Eimreiðin - 01.07.1895, Blaðsíða 29

109
þá sjálfsagt að færa sjer sem bezt í nyt þessa heimsku mannanna, tóbaks-
græðgina, enda er það og gjört i útlöndum, því fjöldi manna lifir af
tóbaksyrkju, tóbaksgjörð og tóbaksverzlun. Islendingar hafa til þessa
dags einungis fært sjer i nyt tóbaksverzlunina, en tóbaksiðnaði hafa þeir
ekki litið við. Um tóbaksyrkju getur ekki verið að tala á Islandi, því
tóbaksjurtin getur ekki vaxið þar, en tóbaksgjörð gætu rnenn lagt sjer
fyrir hendur, þvi hún getur alveg eins farið fram í Reykjavík eins og
í Kaupmannahöfn og Álaborg eða öðrum stöðum i Danmörku. Það
mætti eins flytja þurkuð tóbaksblaðabindi til Islands frá útlöndum eins
og til annara landa, þar sem tóbak er ekki ræktað, og gera þar úr þeim
þær tegundir, sem mest eptirspurn er eptir hjá landsmönnum. Pá gætu
íslendingar sjálfir haft eigi aillitla atvinnu af þessari miður heppilegu
nautnarfýst sinni og að líkindum einnig talsverðan beinan gróða; en nú
fer allur ágóðinn, beinn og óbeinn, út úr landinu. Þegar litið er á, hve
mikils tóbaks er neytt á Islandi, má fljótt sjá, að hagurinn við íslenzka
tóbaksgjörð gæti numið töluverðu. Árið 1891 var þannig flutt tóbak
til íslands fyrir nálega 1 /4 miljón króna (reyktóbak fyrir 29,049 kr.,
vindlar f. 34,010 kr., neftóbak (40,110 á 1,30) f. 60,165 kr., munn-
tóbak (63,187 ® á 2,00) f. 126,374 kr., eða alls fyrir 249,398 kr.1).
Hve mikið af þessu fje hefði getað lent í vasa landsmanna sjálfra, ef
tóbakið hefði verið unnið á Islandi, er ekki unnt að ákveða nákvæmlega,
en víst er, að það mundi hafa orðið dálaglegur skildingur. Um vindla
mun það láta nærri, að þeir sjeu seldir fyrir hjer um bil helmingi meira
verð en efni það, sem í þá fer, og hefði þvi hagnaðurinn af vindlagjörð-
inni einni numið um 17,000 kr. þetta eina ár. Það er þó sannarlega
ekki svo margbrotin íþrótt að snúa saman vindil, að laghentum Islend-
ingum gæti ekki tekizt að læra hana.
Helgi Jónsson.
Formáli fyrir leikum 1895.
(A. og B. sitja í herbergi A.s og tala saman).
A.: Til skemtunar er fátt um föng,
og fatast gleði í Reykjavík,
og vetrarkvöldin verða löng.
En væri skáldin okkar rík
af andagipt og öðru því,
sem einhver væri slægur í,
þá mundu þau geta glaðað þjóð.
Því gott er að heyra fögur ljóð.
1 Sbr. Stjórnartíðindi C. 1893.