Eimreiðin - 01.07.1895, Blaðsíða 17

97
sjer þá klædda, vóru þeir í fegurstu og dýrustu guðvefjarklæðum,
bláklæddir, en einkum þó rauðklæddir; því sagði Skarphjeðinn:
»sjáið þjer rauðálfinn, sveinar«. Þeir eru auðugir af gulli og
gersemum, eins og Freyr og Njörður, og gátu því gefið mönnum
fullsælu fjár. Þeir hata allt óhreint; því segir um FTelgafell — en
á því var sá átrúnaður, að þangað færi menn í fellið eptir dauðann,
einkum niðjar Þórólfs Mostrarskeggs —, að enginn mátti þangað
óþveginn líta og eigi skyldi þar »álfrek ganga«L Nöfn með orðinu
álf- í þóttu fögur og farsælleg (Alfgeir, Alfhildur o. fl.) og »vel
þykir kent til álfa« (t. d. að kalla mann »brynjálf« í skáldskap)
segir Snorri.
Alfadýrkun og álfablót hafa verið almenn um öll Norðurlönd;
það er um þau talað í fornum sögum bæði í Norvegi og Svíþjóð,
og sýnist svo, sem það hafi verið helzt konur, er stóðu fyrir þeim.
Líkt hefur verið haft á íslandi, enda segir i Kormákssögu frá veizlu,
er ger hafi verið álfum til heilbrigðis manni, og hafi blóði fórnar-
dýrsins verið roðið á álfa-hólinn. Ætíð þótti það hollara að hafa
vináttu þeirra en styggja þá; það gat orðið til óleiks og óláns.
Það er auðvitað, að úr því að álfar eru taldir með ásum,
hafa menn hugsað sjer, að þeim hafi ekki verið mikið gefið um
siðaskiptin forðum daga, og kemur í ljós á einum stað fögur, en
angurblíðu-blandin hugmynd um það; svo segir, að maður einn
hafi vaknað snemma og allt í einu hlegið; hafi hann þá verið
spurður, hvað honum væri hlátursefni, og segist hann sjá mart
skoplegt — maðurinn á að hafa haft ófreskisgáfu—: »margur hóll
opnast og hvert kvikindi býr sinn bagga og gerir fardaga«; þetta
vóru álfar og er auðsjeð, að þeir vildu flýja kristnina. En þeir
flýðu ekki landið og það fór ekki fyrir þeim sem fjelögum þeirra,
Oðni og þeim ásum, aðalgoðunum; þau hurfu, dóu smámsaman;
Hvítakristr sigraði. Vilji maður halda landsvist, verður hann að
hlýða landssið og hlíta landslögum — og það kjöru álfar, eins og
síðar skal verða á drepið.
I ýmsum fornsögnum, sem þó eru ekki eldri en frá síðustu
tímum fornaldarinnar, fer að brydda á því, að enn nánara samband
getur komizt á milli manna og álfa, en áður hafa menn hugsað
sjer, og er það mjög þýðingarmikið stig i islenzku álfatrúnni.
1 »Ganga nauðsynja sinna«; álfrek — það sem rekur álfa í burtu. Það er sú
einasta þýðing orðsins, sem getur komið til greina.
7