceland
Lowland) jarðskjálftakerfi var í upp-
byggingu og framundan umfangs-
miklar rannsóknir varðandi notkun
upplýsinga frá mjög smáum jarð-
skjálftum sem gætu haft þýðingu
hvað varðaði stærri jarðskjálfta.
Siggi sýndi strax áhuga á þessum
rannsóknarverkefnum og varð það
úr að hann kom til Uppsala til fram-
haldsnáms í maí 1988. Þegar ég nú
hugsa til baka til fyrstu ára hans hér
í Uppsölum undrast ég hvað hann af-
kastaði miklu í sínu námi. Það var
nefnilega ekki svo að hann væri bara
í námi hér, heldur átti hann líka stór-
an þátt í að þróa þann tölvuhugbún-
að sem er grandvöllur jarðskjálfta-
kerfisins á Islandi og nú einnig hér í
Svíþjóð. Alltaf var hægt að koma til
Sigga með hugmynd og ef honum
líkaði við hana leið ekki langur tími
þar til hugmyndin var orðin að vera-
leika í formi tölvuforrits sem fram-
kvæmdi ákveðna reikninga sem
margir hverjir era í daglegri notkun
í jarðskjálftakerfinu í dag. Við vor-
um þrír sem störfuðum saman að
þróun kerfisins, auk okkar Sigga
einnig Ragnar Slunga prófessor. Á
Islandi voru þau Ragnar Stefánsson
og Steinunn S. Jakobsdóttir okkar
nánustu samstarfsmenn. Aldrei hef
ég átt svo ánægjulegar vinnustundir
eins og með þessum litla hópi. Siggi
lauk sínu námi þrátt iyrir mikla
vinnu í sambandi við þróun kerfisins
og lauk Fil.Lic. gráðu í jarðeðlis-
fræði 1992 og síðan doktorsgráðu í
jarðskjálftafræði 1994. Við Ragnar
Slunga höfum átt því láni að fagna að
vinna áfram með Sigga eftir að hann
fluttist til Islands. Niðurstöður þess-
arar samvinnu má finna í greinum í
alþjóðlegum tímaritum og bættum
árangri jarðskjálftanetsins á Islandi.
Við sáum fram á áratuga framhald á
þessari samvinnu og nú íyrir tveim-
ur vikum skrifuðum við Siggi undir
samningsdrög við Evrópusambandið
um þriggja ára rannsóknarverkefni.
Siggi var þá staddur hér í Uppsölum
eins og oft áður og voram við að
vinna saman að þróun aðferða við
greiningu jarðskjálfta, aðallega til
þess að auka möguleika jarðskjálfta-
netsins að gefa upplýsingar sem
tengdar gætu verið íyrirboðum um
stæi-ri jarðskjálfta. Hvað gerum við
nú? Verður nokkuð gaman að þessu
lengur? Hvað allt virðist þýðingar-
laust. Það era svona vangaveltur
sem þyngja hugann. Siggi var svo
sérstaklega góður drengur og svo
einstaklega frábær í samvinnu. Við
hér á jarðeðlisfræðideildinni við
Uppsalaháskóla eram þramu lostin
yfir fráfalli hans.
Kæra Nanna, þau sem skráð eru
hér að neðan hafa beðið mig um að
senda þér og fjölskyldu innilegustu
samúðarkveðjur: Ragnar Slunga,
Ari Tryggvason, Einar Tryggvason,
Nikiforos Papasikas, Björn Lund,
Lena Frenje, Sverker Ólsson, Rol-
and Roberts, Christopher Juhlin,
Laust B. Pedersen, Dan Dyrelius,
Caid-Erik Lund, Hans Palm, Lars
Dynesius, Elonio Muiuane, Johann-
es Schmidt, Niklas Juhojuntti,
Magnus Friberg, Stefan Sandelin,
Hossein Shomali, Ota Kulhanek,
Ronald Arvidsson, David Gee, Jane
Söderström, Ingegerd Olsson,
Mehran Garibi, Behrooz Oskooi,
Mehrdad Bastani, Peter Hodacs,
Martin Engels, Leif Nyberg.
Við Ann sendum þér, Sif og Ara
ásamt fjölskyldu ykkar okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Reynir Böðvarsson.
Það er undarlegt að sitja suður í
Prag og frétta fráfall kærs vinar. Og
maðm- fer ósjálfrátt í búðir og kaupir
gull handa börnunum meðan beðið
er flugs heim til íslands. í þessari
sögufrægu borg.
En það er til önnur saga og það er
góð saga. Saga vináttu sem staðið
hefur í tæpa tvo áratugi. Hún hefst
þegar við báðir sóttum nám í jarðeðl-
isfræði við Háskólann. Siggi í reka-
viðarúlpunni sem einhvern tímann
hafði verið blá og rússajeppinn úti á
bflastæði. Og hann deildi íbúð með
Lárusi frænda sínum á Háaleitis-
brautinni, íbúð sem fljótt varð mið-
punktur í gildum stærðfræði- og eðl-
isfræðinema. Stofnuðum saman
Brimlafélag og sóttum fyrirmyndir í
Fóstbræðrasögu. Og unnum á sumr-
in hjá Orkustofnun.
Minnisstæður er tíminn á Nesja-
völlum þar sem Siggi var flokkstjóri
og leiddi hópinn, við mælingar, ærsl
og dárskap. Fór líka vestur á Staða-
stað og kynntist þeim Rögnvaldi og
Kristínu á æskuheimili Sigurðar, þar
sem jökullinn gnæfir við himin, jök-
ullinn hans Sigga þótt ég gantaðist
með að Eiríksjökull væri betri. Og
við héldum með þeim prestssonum
niður í ós og sóttum reka og þá skildi
ég hvers vegna bláa úlpan leit svona
út. Því Siggi var rammur að afli og
hlífði sér hvergi. Og hann lyfti Full-
sterkum á stall.
Svo lá leið mín til náms vestur í
Kaliforníu. Hefst þá sá kafli í vin-
skap okkar sem ég tel hvað dýr-
mætastan. Við tókum að senda bréf.
Og það voru ekki stutt bréf heldur
mikil að vöxtum sem fjölluðu um
garpslega framgöngu í samskiptum
okkar við innfædda. Og menn fymtu
mál sitt og lásu enn frekar hinar
gömlu bækur, ég á nútímamáli en
Siggi á samræmdri stafsetningu
fornri.
Þetta vora viðburðaríkir tímar en
gátu líka verið strembnir og þá var
gott að grípa til pennans og hleypa á
skeið.
Og svo er „Nönnu hinni norð-
lensku" jafnhattað í einu bréfinu án
frekari skýringa og ég vissi hvað
klukkan sló. Og tíminn tekur að
renna hratt í önnum náms og vinnu,
hér heima og í Svíþjóð. Valgerður
mín kemur til sögunnar og Siggi
greiðir henni heilan Wartburg í
heimanmund að loknu fyrsta stefnu-
móti. Og hann var minn svaramað-
ur. Við stofnum fjölskyldur og eig-
um áfram góðar stundir saman, nú í
heimboðum hvor að hinum eða í
stuttum dagsferðum með krakkana.
Og vináttan þróast í nýjan farveg,
við fáum báðir áhuga á íslenskri
sprungujarðfræði, hann sem braut-
ryðjandi í mati á stefnu og halla
jarðskjálftasprungna en ég í tengsl-
um við heitavatnsleit á Islandi. Og
við skrifum skýrslur og mótum sam-
an tillögur um eftirlit með borholum
á skjálftasvæðum. Því við trúðum
báðir og ég trúi enn að þar liggi
upplýsingar sem eru að vopni í
þeirri vá sem jarðskjálftar era
mannkyni öllu. Þannig vai- Siggi
sterkur í sinni hugsjón um betri
heim öllum til handa. Og í því verki
nýhöfnu fór hann sína hinstu för.
í dagfari var Sigurður hæglátur
maður og íhugull, víðlesinn og snjall
í rituðu sem mæltu máli. Hafði gott
vald á tungumálum og féll vel þung-
arokk. Ó1 okkur marga unga í því
fagi. Var hrókur alls fagnaðar í
góðra vina hópi og laumaði oft
glettnum skotum inn í annarra
manna tal. Fjölskyldu sinni gaf hann
ríkan tíma og sinnti vel. Þau Nönnu
var gott heim að sækja. Og svo er
komið að óvæntri kveðjustund. Við
Valgerður sendum okkar dýpstu
samúðarkveðjur til fólksins hans
Sigga. Og hann vil ég kveðja með er-
indi úr Sólarljóðum:
Hér vit skiljumk
ok hittask munum
á feginsdegi fira.
Dróttinn minn
gefi dauðum ró,
hinum líkn, er lifa.
Grímur Björnsson.
Á einni nóttu var sem tíminn
hætti að vera til. Svo kom gjörn-
ingaveður og buldi á gluggum, raf-
magnið fór víða og bátar losnuðu við
bryggjur. Næsta morgun var allt
stillt. Eins og ekkert hefði gerst.
Þann dag bankaði annar tími uppá.
Ég hugsa um tímann. Tímann,
sem líður svo mishratt eftir því
hvernig hjartað slær. Við áttum okk-
ur oft á afstæði hans þegar eitthvað
raskar snögglega reglubundinni
hrynjandi - í þessari endalausu
hringrás frá morgni til miðnættis.
Sólin kemur upp, sólin gengur til
viðar og einhvern veginn finnst
manni að allir eigi að fá að taka þátt í
þessu mikla gangverki langt fram á
efri ár.
Samt getur ein hélunótt fengið
blómin í garðinum til að drúpa. Og
þannig getur tíminn einnig frosið og
sannleikur orðið lygi þar til dag einn
að maður rís upp og áttar sig á því
sem gerst hefur.
þessir síðustu dagar hafa liðið á
undarlegan hátt. Klukkan gengið
stjórnlaust í báðar áttir og nálægð
og fjarlægð rannið saman í eitt,
draumur og veraleiki. Fjöllin orðin
hvít.
„Karlmaður á fertugsaldri beið
bana í bflslysi," segja fréttimar. Og
skyndilega er það ekki ókunnugt
nafn heldur einn okkar kærasti vin-
ur. Hvernig getur tíminn haldið
áfram að líða við þannig kringum-
stæður? Sólin horfin bak við ský og
þjáningin eitt óendanlegt andartak
sem leggst yfir okkur og herðir að.
Við hlógum saman á laugardags-
eftiiTniðdegi. Lífið var bjart og Sig-
urður keikur og þeytti rjóma handa
gestum sínum meðan Nanna bakaði
vöfflur og reiddi fram dýrindis krás-
ir. Göntuðumst með sístækkandi
hrakkurnar og ræddum h'fið og til-
verana við undirleik barnanna. Sig-
urður hugði á ferð norður í land dag-
inn eftir og Nanna til útlanda.
Kvöddumst, ákveðin í að hittast aft-
ur sem fyrst.
Nokkram dögum seinna söfnumst
við saman við kistu Sigurðar, skiln-
ingsvana og umkomulaus. Eigum
ekkert svar við spurningum okkar,
finnst haldbærrar skýringar þörf frá
almættinu.
Á saknaðargrimmu andartaki
veiðum við þó upp úr hugardjúpinu
dýrindis krásir, minningar um mæt-
an dreng, minningar um dýrmætan
tíma. Og hvort sem okkur líkar betur
eða verr líður annar tími áfram fyrir
utan, hægt eða hratt, eftir hverjum
og einum, tími sem okkur er gefínn í
eilífri hringrás dags og nætur, til að
lifa, gleðjast - og sakna.
Valgerður Benediktsdóttir.
Það var okkur hjónunum mikið
áfall að fá þær fregnir á mánudags-
kvöld að einn nánasti vinur okkar til
margra ára hefði látist af slysföram
fyrr um kvöldið. Vai’ þetta ekki sist
áfall þar sem við höfðum verið í
heimsókn hjá honum og fjölskyldu
hans aðeins tveimur dögum áður við
besta yfirlæti. Ég kynntist Sigga
vorið 1985 er ég hóf störf hjá Orku-
stofnun við viðnámsmælingar en
hann hafði þá starfað þar nokkur
sumur. Við þessai- mælingar starfaði
skemmtilegur hópin' vaskra manna
og era minningar frá Nesjavöllum
og víðar margar og ómetanlegar.
Siggi kunni að meta gæði þung-
arokks og vænti þess sama af sam-
starfsmönnum sínum. Fyi'ir suma
þeirra tók þetta nokkurn tíma en all-
ir höfðu þó náð tilætluðum þroska í
lok sumars.
Við störfuðum hjá Orkustofnun
næstu sumur, nær eingöngu í út-
höldum í sveitum landsins, og átti
það mikinn þátt í að mynda sterka
vináttu okkar og síðar fjölskyldna
okkar allar götur síðan. Siggi kynnt-