Eimreiðin - 01.07.1895, Síða 54

134
Jeg verð dálítið að minnast á þá menn, sem framkvæmdu
hegninguna fyrir konungsins hönd, þá hefnd, sem ríkið krafðist;
jeg skal ekki nefna nöfn þeirra, heldur lýsa þeim. Kapteinninn
var hraustmenni og fjörmaður og hafði tekið þátt í tveimur síð-
ustu stríðunum, en honum var svo hjartanlega sama um allt, sem
siðgæði heitir, að hann síðarmeir var ákærður fyrir svo svívirði-
legan glæp, að jeg get ekki nefnt hann á þessum stað; reyndar
var hann sýknaður, en allir vissu, að hann var sekur. Fógetinn
var dæmdur í tiu ára betrunarhúsvinnu fyrir sviksamlega embættis-
færslu; hann var sekur, þegar þeir sátu að miðdegisverðinum hjá
kapteininum; það vissi faðir minn. Hreppstjórinn drukknaði, og
þegar reikningar hans vóru rannsakaðir, kom það fram, að hann
hafði stórsvikið sveitarfjelagið; engum rnanni hefur verið bölvað
eins sárt þar um sveitir sem honum.
Fetta var fyrir rúmum fimmtíu árum. Norvegur hefur tekið
miklum stakkaskiptum siðan.
porst. Gíslason
þýddi.
Niels R. Finsen og uppgötvanir hans.
Snemma á árinu 1894 kom bólan hingað til Kauptnannahafnar,
og varð hún til þess að vekja almennt athygli manna á Niels Fin-
sen. Hann hafði árið áður ritað 2 ritgjörðir; var önnur þeirra um
áhrif ljóssins á hörundiðx, en hin um skaðvæn áhrif bláu og fjólu-
bláu (kemisku) geislanna á líkama dýranna1 2; i ritgjörðum þessum
skýrði Finsen frá nokkrum rannsóknum um bólgu þá eða »Sruna«,
er sólarljósið veldur í hörundi manna og dýra, og leiddi hann rök
að því, að dökki hörundsliturinn, t. a. m. á svertingjum, væri til
þess að vernda þá á móti sólarljósinu. Hann ljet það líka í ljós,
að með því ljósið gæti valdið bólgu í heilbrigðu hörundi, mundi
það auðvitað vera þeim mun skaðlegra fyrir hörundið, er það væri
veikt og kaunum hlaðið, eins og þá, er menn hefði bóluna. Það
væri kunnupt, að það væru einungis bláu og fjólubláu, einkum þó
hinir heiðtjolubláu (ultraviolette) litirnir í ljósinu, eða hinir svo
nefndu »kemisku« geislar, er yllu bólgunni; fyrir því ætti það að
duga, að byrgja fyrir geisla þessa, svo að þeir gætu eigi skinið
á sjúklinginn. Þetta mætti gera með því að hengja þykk rauð
tjöld fyrir gluggana eða með því að nota rautt rúðugler.
1 Om Lysets Indvirkninger paa Huden. Hospitalstidende, nr. 27, 1893.
2 Om de kemiske Straalers skadelige Virkning paa den dyriske Organisme.
Hospitalstid., nr. 44, 1893.