Eimreiðin - 01.07.1895, Blaðsíða 44

124
hvergi er um getið í »alheimsins spámannabókum«, hefur gengið
á undan í frelsisbaráttunni og mun enn sýna Evrópu veginn. En
gamla Evrópa lítur óttafullum augum vestur yfir hafið, er hún
situr með erfðaskrá þá í kjöltu sinni, er hún hefur af guðunum
þegið að himni og jörð, og les hana við dagsbrúnina, sem enn
lifir af fornaldarfrægð Grikklands og Rómaborgar. En þegar við
sjáum Vestmenn frjálsa, lýstur niður hjá okkur þeim neista, sem
öllu hleypir í loga, þ. e. frelsishugmyndirnar verða að því báli,
sem ekkert fær framar stöðvað. Þetta er hugsjónin, sem kvæðið
byggist á. En hin síðustu ár hafa sýnt, að hjer er við ramman
reip að draga í Vesturheimi sem í Evrópu, og að járngreipar auð-
valdsins eru hvergi ægilegri en þar. Mundi höf. hafa ort það
kvæði nokkuð öðruvísi nú. »Brautin«, (Eimr. I.) sýnir »framtíðar-
landið«, þar sem harðstjórninni er hrundið, þar sem frelsið og
jöfnuðurinn býr og þar sem sannleikurinn ríkir, og »þjer vinn
jeg, konungur, það sem jeg vinn«, segir höf., en sá konungur er
sannleikurinn. »Bókin mín« sýnir, að þær kenningar, sem mann-
inum eru innrættar í æskunni, villa honum sjónir, þegar fram
dregur á lífsleiðina, og gengur æfin að helmingi til að má þær
burtu. En hjer kemur fram hið sama og á hinurn staðnum: sann-
leikurinn er allt. Þegar lífsbókinni er lokað í síðasta sinn, má
þar ekkert ósatt orð finnast. I kvæðinu »A spítalanum« (Eimr. L)
gengur hann beint á móti allri trú á hinu yfirnáttúrlega. Það er trúin,
sem drepur sjálfstæðið, en býður manni að lúta valdinu; því er
hún einn af hyrningarsteinum ófrelsisins. Þetta kvæði er að skáld-
legri íþrótt eitt af beztu kvæðum Þorsteins; mætti helzt finna það
að því, að hjer hefði hann kveðið sig of heitan; viðburðurinn,
sem kvæðið lýsir, rjettlætir ekki fullkomlega þann dóm, sem hann
kveður þar upp yfir trúnni.