Morgunblaðið - 21.12.1969, Blaðsíða 17

MORiGUNBLAÐ'IÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1969
17
Tækni og vísindi í umsjá Björns Rúrikssonar
HERFLU GMÁL

■

L-ockheed C-5A Galaxy hefur sig á loft frá Dobbias herflugvellinum í Georgíu í Bandaríkjunum 30. júni 1968.
C-5, RISINN FLJÚGANDI
StJ áætlun bandaríska flughersins, U.S. Air Force, sem
Johnson, þáverandi Bandaríkjaforseti, samþykkti fyrir
tæpum fjórum árum og kallast C-5 áætlunin, er nú á loka-
stigi. Áætlun þessi eða samningur, sem felur í sér fram-
leiðslu á stærri flugvélum en nokkrum þeim, er smíðaðar
hafa verið hingað til, er liður í þeirri endurnýjun, sem nú
á sér stað innan flughersins og þá sérstaklega flutninga-
deildar hans.
Hin síðari ár hefur þörfin
fyrir stórar fluibningafLu,g.vélar,
sem geta athafnað sig á gróf-
nm svæöum og ófuillkomnari
ílliuigvöMiuim aukizit síflellt. Hef-
ur þetta einna Ijósast komið
fram í Vietnam. Þar hafa nýj-
,ar vígistöðvar oflt kalilað á a>uk-
ið magn vopna og vista á
skömtmiuim tíma, en ókleiflt hef-
iuir reynzt að bæta úr hinni
brýmu þörf svo flljótt siem skyldi
vegna skorts á stóruim og fljót-
virkum fluitninigataekjiuim,
Fluitninjgad'eild U.S.A.F. hef-
ur nú till aínota fjölda margar
gerðir af fiutningaflliugvél'um.
Má þar nefna vólar eins og
Boeiing C-135 (sem er hliðlstæða
B-707), Douiglas C-97, C-124 og
C-133 aiuk Lotíklheed C-141
Starl'iflter og C-130, sem flestiir
hér á landi þekkja undir nafn
iruu Hercuiles. Sitthvað hefur
verið fuindið flestum þeaaum
vélum tiil florátttui. C-118 er dýr
í rekstri. Og svo eru C-97 og
C-124 allt að því úrel'tar. Aft-
ur á móti er C-130 talin
eimhver sú bezta vél, sem deild
in hefur á að skipa. Hún var
tekin í notkuin í apríl 1962 og
getur lent og hafið sig á ioft
af stuttuim flugbraiutium, en hef
ur hinls vegar lítið burðarþol
eða um 18 tonn borið saman
við C-141, sem ber rúm 30 og
C-133, sem ber tæpar 60 smá-
lestir. f dag fara um 90 pris.
allra flutninga frá Bandaríkj-
unum til herstöðva þeirra út
um allan heim með skipum og
taka þeir fl'utningar ofltast lang
an tíma. En nú er ætllunin að
breyta þessu og meðal annars
með það fyrir auigum var C-5A
áætiunin gerð.
Þrjár bandaírskar flliugvéla-
verksmiðjur: Boeing, Douiglas
og Lockheed kepptu um rétt-
in-n tii að takast verkið á hend-
ur. Þeirri viðureign lauk með
því að Lockheed verksmiðjun-
um í Georgia var faiið að leysa
verkefnið. Framhaldsrannsókn
ir hófust á ve'gum fyrirtækis-
ins um áramiótin 1966—67 að
lokinni undirritun samningsins.
Við rannsóknir þessar hafa
komið fram þrjár 'tiliöguteikn-
ingar, en væntanlega verðiur
smiíðað eftir þeim ölliuim. Raun-
ar eru þetta þrjár útfærslur af
sömu grundvaialrteikningunni
C-5 : L-500-114A, L-500-3 og
L-500-107C. Flest eiga þessar
þrjár gerðir sameigiinlegt, mema
hvað stærð er mismiunandi og
hver þeirra er gerð með sér-
staku sjónarmiði fyrir augum.
L-500-3 er einkium ætíliuð til
fóllksifliuitniiniga og neikntað er
með að hún geti fluitt 4—500
hermenn með góðu mióti. L-500-
114A, sem meðfýligjandi mynd-
ir eru af, er einkum ætluð til
þunigafluitninga. Getur hún
flutt stærstu skriðdreka, vinmu
vélar og flugskeyti og jafnvel
stórar þyriur landa á miMi. Er
þá taekj'Umum ekið inn um, renni
nef fiugvélarinnar að fram,an
við fermingu og út að aftan,
niðuir sérstakan páll sem jafn-
framit myndar botn í aftunbliuta
búksims, við affermm-gu. Þessi
gerð er fynst og fremst sú sem

'V.V
' ' o;
:. ■■'■'■
■ • '
Innangengt er úr flugvélabúknum upp á stélið, sem er ámóta langt og 8 hæða hús.
samið var um. L-500-137C (C
stendur fyrir cargo — farmur)
er frábru'gðin hinum gerðun-
um tveimiur að þwí leyti að
hjólaútbúnaður er annar og
meiri, hámarksfliuigtalfcsþungi er
380 lestir og hámarksfarm>ur
rúm 160 tonn. Hreyflaæ þeas-
arar gerðar verða fjórir eins og
hinna og afturknýr hvers
þeirra verður 25 tonn. — 107C
miun enigar farmidyr ’hafa að aft
Lendinga,rútbúnaður þotunn-
ar er mjög sterkbyggður, enda
veitir ekki af. Þungi þessa risa
hvílir á 28 hjóíum,, sem er skipt
niður á fimm samstæður. Fjór-
ar eru undir vélarbúknum miðj
um og eru sex hjól í hverrL
Nefsamstæðan er svo gerð úr
fjórum hjólum, tveim si'tt hvor
um megin í röð.
Samninigur Bandaríkjahers
við verksmiðj urnar hljóðar
Stærðarhlutföll nokkurra þel rra véla, sem fjallað er um i
greininni ásamt Boeing 727.
an. Flugtaksskeið vélarinnar
(sú brautarlengd, sem vél þarf
til að hefjia sig á Loflt) verður
hvorki meira né minna en 3,5
km. Tiil samanburðar má geta
þess að lengsta braut Keflavlk
urfluigval'lar er rétt urn þrír
kíllómetrar.
C-5A, eða nánara tiltekið L-500
-114A, eina gerðin, sem enn
hefur flogið er rúmir 75 metr-
ar á lengd, vænighafið er 68
metrar og stélhæðin er 20 metr-
ar, eða eins og átta hæða hús!
Flatarmiál vænigjanina er tæpir
700 fermietrair farþegaflughraö-
inn er nálægt 950 km á kLukku
stund og stigahraðinn (rate of
climlb) er um 11 metrar á sek-
úndu. Flugvélin er búin fjór-
um forblásturhsreyfl'um frá
General Electric af gerðinni
TF-39. Knýr þeirra alrla til
samans er 74 smál’esíir! í ferju
flu.gi eða óhlaðin getur lfú'gvél-
in fliogið meira en 15000 kíló-
metra, eða svo sem héðan og
til Ástralí u,við'Stöðul!,aust! Ef
svo biði ivð að horfa gæti hún
fLutt 70 lestir af skreið frá ís-
landi til Biafra, 9000 kim í ein-
um áfanga! Hér er þvi ek/ki um
neitt simásknimisli að ræða.
upp á 115 fiugvélar, þar af
fimrn reynsluvélar. Á herinn
forkaupsrétt að 85 næstu vél-
urn eftir það. Verð hverrar
flugvélar fuH.búinnar til af-
hendingar er uim 18 milljón
ir Bandaríkjadala eða lítiLl hálf
ur annar milljarður ísle'nzkra
króna!
Eit't eftirtektarverðasita atrið
ið í sambandi við C-5 er hve
láig farmgjö'.d húin hefur upp á
að bjóða, þegar hún verður
tekin í notkun hjá hinuim al-
mennu fl'ugféllögum. Reiknað
hefur verið út vestanhafs að
tonnmiian komi ti.l nneð að
kosta 2,3 een.t eða um tvær kr.
þegar um -107C er að ræðá og
vegalengdin er yfir 4000 m.íl'ur.
Á styt,ri leiðum verða gjöld-
in tiltölulega dýrari.
Nú þ;gar eru vö:'u,f''Uibnings.r
í loflti ábatasöm aitvinir.iuigrein
a.m.k. su.rns st.&ðar. Með fLu.g-
vél sem þessari ássm.t aukinini
ha.græðingiu við rorvn og móc-
töku farmsins í fiughöfr.'um ætti
hagr aðarrvrkn'ngin að getaorð
ið veruleg auk þass að örva
viðíkipt: i ráin.ni framíið jofn
vel en.n rneir.