Morgunblaðið - 21.12.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGrUR 21. DBSEMiBBR 1999
Bókvitið í askana þarf
ekki að koma allt f rá HÍ.
— sagði Pétur Sigurðsson í
þingræðu — Samþykkt
*
að veita H.H.I. aukna
heimild til miðaútgáfu
Frumvarpið um aukna heimild
fyrir Happdrætti Háskóla ís-
lands til miðaútgáfu hefur verið
afgreitt sem lög frá Alþingi.
Kom það til 2. umræðu í neðri-
deild s.l. miðvikudag. Mælti þá
Matthías Á. Mathiesen formaður
Ifjárhagsnefndar deiidarinnar
fyrir nefndarálitinu, en nefnd-
in var sammáia um að mæla með
að • frumvarpið yrði samþykkt
óbreytt.
PENINGALÁN
Útvega peningalán:
Til nýbygginga
— ibúðakaupa
— endurbóta á íbúðum.
Uppl. kl. 11-12 f. h. og 8-9 e. h.
Simi 15385 og 22714.
Margeir J. Magnússson
Miðstræti 3 A.
Pétur Sigurðsson flutti ræðu,
þar sem hann varaði við því að
Happdrætti Háskólans yrði veitt
aukin heimild til miðaútgáfu,
þar sem hann taldi, að það gæti
haft mjög alvarlegar afleiðingar
fyrir önnur happdrætti. Þá fjall
aði Pétur í ræðu sinni nokkuð
almennt um Háskóla íslands.
Við atkvæðagreiðslu var frum
varpið samþykkt með 17 atkvæð
um gegn 4 og síðan tekið til 3.
umræðu og afgreitt sem lög.
Hér á eftir fara kaflar úr
ræðu þeirri er Pétur Sigurðsson
flutti við 2. umræðu málsins:
Við 1. umræðu. þessa máls
benti ég ó með nokkrum orðtwn
þá hættu, sem þessi gífurliega
aukning Happdrættis Háskóla ís
lands væri fyriir þá mörgu aðila,
sem hefðu happdrættii semtekju
stofn til að sinna marg\'íslegum
menningar- og miannúðarmál'um,
málum, sem fjárveitingavaldið
hefði til þessa lítið þurft að
sinna, m.a. vegna tekma af öðr-
um happdrættuim. Með þessum
orðum mínum vildi ég vara við
Amerískar
SKAPHÖLDUR
Fjölbreytt úrval
Pétur Sigurðsson.
þeim afleiðingum, sem sM'k stökk
breyting gæti haft á tekjustofna
þessara fjölinörgu aðila. í ræðu,
sem fjármálaráðherra hélt við
þessa umræðu komst hann að
orði á þá lieið, að enginn hefði
vorkennt Happdrætti Háskóla
fslands, þegar önnur happdrætti
hiefðu fengið sín llögboðmiu happ
drættisleyfi, og hlýtur hann hér
að eiga við Happdrætti SÍBS og
Happdrætti DAS. En fjármála-
ráðherra ætti að vera kunnugt
um, að hér er g.rundvallarmun-
ur á. Þegar Alþingi gaf íeyfi til
þessara tveggja happdrætta,
hafði Happdrætti Háskólans starf
að um langt árabil sem einka-
iieyfisaðili og héllt áfiram einka-
leyfi sínu til peningahappdrætt
is, sem það neldur enn. Hinir að
ilarnir urðu að fara aðra og
miklu vafasamari braut, á þeim
verðbólgutbnium, sem hafa stað-
ið yfir. Bæði þau happdrætti tóku
tiil starfa, oig hafa tapað hundruð
um þús. og jafnvel millj. vegna
verðbólguinnar vegna þess , að
þau höfðu ekki það einkaleyfi,
sem Hapi>drætti Háskólans hef-
ur og hafði, þ.e. einkaileyfi til
peningahappdrættis á íslandi. Ég
viil meiina það, að þessi forrétt-
indi og réttur Happdrættis Há-
skólans sé svo mikils virði, að
það auk þessarar gífur'legu aufcn
irngar muni hafa a.m.k. lamandi
áhrif ekki aðeir.3 á þau tvö
happdrætti, sem ég hef hér nafn
greimt, helduir og á ölil hin og
alla aðra aðiHa. eem hafa
tekjur sínar aí slíkri starfsemi.
Það kemur fram í nefndar-
áKltinu, að veltan hjá Happdræ.tti
HáSkólans, ef þetta frumvarp
verður samþykkt, verður 346
millj. tæpar. Til samanburðar má
geta þess, að tvö næstsitærstu
happdrættin hér, þ.e. Happ
drætti SÍBS og Happdrætti DAS
hafa hvont um sig 78 milllj. kr.
veltu, þ.e.a.s. Happdrætti SÍBS
núna frá næstu áramótuim, en
þá miun það hækka sína miða.
Auk þess er Hjartavernd með
2.2. millj. kr. fþrótitasamband ís
land með 3.6 mffij. kr., Krabba
meinsfélag Reykjavííkur með 7
millj. kr. Það eru tvö happ-
drætti á þessu ári, Blindrafélag-
ið með 1.5 mill'j. kr., Sjálfstojörg
4 millj. kr., tvö happdrætti á ár-
inu, Styrktarfélag vangefinna
5.8 milil'j. kr., og Styrfetarfélag
lamaðra og fatliaðra rúmar 5.
millj. kr. Þetta eru tæpar 30
milllj. kr. þannig að heildarvellta
all’ra þessara happdrætta er inn
an við 200 millj. meðan Happ-
drætti Háskólans befiur tækifæri
til þess að faira upp í tæpair 346
millj. kr. Og með sitt einkaleyfi
sem ég held, að enginn mu.ni
leggja til að taka af þeim, þ.e.
a.s. einkaleyfi til peningahapp-
drættis á íslandi, þá er ég fuill-
viss um, að þetta heflu.r lamandi
áhrif á starfsemi hinna happ-
drættanna, enda held ég, að það
sé al'vag gengið út frá því, a.m.k.
hefur ekki fengizt svar við því
áliti mínu.
Þetta er önn.ur ástæða þess að
ég mun greiða atkvæði á móti
þessu frumvarpi, því að hafandi
þetta í huga, held ég, eins og
kemur fram í þessu bréfi frá
Happdrætti Háskólans, að það sé
aðteins reifenað m;eð að þetta geti
gefi, 9—10 mffij. kr. tekjuaukn-
ingu á næsta ári. Það hefði
alveg hreinit verið ðhætt fyrir
ríkisstjórnina, að hreinliega gera
ráð fyrir þessu framlagi til Há-
skóla íslands till að sinna nauðsyn
legum byggingaframkvæmdum,
til þess að eiga efcki á hættu að
lamia nauðsynlega starflsemi hjá
hinuim mörgu aðiluim, sem ég hefi
þegar talið upp.
Hin ástæðan er sú, að ég hefði
talið, að einmiitt á þessum tiima-
mótum, þegar verið er að gera
ráðstafaniir til þess að útvega fé
í byggingaröldu á vegum Háskól
ans, sem væntanlega mun standa
lengi eða allt að því í hálfam
annan áratug og mun kosta hátt
í 1000 millíj. kr., þá hefði verið
tækifæri fyrir þin.gm'enn að setja
þau skilyrði fyrir þessu leyfd
sem hefðu orsakað það, að Há-
skóli íslantds hefði orðið það,
sem' hann þarf að vera fyrir
þessa þjóð. Ég held, að það hafi
sjaldan verið flutt jafn eftir-
tektarverð ræða og flutt
var 1. desember s.l. á fullveild-
isdaginn. Ræðuna fllutti Jónas
Kristjánsson ritstjóri og hún hef
ur vakið verðskuldaða at)hygli
rneðal þjóðarinnar. Og hún var
flutt í Háskóla íslands. Með
leyfi forseta vii ég aðeins leyfa
mér að vitna í líitinn 'hluta þess-
arar ræðu Jónasar Kristjánsson
ar ritstjóra. Hann segir:
„Bf litið er á Háskóla íslands
sérstakllega, er auðvelt að sjá,
að hanm á yfirieitt við hliðstæð
vandamál að glíma og skól'akerf
ið í heild. En vandamál hans
eru að sumu leyti erfiðari. Það
stafar m.a. af sjál'f&tæði hans.
Sjáifs'tæði hásfcólia er gömul
erfðavenja, sem á að tryggja að
utanaðkomandi og annarleg
sjónarmið, t.d. valdhafa, spilli
ekkí kennsl'u og vísindum í há
skólum. Þetta var nauðsynlegt
á sínum tíma og má vera, að
það sé nauðsynlegt enn. Hios
vegar gerir þetta háskóla að
ýmsu leyti íhaldssamia. Fram-
farastefna í þjóðifélaginu getur
bneytt skóiiafcerfirau í heild
nokfcuð hratt, en háskólum ekki.
Prófessorarnir ráða háskólunum
og framfarirnar þar fara eftir
víðsýni þeirra. Framifarimar ger
ast því yfirleitt ekki hraðar en
nýír prófessorar korna til sög-
unnar. Sl'ik mannaskipti eru
seinvirkari í hásfcólum en í þjóð
liífinu almemnlt. Háskóli íslands
á við ýmis innri vandamál að
stríða. Veigamest er einangrun-
in og doðinn. Ég hef hér á und-
an nefnit, að Háskólinn er að
töiuverðu lteyti einiangraður frá
þjóðfélaginu, einkum atvinnul'ífi
og raunvísindum. Doðinn kemur
hins vegar fram í gamialdags
ke n n slluh átt um og athafnaleysi
miargra prófessora. I fliestum
greinum Háskóians er næi ein-
göngu kennt með fyrinlestrum,
sem er ákaflega eintoæf aðferð.
Attoafnaleysi kerwur fram í lít-
illi viðieitni við að breyta
kennsliuháttum, í lítffii viðleitni
við að vanda fyrirlestra og í
ódugnaði við rannsóknir. Þess
eru dæmi að prófessorar gera
ekki annað en þýlja upp 10 eða
20 ára gamilar þýðiingar sínar úr
eriendum kennslúbókum. Það
má ekiki dæma prófessora of
hart fyrir þetta. Þeir eru að
ýmsu leyti fórnardýr skipu'liags
ins, laklega launaðir og ffia
brynjaðir aðstöðu í þreytulegu
andrúmslofti".
Síðan vitnar þessi ræðumaðiur
í skýrslU háskólanefndar ogseg
ir m'eð lejrfi forseta:
„Gallinn á skýrsllu háskóla-
nefndar er sá að taka ekki þessi
tvö vandamáil, einangruninia
gagnvart raunvísindunum og
doðann, nægil'ega tSi meðferðar
áður en hún lauk störfum og
Framhald á bls. 19
Jólatrésskemmtun
rJla nclómá lcij^éícicjóinS
ctr
Jólatrésskemmtun fyrir börn félagsmanna verður haldin sunnudaginn 28. desember í Sigtúni
kl. 15.00—18,30. — Aðgöngumiðar verða seldir á skrifstofu Varðar, Valhöll v/Suðurgötu
á venjulegum skrifstofutíma.
SKEMMTINEFNDIN.