Morgunblaðið - 05.09.2000, Síða 40

Morgunblaðið - 05.09.2000, Síða 40
MORGUNBLAÐIÐ 40 ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 2000 N ýlendan Tíbet „Þegar Tíbetar verða orðnir lítill minni- hluti í eigin landi er andófið orðið til- gangslaust, engin von um árangur. “ Fulltrúar Vesturlanda biðja nú gömlu ný- lenduþjóðirnar af- sökunar á því að þær skyldu vera arðrændar og kúgaðar, að menn- ing þeirra skyldi vera fótum troðin, landi rænt. Beðist er vel- virðingar á syndum forfeðranna. Vandinn er sá að óþarfi er að leita til sögunnar til að finna dæmi um slíka meðferð á þjóð- um. Nýlenduveldið Kína heldur uppi merkinu af miklu kappi þótt reynt sé að láta það fara leynt. Grundvallarreglur um mannrétt- indi og rétt þjóðarbrota, sem samþykktar hafa verið á vett- vangi Sameinuðu þjóðanna, eru þverbrotnar. Kínverjar hafa undanfarna áratugi reynt að tortíma menn- ingu Tíbeta með margvíslegum hætti en VIÐHORF Eftir Kristján Jónsson bregðast illir við þegar þeir eru krafðir skýringa. Beitt er ýmist frekju eða hótun- um, smjaðri eða loforðum um mikil viðskipti til að fá aðrar þjóðir til að hunsa málstað Tíb- eta og útlægan talsmann þeirra, Dalai Lama. Ef honum er sýnd virðing og samúð af hálfu opin- berra valdhafa, hvort sem það gerist í Washington eða Reykja- vík, er rokið upp til handa og fóta í Peking. „Móðgun við kínversku þjóð- ina“, og „óþolandi afskipti af inn- anríkismálum Kína“ eru klisj- urnar. Oftast duga þessi harkalegu viðbrögð til þess að þagga niður í þeim sem vilja tryggja sér ábatasöm viðskipti við væntanlegt risaveldi. Tíbetar hafa fátt að bjóða í þeim efnum. Framferði Kínverja í Tíbet er einhver versti smánarbletturinn í sögu alþýðulýðveldisins svo- nefnda og er þó af nógu að taka. Forn menning Tíbeta var svívirt og reynt að koma arfi þjóðarinn- ar fyrir kattarnef. Tíbet skal verða óaðskiljanlegur hluti Kína um aldur og ævi, hvað sem líður áliti Tíbeta sjálfra og umheims- ins á réttindum þeiira. Stundum er deilt um skilgrein- ingu á orðinu þjóð en Tíbetar fullnægja öllum skilyrðum sem menn hafa sett. Þeir tala sér- staka tungu, eiga sína eigin menningu og sögu. Tíbet var öfl- ugt ríki fyrr á öldum en Kínverj- ar fullyrða að það hafi orðið skattland keisarans um 1700 og jafnvel mörgum öldum fyrr. Heimildir fyrir því eru afar hæpnar og undir lok 19. aldar var Tíbet í reynd sjálfstætt en al- gerlega einangrað frá umheimin- um. Það varð bitbein Breta og Rússa, sem börðust um áhrif í Asíu, árin 1913-1914 var gerður alþjóðlegur samningur þar sem kveðið var á um sjálfstæði Tíb- ets. Kínverjar neituðu að staðfesta hann. Þeir segja að aldrei hafi nokkurt ríki viðurkennt sjálf- stæði Tíbeta sem er rangt, það gerðu t.d. Nepal og fleiri lönd. En Tíbet var eitthvert fátækasta iand heims, þar var öll menning- in gegnsýrð af trúarbrögðum búddismans og hefðum ein- angrunar og nútimatækni ekki til í atvinnulífinu. Þeir ráku einfald- lega ekki neina hefðbundna utan- ríkisstefnu sem slíka, voru hvergi með sendiráð. Þegar kommúnistar höfðu stofnað alþýðulýðveldið 1949 var næsta skrefið að hernema Tíbet. Þar voru engar raunverulegar varnir og hafa verður í huga að búddatrú landsmanna leggur áherslu á frið og andúð á ofbeldi. Samt féllu þúsundir manna er Tíbetar reyndu í örvæntingu sinni að verjast. Síðan hefur oft komið til átaka og fjöldi fólks hefur látið lífið eða orðið fyrir misþyrmingum. Undir niðri ólg- ar og kraumar en valdsherrarnir í Peking eru sannfærðir um að tíminn vinni með þeim - og því miður ekki að ástæðulausu. Tíbet er hernaðarlega mikil- vægt vegna landfræðilegu sinn- ar, þar eru einnig miklar úrann- ámur. Hvernig ætla ráðamenn í Pek- ing að tryggja sér sigur? Hver á „hin endanlega iausn Tíbetmáls- ins“ að verða svo að gripið sé til sögulegs orðalags? Lausn kommúnistastjórnar- innar er einföld; að gera Tíbeta að minnihluta í eigin landi. Beita á afli fjöldans gegn smáþjóðinni, þeirri staðreynd að Kínverjar eru 1200 milljónir. Areiðanlegar og nákvæmar tölur um íbúafjölda í Tíbet eru ekki til, stjórnvöld segja að alls búi þar um fimm milijónir manna. En þeir sem til þekkja álíta að Tíbetar séu um sex millj- ónir en að auki séu um 7,5 millj- ónir Kínverja í landinu. Enn flækir það síðan málin að eftir að Kínverjar hernámu landið 1950 breyttu þeir landamærunum. Sniðin voru af Tíbet stór svæði sem nú eru sögð hluti af grann- héruðunum í Kína. Kínverjar hafa á síðari árum flust til þess- ara svæða og Tíbets, reyndar oft verið fluttir þangað með valdi frá öðrum héruðum. En opinberlega er reynt að fela hvað sé að gerast með því að falsa tölur um fjölda Kínverja í landinu. Hvað um framfarirnar, var ekki Tíbet land í greipum aftur- halds og búddamunka? Árið 1980 viðurkenndi Hu Yaobang, sem þá var aðalritari kommúnistaflokks- ins og eftir lát sitt átrúnaðargoð umbótasinna 1989, að lífskjör Tíbeta hefðu versnað síðan 1959. Hann sagði að mikill fjöldi kín- verskra landnema í Tíbet væri beinlínis hemill á framfarir en þess má geta að mikil spjöll hafa verið unnin á viðkvæmri náttúru landsins síðustu áratugi og land- ið er víða ofsetið. Þegar Tíbetar verða orðnir lít- ill minnihluti í eigin landi er and- ófið orðið tilgangslaust, engin von um árangur. Lagt hefur ver- ið til að efnt verði til þjóðar- atkvæðagreiðslu meðal Tíbeta um tengsl þeirra við Kína. Ai- þjóðlegir eftirlitsmenn myndu sjá um að allt færi vel og lýðræð- islega fram. En kínverska stjórn- in hlustar ekki á slíkt tal. Hún er búin að ákveða að nota seinlega en hávaðalitla aðferð til að koma Tíbetum og menningu þeirra á kné, drekkja þeim í öðru fólki. Þögnin getur verið þægileg fyrir suma. En öðru hverju ber- ast samt með blænum andvörp og stunur úr fangelsinu frá smá- þjóðinni sem verið er að kyrkja í Himalajafjöllum. UMRÆÐAN Endurmenntun - til hvers? Auður Styrkársdóttir UM margra ára bil hafa nokkrir aðilar hér á landi bent á nauðsyn endur- menntunar og s£- menntunar fullorð- inna á vinnumarkaði. Margir stjórnendur og starfsmenn hafa sjálfir verið mjög duglegir að sækja námskeið sem auka hæfni þeirra, jafnvel námskeið sem í engu eru metin til launa og vinnuveitandinn tekur lítinn eða eng- an þátt í. Fólk hefur flykkst á námskeið Endurmenntunarstofnunar Há- skóla Islands, námskeið Tóm- stundaskóla MFA, Námsflokkanna og ýmissa annarra aðila sem bjóða almenningi fræðslu af ýmsum toga. Mikil þörf - gerum betur Það er ljóst að þekkingarþorst- inn er mikill í atvinnulífi hér á landi. I nýlegri skoðanakönnun meðal félaga Verslunarmannafé- lags Reykjavíkur kom t.d. fram að 80% aðspurðra lýsti yfir áhuga á endurmenntun. I sömu skoðanakönnun kom líka fram, að einungis 34% starfsmanna sagðist eiga kost á endurmenntun í starfi. Því yngri sem starfsmenn voru, þeim mun færri voru kostirn- ir. Þetta er mjög slæmt, bæði fyrir við- komandi einstaklinga og atvinnulífið í land- inu. Eðli flestra starfa er þannig, að sífellt má gera betur og flestir starfsmenn hafa þar að auki bæði gagn og gaman að því að hugsa um starf sitt og leita leiða til að bæta um betur. Þá má ekki gleyma þeim þættinum sem kannski er mikil- vægastur til lengri tíma litið: með endur- menntun í starfi skap- ast oftast mjög sterk liðsheild starfsmanna. A námskeið- um kynnist fólk á nýjan hátt og uppgötvar oftar en ekki óvæntar hliðar á samstarfsfólki sínu. Þess- ar uppgötvanir eru hvetjandi í eðli sínu og geta gjörbreytt andanum á vinnustaðnum og skapað fjöl- breyttara og skemmtilegra um- hverfí. Slíkt umhverfi er líklegra til að laða að hæft og áhugasamt fólk og halda því lengur á vinnu- staðnum og bæta þar með sam- keppnisstöðu fyrirtækja. Mikilvægt starf fræðslu- og starfsmannastjóra Mörg íslensk fyrirtæki hafa sem betur fer tileinkað sér það viðhorf að fjárfesting í mannauði skilar sér, að námi lýkur aldrei og alltaf Símenntun Ljóst er, segir Auður Styrkársdóttir, að þekkingarþorstinn er mikill í atvinnulífi hér á landi. má gera betur. Það færist í vöxt að ákveðnum hluta veltunnar sé varið til starfsmannaþjálfunar og endur- menntunar og sérstök símenntun- arstefna eða áætlun er mótuð. Þetta ætti að vera fastur liður á hverju ári ef vel á að vera. Sum fyrirtæki draga reyndar úr starfs- mannaþjálfun þegar illa árar en þá er fyrst nauðsyn að styrkja liðs- andann og efla sjálfstraust starfs- manna ef samkeppnisstaða á ekki að tapast. Endurmenntun og sí- menntun í starfi hljóta á komandi árum að verða fastur útgjaldaliður í hverju fyrirtæki ef íslenskur vinnumarkaður á að halda áfram að vera samkeppnishæfur í því al- þjóðaumhverfi sem við búum nú við. Það er því tilefni til að hvetja starfsmanna- og fræðslustjóra til að efla starf sitt, öllum til hag- sældar. Höfundur er verkefnustjóri hjá Skreffyrir skrefehf. Kvótamálin ÞAÐ vakti verulega athygli, er dr. Hannes Hólmsteinn sagði frá, í ríkisútvarpinu fyrr- ipartinn í ágúst, að hann hefði verið um fjóra mánuði á ferða- lagi í fjarlægum lönd- um og heimsálfum. Á sama tíma kom álagn- ingarskráin fram, og ekkert þar gaf til kynna, að tekjur hans gætu staðið undir slíkum ferðum. Hannes þekkir náttúrlega gamla húsganginn: Legg í lófa blindum manni, hann skal ekki sjá, þótt honum liggi lífið á! Þannig segir sagan, að slyngir umrenningar hafi komist bærilega af og látið nokkuð mont- lega. Verið sem sagt drjúgir með sig í tali og hátterni. Nú er ekki nema gott um það að segja, að menn leggi land undir fót, og einnig að menn fari ekki al- veg einir saman um langa og ókunna vegu, kanski refilstigu í hálfgerðum bófalöndum. Þetta skilur dr. Hannes Hólmsteinn mætavel og því hefur komið fram, að einskonar verkaskipting hefur átt sér stað í kvótaboðskapnum. Dr. H H (ath.ekki rugla saman við lord HoHo,þekktum áróðurs- manni frá seinni heimsstyrjöld- inni) hefur fengið til liðs við sig dr. Ragnar Árnason, prófessor við HÍ (Hannes er það líka). Þótt ein- kennilega megi virðast við fyrstu sýn, falla (tangera) skoðanir þeirra prófessoranna vel saman, annar sem fullkominn frjálshyggjumaður og hinn sem gamall sósi. Það má segja, að landfræðilega sé þetta eins og annar standi á Alaska- strönd og kalli yfir til Síberíu, þar sem hinn tekur á móti boðskapn- um! (Sumir segja að það sé stutt öfganna á milli!) En það sérkenni- lega við þetta allt saman, er að báðir boða, og reyndar tveir aðrir þekktir doktorar, þeir dr. Rögn- valdur Hannesson (einn aðalhönn- uður kerfisins og tals- maður erlendis) og dr. Björn Dagbjartsson, þá kenningu að ís- lenska kvótakerfið, með öllum sínum göll- um og kostum, sé það besta í heiminum, hvorki meira né minna! Til þess að einhverjir kunni að trúa þvi, leggja þeir upp í langferðir, hin- um megin á hnettin- um, og rembast eins og rjúpan við staur, að sannfæra ráða- menn þar um ágæti kvótakerfisins. (Ath. ekki kemur fram í frásögnum að þeir reyni við sjómennina.) Hér heima gapa tveir menn umfram Fiskveiðistefnan Þrátt fyrir allt, segir ______Jón Armann_________ Héðinsson, er haldið í vindmylluhernað fyrir hönd kvótagreif- anna og kerfíð lofað sem glóandi gull væri. aðra, að kjarki doktoranna og fara einnig útfyrir landsteinana með það í kollinum, að þetta sé það besta £ heiminum við fiskveiði- stjórnun. Þessir tveir menn eru annars vegar utanrfkisráðherra Is- lands í dag og forseti landsins. Halldór reynir á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna að sannfæra menn um kostina og að við notum besta stjórnunarkerfið við fisk- veiðar og verndun. Þetta gengur svo langt, að margir trúa þessu, en geta þó ekki varið það, ef spurt er um hvað hafi áunnist eftir 16 árin. Meira að segja framkvæmdastjóri SÞ trúir þessu og fer með það Jón Ármann Héðinsson lengra um jarðir. Manni verður á að vor- kenna forseta íslands, þeg- ar hann kemur til Rómar og heim- sækir FAO, (matvælastofnun SÞ) og fer með sama fleipur. Hann ætti þó að vita betur, eftir margar ferðir, vestur og norður um landið. En þegar menn eru sjálfir doktor- ar, er erfitt að gagnrýna „kollega" sina. Allir þessir menn gleyma því, að ellefu þjóðir, sem sumar ráða yfir hafsvæði fyrir austan, sunnan og vestan við okkur, hafa engan áhuga á kvótakerfi okkar og svo virðist vera, sem þokkalega gangi, þótt það sé eðlilega misjafnt eftir stað og stundu. Þrátt fyrir þetta allt saman, er haldið í vindmylluhernað fyrir hönd kvótagreifanna og kerfið lof- að sem glóandi gull væri (gefur vfst sumum það!). Þetta eru sannkallaðir riddarar nútfmans og feta með sóma i fótspor Don Quix- ote de la Mancha og meðreiðar- sveinsins Sancho Panza. (Guðbergur Bergsson gaf þeim þessi nöfn á fslensku: Don Kíkóti og Sansjó Pansa. Höfundur bætti svo V-inu inní, vegna efnis máls- ins). Nú er ekki úr vegi að nefna eitt dæmi, svona til þess að sýna mönnum hvað kerfið er grátlega vitlaust. Nokkrir tugir af trillum og smábátum eru nú við landfestar í Húsavíkurhöfn. Þeir sárafáu sem róa fá góðan afla skammt undan landi eða útmeð, eftir svona einn til tvo tíma í stími. Hins vegar er fluttur til Húsa- víkur afli úr togara frá Snæfells- nesi á sérbúnum bíl, allt að 30.000 kg þungum með afla. Þetta er nærri 500 km leið. Stærðin á fiskinum er 2-3 kg stykkið. Fulltrúi frjálshyggjunnar í bæjarstjórn kallar þetta „nýja tímann“. Gaman væri að sjá rökin fyrir þessu af hendi hinna lærðu manna. Til glöggvunar stjórnar „Esso“ þessu, en þeir ráða nú ör- lögum Fiskiðjusamlagsins. Það er allt, sem áður var. Það var reist af heimamönnum og í meirihlutaeign bæjarins í 50 ár!. Höfundur er fyrrverandi alþingismaður.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.