Morgunblaðið - 26.02.2006, Blaðsíða 28

Sérðu þessar þarna, þær erumagnaðar!“ sögðu félagarmínir og bentu út um bíl-rúðuna. „Já, geðveiktflottar,“ heyrðist í strák-
unum í aftursætinu. „Alveg rosaleg-
ar. Líttu á þær, maður!“
Ég mændi út um framrúðuna á
stóran hóp af kúm. Þær voru að
minnsta kosti nokkrir tugir, kannski
eitt hundrað. Umræðuefnið var kýr –
nei ekki kvenfólk. „Sko, þær sem eru
með snúin horn eru flottastar,“ sögðu
félagarnir og bentu á kú með risavax-
in horn, fagurlega snúin. Strákarnir
voru af Dinka-þjóðernishópnum. Í
Suður-Súdan forma margir horn kúa
sinna á ýmsa vegu. Kýrnar hafa
margfalt stærri horn en þær ís-
lensku.
Við vorum stödd í jeppa á hol-
óttum vegi í Suður-Súdan. Moldar-
ryk þyrlaðist upp þegar hjörðin
gekk hjá. „Maður myndi nú ganga í
augun á stelpunum með þessum,“
sagði einn strákanna hugsi. „Já, ef
maður ætti kýr með svona horn – ú
la la!“ sagði annar og skellti upp úr.
Ég fór sömuleiðis að hlæja. Ef ég
ætti kýr heima á Íslandi og legði
metnað minn í að snúa upp á hornin
á þeim, yrði ég líklega lögð inn á
stofnun. Birtist ég með flatskjá í
Suður-Súdan og segði að ég hefði
þurft að kaupa mér enn fínna sjón-
varp en ég þegar ætti, því það pirr-
aði mig svo gasalega þegar skjárinn
væri kúptur en ekki flatur, hefðu
strákarnir aftur lagt mig inn á ein-
hverja súdanska stofnun.
Þetta eru för eftir sprengjubrot
Um kvöldið sagði einn kunningja
minna að hann hafi misst tvo bræð-
ur sína í borgarastyrjöldinni sem
lauk í fyrra. Sjálfur tók hann upp
vopn og barðist með uppreisnar-
mönnunum.
„Nú varst þú einn af þeim?“
spurði ég hissa. Þá hafði ég ekki enn
áttað mig á að annar hver maður á
svæðinu virtist hafa verið í upp-
reisnarhernum SPLA. „Hvað held-
urðu að þetta sé?“ spurði vinurinn
einungis glottandi og benti á hand-
legginn á sér. „Þetta eru för eftir
sprengjubrot. Systir, ég særðist
margoft.“
Í nálægu húsi drakk ég te og
ræddi við karlmann á milli þrítugs
og fertugs. „Hvort ég meiddist í
stríðinu? Jú, ég varð til dæmis fyrir
sprengju sem hent var úr lofti,“
sagði hann og sýndi mér hægri
höndina. Hún var bækluð. „Hvernig
getum við gleymt því sem gerðist í
stríðinu?“ spurði hann, strauk sér
um höfuðið og bætti annars hugar
við: „Já, hvernig er hægt að gleyma
einhverju svona? Hvernig geta kon-
ur sem nauðgað var í stríðinu til
dæmis mögulega gleymt?“
Ég kinkaði kolli og varð hugsað
til Darfur. Þar var fólk enn drepið
og konum nauðgað. Þótt Darfur
væri í sama landi gat það allt eins
verið í annarri heimsálfu, landið var
svo stórt. Sjálft Darfur-hérað var á
stærð við Frakkland.
Er komið stríð?
Um nóttina hrökk ég upp við mik-
il læti. Ég svaf í steinsteyptum kofa
með stráþaki og tveimur gluggum.
Fyrir þeim voru strengd flugnanet.
Ég skimaði út um gluggann í gegn-
um moskítónetið sem ég lá undir, en
sá ekki neitt í náttmyrkrinu. Að ut-
an heyrðust hróp og köll, flaut og
baul. Jörðin dunaði. Hvað í ósköp-
unum er að gerast?
Skyndilega heyrði ég rödd félaga
míns. Hann kallaði nafnið mitt. Ég
stökk svefndrukkin undan moskító-
netinu og hljóp út úr kofanum. Átök
hlutu að hafa brotist út aftur. Guð
minn góður. Kannski var það svona
sem fólkinu leið meðan hérna var
barist. „Hvað er að gerast?“ öskraði
ég og hljóp til félaga míns. „Æ, þú
rétt misstir af því!“ sagði hann ein-
ungis og var sársvekktur. Ég horfði
forviða á hann.
– Það var verið að fara með þús-
undir nautgripa hérna framhjá. Það
hefði verið svo gaman fyrir þig að
sjá það! sagði hann.
– Ha, en hvað með stríðið? stam-
aði ég.
– Stríðið?! spurði hann.
– Já, er ekkert stríð?
– Ha, nei, bara kýr. Hva, ertu
svona syfjuð?
– Já, auðvitað. Það er mið nótt.
– Já, ég veit. En það hefði verið
svo gaman fyrir þig að sjá þetta!
Ég gekk að kofa mínum, þrátt
fyrir að mér væri vinsamlega bent á
að klukkan væri fimm og tími til
kominn að fara á fætur.
„Magnaðar kýr hérna maður, ú la
la,“ sagði ég svefndrukkin og blikk-
aði félagann. Síðan skreið ég aftur í
rekkju mína.
Ekkert stríð, bara kýr!
Morgunblaðið/Sigríður Víðis
Kýrnar í Suður-Súdan eru vel hyrndar. Stundum hafa horn eins og þessi verið tekin og snúið upp á þau til að fá á þau sér-
stakt lag. „Ef maður ætti kýr með svona horn – ú la la!“ sögðu súdanskir félagar mínir þegar við sáum slíkar gersemar.
Kýr eru í raun nokkurs konar gjaldmiðill á þessu svæði og afar mikils metnar.
Svipmynd frá Súdan
Sigríður Víðis Jónsdóttir
sigridurv@mbl.is
28 SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Ljósmynd/Snorri Snorrason
Fyrsta íslenska þotan, Gullfaxi, Boeing 727-þota Flugfélags Íslands, á flugi yfirÖræfajökli í 35 þúsund feta hæð. Á þessu
ári eru liðin 40 ár frá því að forstjóri Flug-
félagsins, Örn Johnson, gekk frá pöntun á nýrri
727-þotu hjá Boeing-verksmiðjunum í Banda-
ríkjunum.
Það var mikill hátíðardagur 27. júní 1967 þeg-
ar hin nýja þota Flugfélagsins lenti á Reykja-
víkurflugvelli og var fjöldi fólks mættur. Flug-
stjóri heim til Íslands var Jóhannes R.
Snorrason. Við sérstaka athöfn þennan dag var
þotunni gefið nafnið Gullfaxi.
Tvær aðrar flugvélar félagsins höfðu áður
borið Gullfaxa-nafnið, Skymaster-flugvélin TF-
ISE frá 1948–1957 og svo Viscount-flugvélin
TF-ISN frá 1957–1967.
Þessi fyrsta þota Íslendinga þjónaði lands-
mönnum til ársins 1984, en var þá seld til
Bandaríkjanna, og hefur lengst af verið í eigu
UPS sem er fragtflutningafyrirtæki. Gullfaxi
kom til landsins tvisvar árið 2003 og nú um dag-
inn lenti þotan á Keflavíkurflugvelli til að taka
eldsneyti, kom frá Shannon á Írlandi og fór
strax vestur um haf.
Í ársbyrjun 2003 var Gullfaxi búinn að fljúga
47.122 klst. og lendingar voru orðnar 30.408.
Og enn flýgur gamli Gullfaxi, bandaríski flug-
stjórinn Jonathan Hill sem hér lenti nú um dag-
inn sagðist búast við að Gullfaxi myndi fljúga til
2010 a.m.k.
Önnur 727 þota bættist í flota Flugfélagsins
vorið 1971, var hún keypt notuð frá Bandaríkj-
unum (framleidd 1968) og var Anton G. Ax-
elsson flugstjóri heim. Þessi þota hlaut nafnið
Sólfaxi, en það happanafn hafði áður verið lengi
á Skymaster-flugvél félagsins TF-IST, og þar á
undan á Catalina-flugbátnum TF-ISJ. Sólfaxi
var seldur úr landi 1989 til UPS-félagsins, en á
miðju ári 2004 var þessi þota búin að fljúga
57.411 klst. og lendingar voru orðnar 29.491.
Heimildir:
Sigurbjörn Sigurðsson.
Fyrsta
þota
Íslendinga
Snorri fékk þetta jólakort frá ágætum vini sínum, Henning Á. Bjarna-
syni, rjúpnaskyttu og þotuflugstjóra, fyrir um 30 árum.
Breski listamaðurinn W. Hardy málaði myndina.
Gamli Gullfaxi lendir á
Keflavíkurflugvelli fyrr í
þessum mánuði.