Morgunblaðið - 05.09.2000, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 2000 41
UMRÆÐAN
Nói áttræður og
aldrei óþekkari?
VEGNA umfjöllun-
ar fjölmiðla um ferð
starfsmanna Nóa Sír-
íuss á Esjuna síðastlið-
ið föstudagskvöld og
tendrun neyðarblysa,
sem og „hátíðarhöld" á
Lækjartorgi fyrr um
daginn, er rétt að eftir-
farandi komi fram:
Esjuferðin
Ferð þessi var síð-
asti þátturinn í fjöl-
breyttri afmæhsdag-
skrá íyrirtækisins sem
staðið hefur allan
ágústmánuð og var
hún farin í framhaldi
af vel heppnaðri skemmtun starfs-
manna og fjölskyldna þeiiTa á lóð
Nóa Síríuss fyrr um daginn. Þessi
ferð var vandlega undirbúin og far-
in í samráði við fulltrúa Hjálpar-
sveitar skáta í Reykjavík. Fundað
var um þetta mál um miðjan júní
þar sem fulltrúar Nóa Síríuss viðr-
uðu þann möguleika að tendra blys í
Esjunni og mynda þannig með
táknrænum hætti töluna „80“. Farið
var yfir þá þætti er hafa þyrfti á
hreinu varðandi málið og menn
skiptu með sér verkum. Nóa-menn
tóku að sér að afla leyfis landeig-
anda sem er Skógræktarfélag
Reykjavíkur. Töldum við að hjálp-
arsveitin myndi sjá um að fá leyfi
lögreglu.
Það var síðan í byrjun liðinnar
viku að ákveðið var að
láta af verða og því
haft samband við
tengilið okkar hjá
Hjálparsveit skáta.
Tilnefndi hann tvo
sinna manna okkur til
aðstoðar og voru þeir
með okkm- á Esjunni
umrætt kvöld. Neyðar-
blysin voru fengin hjá
hjálparsveitinni í byrj-
un vikunnar, enda ekki
á færi almennings að
nálgast slík blys. Svo
var haldið upp á Esj-
una í góðri trú um að
öll formsatriði væru á
hreinu. Vert er að ár-
étta að um fjölskylduferð var að
ræða þar sem börn voru með í för
og áfengi ekki haft um hönd.
I ljós hefur komið að fyrir mis-
skilning var ekki gengið frá því að
fá skriflegt leyfi lögreglu. Það verð-
ur svo til þess að koma af stað
ákveðnu viðbragðsferli þar sem lög-
regla kemur á staðinn og þyrla
Landhelgisgæslu er sett í við-
bragðsstöðu. Þarna verða mannleg
mistök og þykir okkur mjög miður
að það hafi orðið til að koma af stað
þessari óheppilegu atburðarás.
Skemmtun á
Lækjartorgi
Á baksíðu Morgunblaðsins síðast-
liðinn laugardag er sagt frá því að
„hátíðarhöld" Nóa Síríuss á Lækj-
Tímamót
*
Ohætt er að segja að
lögreglan hafí farið of-
fari í þessu máli. Hjalti
Jónsson gerir hér at-
hugasemd við umfjöllun
fjölmiðla um „hátíðar-
höld“ Nóa Síríuss.
artorgi fyrr um daginn hafi fengið
„snubbóttan endi“. Kvartað hafi
verið undan hávaða og mannsöfnuði
og að lögregla hafi haft afskipti af
þessari „afmælishátíð" sem fór
þarna fram í fullkomnu leyfisleysi.
Framsetningu og orðaval Morgun-
blaðsins má auðveldlega misskilja á
neikvæðan veg. Mátti jafnvel lesa
úr fréttinni að við hefðum staðið
fyrir hávaðasamri fylleríissam-
kundu á Lækjartorgi um miðjan
dag í fullkomnu leyfisleysi, verið
öðrum til ama og síðan haldið á Esj-
una um kvöldið, ranglandi með blys
í hendi. Þarna var engin afmælis-
hátíð. Hið rétta er að þarna voru
tveir landsþekktir kraftakarlar og
skemmtikraftar á okkar vegum að
leyfa gestum og gangandi að reyna
krafta sína. Fengu þeir er þreyttu
raunina súkkulaði að launum. Þessu
fylgdi hvorki verulegur hávaði né
Hjalti
Jónsson
óspektir. Hafa sennilega verið á bil-
inu 40-50 manns samankomnir þeg-
ar mest var. Merkilegra var það nú
ekki, en því miður kom okkar hlið
mála ekki fram áður en umrædd
grein var birt, lituð neikvæðri fram-
sögn lögreglu.
Leyfi lá fyrir
Þá kom fram að ekki hefði verið
leyfi fyrir þessari uppákomu. Það er
rangt. Við höfðum talað við fram-
kvæmdastjóra miðborgar og greint
frá málinu. Þar sem ekki var um
tónlistarviðburð eða beina
sölustarfsemi að ræða sagði hún að
ekki þyrfti leyfi lögreglu. Raunar
fagnaði framkvæmdastjórinn fram-
taki okkar og sagði það gæða mið-
borgina lífi. Við vorum á sama tíma
að gefa rauðan ópal þeim bílstjórum
sem staðnæmst höfðu á rauðu ljósi á
gatnamótum Bankastrætis og
Lækjargötu. Var það til gamans
gert með góðfúslegu leyfi og í sam-
ráði við lögreglu. Var frá því gengið
síðastliðið miðvikudagskvöld, tveim-
ur dögum áður, við hlutaðeigandi
aðila innan lögreglunnar. Við það
tækifæri var viðkomandi greint frá
áformum okkar með aflraunir á
Lækjartorgi. Hans skoðun var sú að
réttast væri að fá leyfi lögreglu og
tók hann niður nauðsynlegar upp-
lýsingar þar að lútandi. í samtali á
laugardag staðfesti hann að hann
hefði talað við vakthafandi varð-
stjóra á föstudagsmorgun og gengið
frá málinu. Leyfi fyrir þessum at-
burði átti því að vera til staðar ef
þyrfti. Einhverra hluta vegna ratar
málið ekki rétta leið innan lög-
reglunnar sem verður svo til þess að
þeir hafa óþarfa afskipti af okkur.
Óhætt er að segja að lögreglan
hafi farið offari í þessu máli. Raunar
býður mér svo í grun að þeir lög-
reglumenn sem komu á staðinn að
beiðni varðstjóra hefðu gjarnan vilj-
að vera að sinna öðrum og mikil-
vægari málum á þessum tíma en að
„leysa upp“ saklausa skemmtun,
sem þó fór fram með leyfi yfirvalda
samkvæmt okkar bestu vitund. i •
Undirritaður gerði tilraun til að ' ‘
hringja í varðstjórann og leiðrétta
þennan misskilning þá þegar.
Fékkst ekki við hann samband og
var mér tjáð að það væri föstudag-
ur, klukkan orðin ríflega fjögur og
menn hættir vinnu. Á sama tíma var
hann að gefa skipun í talstöð lög-
reglu um að stöðva okkur tafarlaust
! Stöðva hvað?
Vel heppnaður
afmælismánuður
Afmælismánuðurinn hefur verið
viðburðaríkur og afar vel heppnað- {•
ur í flestu tilliti. Höfum við glatt
margan Islendinginn á óvæntan og
skemmtilegan máta allan ágúst-
mánuð og okkur borist fjölmörg
þakkarbréf, símtöl og tölvupóstur
því til staðfestingar. Sem dæmi má
nefna að í síðustu viku færðum við
barnadeildum þriggja sjúkrahúsa
veglegar gjafir, áttræðir samferða-
menn Nóa hafa fengið konfektkassa
í afmælisgjöf, Nói Síríus hélt karni-
val í Hljómskálagarðinum fyrir
börn á aldrinum 6-9 ára er voru á
leikjanámskeiðum ÍTR, íbúar allra
húsa á Islandi númer áttatíu hafa
fengið gjöf frá okkur og svo mætti
lengi telja. Að baki þessari herferð
liggur gríðarlega mikil vinna og
undirbúningur. Því er það miður ef
misskilningur á lokasprettinum
verður til þess að rýra það ágæta
starf sem ötult starfsfólk okkar hef-
ur unnið undanfarnar vikur, en ef til
vill dæmigert fyiir fjölmiðlun að
það séu neikvæðu fréttirnar sem
menn kjósa að hampa.
Höfundur er markaðsstjóri
Nóa Síríuss.
Skúrkurinn í Þverholti
JÓN Ragnarsson,
veitingamaður í Val-
höll, sat fyrir svörum
í helgarviðtali DV fyr-
ir skemmstu þar sem
hann svaraði m.a.
spurningum um vænt-
anlega sölu á Hótel
Valhöll. Ekki verður
betur séð en að þeim
spurningum hafi verið
samviskusamlega
svarað og ekkert
kemur fram í viðtal-
inu sem bendir til
annars en að hér sé á
ferðinni dugmikill og
farsæll athafnamaður
sem hefur helgað sig
þjónustu við ferðamenn á lands-
byggðinni af mikilli elju. Því er
fyrirsögn viðtalsins SKÚRKUR-
INN I VALHÖLL mjög á skjön
við sjálft innihald viðtalsins. Jón
Ragnarsson veitingamaður sem í
góðri trú veitir DV viðtal um sjálf-
an sig, fjölskyldu sína, hótelrekst-
ur og hina umræddu sölu, situr
uppi með að vera gerður að
skúrki, sem slegið er upp sem slík-
um með flennistóru letri og lit-
mynd á einum útbreiddasta miðli
landsins. Það skyldi engan undra
þó honum og hans nánustu kunni
að hafa brugðið illþyrmilega við
umræddan uppslátt.
Vissulega hefði ríkisstjórn Is-
lands fyrir löngu átt að vera búin
að ganga frá kaupum á þessari
eign á sanngjörnu verði. Slíkt til-
boð hefur hinsvegar aldrei borist
og sá sem ekki vill þegar hann
fær, fær ekki þegar hann vill.
Hér er síður en svo við Jón
Ragnarsson að sakast. Ríkið var
aðeins reiðubúið að greiða um
fimmtung raunvirðis fyrir eignina
og hefur auk þess meinað honum
að stækka hótelið, sem er forsenda
arðbærs reksturs.
I ljósi þessa er forsíðuárás DV
með ólíkindum. Þetta mun reyndar
ekki vera í fyrsta sinn sem fólk
hefur verið beitt slíkum fanta-
brögðum eftir að hafa fallist á að
svara spurmngum
blaðamanna þessa
miðils um mál sem
hafa verið í brenni-
depli hverju sinni.
Með reglulegu milli-
bili freistar blaðið
þess að setja blásak-
laust fólk í neyðarlegt
samhengi, gera það
brj óstumkennanlegt,
hégómlegt eða hlægi-
legt með einhverjum
hætti, allt væntanlega
í von um að selja nú
aðeins fleiri eintök af
blaðinu.
Fræg er meðferðin
sem Jónína Bene-
diktsdóttir hlaut í sambærilegu
DV-viðtali, eftir þó að hafa gengið
rækilega frá samkomulagi um fyr-
irsagnir, millifyrirsagnir, mynda-
texta, myndbirtingar og ekki síst
sjálfan forsíðuuppsláttinn. Öll fyr-
irheit og loforð voru þverbrotin og
umfjöllunarefninu sjálfu var gróf-
lega misboðið.
Kunnuglegt
fangamark
Þegar viðtalið við Jón Ragnars-
son er skoðað nánar kemur í ljós
að undir það skrifar PÁÁ en þar
fer blaðamaður að nafni Páll Ás-
geir Ásgeirsson.
Það kom sjálfum mér síst á
óvart að sá maður skyldi hafa
nauðgað mannorði Jóns Ragnars-
sonar. Nýlega varð ég við beiðni
hans um viðtal vegna ferðar Um-
hverfisvina til Noregs. Ég hafði
reyndar áður veitt DV forsíðuvið-
tal og í því tilfelli voru gerðar
miskunnarlausar breytingar á fyr-
irsögn og forsíðuuppslætti eftir að
ég hafði vandlega yfirfarið og sam-
þykkt það sem fyrir mig var lagt.
Áf þeim sökum var ég sérstaklega
á varðbergi er Páll Ásgeir ræddi
við mig og gerði það að forsendu
viðtalsins að fullkomið heiðurs-
mannasamkomulag skyldi virt í
þetta sinn. Ekki átti það síst við er
hann leyfði sér að víkja að ákveðn-
Blaðamennska
Svona er nú komið
fyrir gamla góða DV,
segir Jakob Frímann
Magnússon. Þetta er
blaðið sem í eina tíð
lagði hart að blaða-
mönnum sínum
að virða leikreglur
og vanda frétta-
flutning.
um þáttum í fjölskyldulífi mínu
sem á þessum tíma voru á afar við-
kvæmu stigi. Þeim spurningum
féllst ég að lokum á að svara stutt-
lega með einu skilyrði: Að þessi
viðkvæmu og vandmeðförnu mál
skyldu með engum hætti vera not-
uð til að „selja“ blaðið eða kynna
viðtalið, enda þau með öllu óvið-
komandi sjálfu tilefni viðtalsins,
þ.e. Noregsferðinni. Ég minnist
þess ekki að hafa í annan tíma
bundið eitt tiltekið atriði jafn mikl-
um fastmælum eða saumað jafn
rækilega fyrir hvers kyns frávik
frá umsömdum ramma. Fyrir mér
vakti fyrst og síðast að verja fjöl-
skyldu mína og firra hana sárind-
um og uppnámi.
Páll Ásgeir Ásgeirsson kom mér
fyrir sjónir sem sannur dreng-
skapar- og heiðursmaður og nefndi
ég m.a.s. áður en að viðtalið var
fullunnið, að ég treysti honum full-
komlega, og ekki skaðaði að hann
tilheyrði hinum annálaða heiðurs-
mannahópi, Karlakórnum Fóst-
bræðrum, sem tengst hefur fjöl-
skyldu minni í hálfa öld. Mér er í
ljósu minni svar Páls Ásgeirs:
„Þeir, sem ekki er hægt að
treysta, lifa ekki lengi í blaða-
mennsku á íslandi."
Skemmst er frá því að segja að
eftir að hafa skv. umræddu sam-
komulagi yfirfarið og samþykkt
bæði megintexta, fyrirsögn, for-
síðuuppslátt, millifyrirsagnir og
myndatexta, fór Páll Ásgeir alger-
lega þvert á og sveik gjörsamlega
það sem hann hafði lofað hvað há-
tíðlegast. Hann tók m.ö.o. hin við-
kvæmu fjölskyldumál, og klíndi
þeim blygðunarlaust efst á forsíðu
blaðsins. Þetta vogaði hann sér að
gera eftir að hafa talið mér trú um
að það sem fyrir mig hafði verið
lagt væri hin endanlega yfirskrift.
Sjaldan hefur mér verið jafn
brugðið né runnið jafn illilega í
skap.
Varnaðarorð
Grandvöru fólki sem lætur telja
sig á að veita umræddum fjölmiðli
viðtal skal því að fenginni þessari
reynslu eindregið bent á eftirfar-
andi:
Orð þessara manna og fyrirheit
eru einskis virði. Gerið því skrif-
legan samning, þar sem viðkom-
andi blaðamaður skuldbindur sig
til að greiða tiltekna lág-
marksupphæð til viðmælanda síns,
verði ekki staðið í einu og öllu við
gert samkomulag um:
1) Forsíðuuppslátt. Á þessu hafa
margir brennt sig, því þarna getur
óprúttinn blaðamaður skapað sér
svigrúm til að niðurlægja viðmæl-
anda sinn þótt að staðið hafi verið
við umsamda fyrirsögn inni í blað-
inu.
2) Aðalfyrirsögn
3) Undirfyrirsögn
4) Millifyrirsagnir
5) Myndatexta
6) Ljósmyndir. Þó að teknar hafi
verið myndir sérstaklega sem við-
mælandi sættir sig við, er nauð-
synlegt að taka fram að engar aðr-
ar myndir verði birtar en þær sem
umræddar og samþykktar hafa
verið.
7) Megintexta viðtalsins, þ.m.t.
feitt letur, upphrópunarmerki,
gæsalappir og innskot blaðamanns
eða ritstjóra.
Jakob Frímann
Magnússon
Svona er nú komið fyrir gamla *
góða DV. Þetta er blaðið sem í
eina tíð lagði hart að blaðamönn-
um sínum að virða leikreglur og
vanda fréttaflutning. Þetta er
sömuleiðis blaðið sem birti fyrir
nokkru algerlega staðlausa frétt
um að þjóðþekktur íslenskur leik-
ari, giftur þriggja barna faðir í
Reykjavík, hefði getið erlendri
blökkusöngkonu barn (!) en fékkst
síðan hvorki til að draga slúðrið til
baka, hvað þá að biðja viðkomandi
fólk afsökunar. Öðru vísi mér áður
brá, en sá sem þetta ritar er fyrr-
verandi blaðamaður á Dagblaðinu.
Ógeðfellt
Að gera Jón Ragnarsson að ^
Skúrkinum í Valhöll með fyrr-
nefndum hætti er bæði ógeðfelld
og óviðunandi blaðamennska. Ég
hef átt viðskipti við þann mann um
árabil, bæði sem kvikmyndahús-
eiganda og hóteleiganda. í þeim
samskiptum hefur allt staðið eins
og stafiir á bók. Jón Ragnarsson
er enginn skúrkur. Páll Ásgeir Ás-
geirsson blaðamaður á DV er hins
vegar maður, sem hefur fyrirgert
trausti samborgara sinna. í litla
kunnningjasamfélaginu á íslandi
munu þeir úthrópaðir verða og út-
skúfaðir sem ítrekað eru staðnir
að tilraunum til mannorðsmorða.
Páll Ásgeir Ásgeirsson hefur með
áðurgreindu framferði glatað
blaðamannsheiðri sínum og saurg-
að stétt sína, en sjálfan sig þó
mest.