Andvari - 01.01.1913, Side 135
Samband Danmerkur og íslands 73
geta falið Dönum hermál sín um aldur og æíi. En
allir vita, eins og áður er bent á, að Danmörk sjálf
er sakir legu sinnar stödd í miklu meiri hæltu en
ísland. Danir geta því miður alls eigi varið sjálfa
sig. Það kemur því ekki til nokkurra mála, að þeir
geti varið ísland, ef á þyrfti að halda. Enda dettur
engum dönskum manni slík fjarstæða í liug. Sakir
legu landsins eru íslendingar i miklu minni hættu
staddir en allar aðrar smáþjóðir Norðurálfunnar.
Þeir þurfa engin hermál að hafa og geta engin haft.
Einasta liættan, sem vofir yfir Islandi í þessu efni,
er einmitt sambandið við Danmörku. Ef Danir lenda
í ófriði og verða undir, þá er hætt við, að þeir verði
að láta ísland af liendi. Fyrir fáum árum komst
velmetinn danskur stjórnmálamaður þannig að orði:
»Ef við lendum í ófriði við Prússa, þá fáum við
aftur Suður-Jótland, ef vel gengur, en ef illa fer, þá
missum við Island, Færeyjar, Vesturheimseyjarnar
dönsku og Grs^nland. Meira getum við eigi mist«.
En þá færi sannarlega eigi vel, ef ísland kæmist í
hendur Prússa, því þeir fara afarilla með þjóðflokka
þá, sem þeir eiga yfir að ráða t. a. m. Pólverja og
Dani.
3. Ahrif og fgrirmynd. Sakir sambandsins hafa
Danir haft afarmikil áhrif á íslendinga að því, er
snertir alla þjóðíélagsskipun, menning og mentun.
íslendingar hafa í öllu sniðið þjóðfélag sitt eftir þjóð-
félaginu danska, án þess að þekkja til lilítar þjóðfé-
lagsskipun annara þjóða og læra af þeim það, sem'
betur má fara. Þetta virðist dr. Knud Berlin telja
Islandi mesta hag, og taka margir í sama strenginn.
En nokkuð annað verður ofan á, þegar þella er í-
liugað nákvæmar. Fyrst má geta þess, að Danir