Morgunblaðið - 26.02.2006, Qupperneq 2

2 SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÁLVERÐ STÓRHÆKKAR
Álverð hefur stórhækkað á málm-
markaði í London undanfarna mán-
uði og var í tæpum 2400 Bandaríkja-
dölum tonnið í gær eftir að hafa
farið hæst vel yfir 2600 dali tonnið í
byrjun þessa mánaðar, en þessi verð
eru þau hæstu sem sést hafa á þess-
um markaði í meira en hálfan annan
áratug.
Byggðastofnun tapar
Tap Byggðastofnunar á síðasta
ári nam rúmum 270 milljónum
króna, sem er rúmum eitt hundrað
milljónum króna minna tap en árið
2004 þegar tapið nam 385 milljónum
króna. Eiginfjárhlutfall hefur farið
lækkandi og nam um áramót 8,2%,
en áskilið er í lögum að eigið fé lána-
stofnana megi ekki vera lægra en
8%.
Jákvætt skref á Sri Lanka
Fulltrúar stríðandi fylkinga á Sri
Lanka hafa orðið ásáttir um að end-
urnýja vopnahlé í landinu og halda
áfram viðræðum sínum um frið.
Sameiginleg yfirlýsing deilenda að
loknum tveggja daga fundi í Sviss
þykir jákvætt skref, en óttast hefur
verið að friðarferlið á Sri Lanka
væri um það bil að fara endanlega
út um þúfur.
Tuttugu féllu í Írak
Meira en tuttugu manns týndu lífi
í þremur árásum í Írak í gær sem
þýðir að a.m.k. 150 hafa beðið bana í
ofbeldi í landinu í vikunni, þ.e. eftir
að hvelfing eins helsta helgidóms
sjía-múslíma, í borginni Samarra,
var eyðilögð í sprengingu. Út-
göngubann var í gildi í Bagdad á
föstudag og virtist það hafa dugað
til að slá á ofbeldið; í gær fór hins
vegar allt í sama farið, sem fyrr seg-
ir.
Mokafli á l ínu
Mokafli er þessa dagana hjá smá-
bátum sem róa frá Sandgerði, en
aflinn fæst fyrst og fremst á línu.
Margir bátar hafa verið að koma
með fullfermi í land. Töluverð lönd-
unarbið er þó fimm kranar séu not-
aðir til löndunar við höfnina í Sand-
gerði.
Museveni sigraði í Úganda
Yoweri Museveni verður áfram
forseti Úganda en forsetakosningar
fóru fram í landinu sl. fimmtudag.
Museveni, sem hefur verið forseti í
Úganda í tuttugu ár, fékk ríflega
60% atkvæða en helsti keppinautur
hans, Kizza Besigye, fékk 36%.
Stuðningsmenn Besigye segja kosn-
ingasvindl hafa einkennt fram-
kvæmd kosninganna.
Y f i r l i t
Í dag
Sigmund 8 Minningar 58/61
Fréttaskýring 8 Myndasögur 66
Svipmynd 28 Dagbók 66/71
Sjónspegill 34 Víkverji 66
Forystugrein 40 Velvakandi 67
Reykjavíkurbréf 41 Staður og stund 69
Menning 442/43 Leikhús 70
Brids 44 Bíó 74/77
Umræðan 45/57 Sjónvarp 78
Bréf 57 Staksteinar 79
Hugvekja 58 Veður 79
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann Björnsson,
fréttastjóri, bjb@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Inga Rún Sigurðardóttir, ingarun@mbl.is
Umræðan | Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is Sveinn Guðjónsson, svg@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók| Kirkjustarf Ellý H.
Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is
ÁBYRGÐ á útgáfu almennra vega-
bréfa færist frá Útlendingastofnun
til Þjóðskrár og dómsmálaráðherra
getur ákveðið að fingraför umsækj-
anda skuli skönnuð og varðveitt í
vegabréfinu, samkvæmt frumvarpi
til laga um breytingu á lögum um
vegabréf, sem kynnt hefur verið í
ríkisstjórninni. Þá verður sam-
kvæmt frumvarpinu stafræn mynd
af umsækjanda varðveitt í vegabréf-
inu og heimild til útgáfu vegabréfs
til barns á grundvelli umsóknar frá
öðru tveggja forsjárforeldra þrengd
frá því sem nú er. Þá verður gild-
istími almenns vegabréfs almennt
fimm ár frá útgáfudegi en heimilt er
að lengja þennan tíma. Þjóðskrá
skal halda skrá, skilríkjaskrá, um öll
útgefin vegabréf og önnur skilríki
sem Þjóðskrá er falið að annast út-
gáfu á.
Samkvæmt upplýsingum frá
dómsmálaráðuneytinu eru í frum-
varpinu lagðar til nauðsynlegar
breytingar vegna alþjóðlegra krafna
um rafræn lífkenni í vegabréf. Notk-
un rafrænna lífkenna í vegabréfum
sé einkum ætlað að auka nákvæmni
auðkenningar og þar með öryggi og
skilvirkni í landamæraeftirliti.
Bandaríkin hafi sett fram þær
kröfur að ríki sem vilja halda stöðu
sinni í Visa Waiwer Program, þ.e. að
borgarar þeirra geti ferðast til
Bandaríkjanna án áritunar, gefi út
vegabréf með örflögu sem í séu
stöðluð rafræn lífkenni eftir 26.
október 2006. Eftir þann dag geti
Íslendingar ekki ferðast til Banda-
ríkjanna án vegabréfsáritunar nema
þeir hafi vegabréf með tölvulesan-
legum lífkennum.
Samkvæmt reglugerð frá 2004,
skulu aðildarríki Evrópusambands-
ins hefja útgáfu nýrra vegabréfa
með örflögu sem bera lífkennaupp-
lýsingar eigi síðar en 28. ágúst 2006.
Reglugerðin er bindandi fyrir Ís-
land og Noreg vegna Schengen-
samstarfsins.
Þjóðskrá mun taka við
útgáfu allra vegabréfa
KJARAVIÐRÆÐUM sjúkra-
húss- og heilsusgæslulækna og
ríkisins var á dögunum vísað til
ríkissáttasemjara, en kjara-
samningar læknanna hafa verið
lausir frá áramótum, að sögn
Sigurðar E. Sigurðssonar, for-
manns samninganefndar
Læknafélags Íslands. Sigurður
segir að samningaviðræðurnar
hafi gengið eðlilega fyrir sig.
Fulltrúar lækna og samninga-
nefnd ríkisins hafi tekið ákvörð-
un um það í sameiningu að vísa
málum til ríkissáttasemjara og
sú ákvörðun hafi ekki verið tekin
vegna ósættis milli viðsemjenda.
Spurður um kröfugerð lækna
segir Sigurður að hann vilji ekki
ræða hana ítarlega að svo
komnu máli. Kröfurnar taki mið
af því sem aðrir hópar í sam-
félaginu hafi náð fram í kjara-
samningum.
Sigurður segist ekki geta sagt
til um hvenær samningaviðræð-
unum ljúki. „Báðir aðilar eru
sammála um að það væri æski-
legt að reyna að ljúka þessu sem
fyrst, en þetta verður að taka
þann tíma sem þarf,“ segir Sig-
urður og bætir við að eins og er
séu menn vongóðir um fram-
haldið.
Kjaraviðræðum
lækna vísað til
sáttasemjara
ENN einum leitarleiðangrinum að
Goðafossi, sem sökkt var undan
Garðskaga í seinni heimsstyrjöld-
inni, var hleypt af stokkunum í gær.
Þar voru á ferð skipverjar af sjó-
mælingabátnum Baldri sem freista
þess að finna flak hins stóra milli-
landaskips.
Goðafossi var grandað af þýskum
kafbáti um hádegisbil 10. nóvember
1944, þegar skipið átti aðeins eftir
um tveggja klukkustunda siglingu til
Reykjavíkur. Um borð voru 43 skip-
verjar og farþegar auk 20 Breta sem
nýbúið var að bjarga af brennandi
olíuskipi. Rúmlega 40 manns fórust í
árásinni.
Áhöfnin á Baldri hefur reynt að
fara út að flakinu áður í vetur en þær
tilraunir hafa runnið út í sandinn
vegna brælu. Í gær var sléttur sjór
og hægur vindur og því voru skip-
verjarnir fjórir bjartsýnir. Með þeim
eru fjórir farþegar og því sjö manns
um borð.
Að sögn Sigurðar Ásgrímssonar
leiðangursstjóra telur hann áhöfnina
hafa betri upplýsingar um staðsetn-
ingu Goðafoss en áður. Mikið er um
skipsflök á þessum stað og þarf að fá
staðfest hvort flakið af Goðafossi er
hið rétta. Búist var við 12–20 tíma
leiðangri.
Enn leitað að flaki Goðafoss
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ágúst Magnússon, skipstjóri á Baldri, ásamt Gunnari Alfonssyni stýrimanni og Benedikt Svavarssyni vélstjóra.
ÁRS- og vetrargildi svifryks og
köfnunarefnisdíoxíðs eru með
lægra móti nú, miðað við það sem
verið hefur frá því að mælingar
hófust í Reykjavík árið 1990, og
var gildi loftmengandi efna tölu-
vert lægra í
fyrra en árið
1995. Þetta
kemur fram í
ársskýrslu
fyrir árið
2005, sem
Anna Rósa
Böðvarsdóttir
hjá Mengun-
arvörnum
Umhverfissviðs er að vinna að. Í
frétt á vef umhverfissviðs segir að
niðurstaðan komi eflaust mörgum
á óvart, enda myndist um 75%
svifryks vegna uppspænds malbiks
og sóts í umferðinni og bílaflotinn í
Reykjavík hafi vaxið á undanförn-
um árum.
Haft er eftir Lúðvík Gústafssyni
deildarstjóra mengunarvarna, að
flókið samspil nokkurra þátta sé
líkleg skýring á þessu. Þessir
þættir séu vaxandi úrkoma, sem
dregur úr svifryki, hækkandi hita-
stig og vindhraði. Auk þess megi
nefna minni hraða á bifreiðum í
borginni og betri mengunarbúnað í
þeim. „Aftur á móti hefur bílafloti
Reykvíkinga þróast á þann veg að
stærri og aflmeiri fólksbifreiðar
eru nú á götum borgarinnar í
meira mæli en áður og vegur það á
móti því sem vinnst með betri
mengunarvörnum,“ segir á vef um-
hverfissviðs.
Svifryk þrisvar sinnum yfir
heilsuverndarmörk í febrúar
Á vefnum kemur einnig fram að
svifryk hefur þrisvar sinnum farið
vel yfir sólarhrings-heilsuverndar-
mörk í febrúar í ár. Hefur þetta
gerst í stillum og á þurrum dögum
en einnig hefur vindasamur dagur
þyrlað upp ryki sem hefur safnast
saman eða borist hingað frá nátt-
úrulegum uppsprettum.
Í mars í fyrra fór svifryk í níu
skipti yfir heilsuverndarmörk. Alls
fór svifryk í 21 skipti yfir sólar-
hrings-heilsuverndarmörk á árinu
2005 og í 29 skipti árið 2004. Köfn-
unarefnisdíoxíð fór aldrei yfir sól-
arhrings-heilsuverndarmörkin
2005 en gerði það hinsvegar sjö
sinnum árið 2004. Það er hámark
þeirrar tíðni sem æskileg er talin.
Mengun
í borginni
með minna
móti