Eimreiðin - 01.07.1895, Síða 42

122
dvalið 12 ár í Khöfn, verður ekki sjeð, að nokkurt þeirra hafi haft
svo bein áhrif á hann, að hann taki þau sjer til fyrirmyndar, þegar
til listarinnar er litið. Hann er ekki bergmáí af neinu þeirra.
Annað er það, að hann flytur okkur margar hinar sömu skoðanir
á lífi og lifskjörum og þau kenna. En strengirnir eru íslenzkir;
þeir eru spunnir heirna hjá okkur og gætu ekki verið spunnir
annars staðar. Þorsteinn er rammíslenzkur í anda, og það er
miklu fremur að ýmsir tónar í kvæðum hans minni á hörpu
Sigurðar gamla Breiðfjörðs, hins alþýðlegasta skálds, sem við höfum
átt, og þeir tónar snerta allt af vissa strengi í brjóstum Islendinga.
Eitt af aðalskilyrðunum fyrir því, að íslenzk kvæði verði alþýðu
eign, verði heimagangar í hugum manna og fái líf og hljóm á
vörum þjóðarinnar, er ljett rím og lipur kveðandi, og i fornöld
setti braglistin einkenni sitt á íslenzkan kveðskap í skáldakvæðunum.
Það er margra alda æfing, sem hefur gefið islenzkunni lipurð og
ljettleik til að dansa eptir hendingum, stuðlum og höfuðstöfum um
dýra bragarhætti. Hún hefur marga hringhenduna ljett stigið og
engin önnur tunga kann þann dans, en það þarf lika íslenzkt eyra
til að njóta hans. Þorsteinn hefur gaman af því að láta ljóðadísina
stíga fyrir sig við og við þessa erfiðu íslenzku dansa. Enginn
hefur kveðið snjallar en hann. í því sambandi má minna á kvæði
svo sem »Lágnœtti« (Stefnir 93). Jeg grip þetta innan úr mörgum
vísum jafngóðum:
Sofnar lóa, er löng og mjó
ljós á flóa deyja;
verður ró um víðan sjó,
vötn og skógar þegja.
Áður brunnu blómamunn
brosin sunnu viður,
nú að grunni út í unn
er hún runnin niður.
Stjörnur háum stólum frá
stafa bláan ósinn
út við sjávar yztu brá
eptir dáin ljósin.
Eða gái menn að hinni. makalausu lipurð í kvæðinu »Lóur« og
»/. maí« (Snf. 92) um þröstinn, t. d.:
Þjer er lagin þögnin ein og horft á æginn efst af grein
þú hefur blæinn haft um vangann allan daginn sumarlangan.
Það er ekki öllum gefið að fara svo með þetta, að það brjáli ekki
hugsunina eða rjetta áherzlu. En þeir einir, sem hafa lag á að
stýra fram hjá þeim skerjum, mega kveða svo, og er þá i sliku
rími mikil list og fegurð. Og korni fögur hugsun fram í þessum
íslenzka búningi, tekur alþýða hana að sjer sem sitt óskabarn.
»Þessu er ekki hnoðað saman« hugsa menn. Formfegurð fylgir
öllum kveðskap Þorsteins, hvort heldur hann yrkir beiskyrt byltinga-
kvæði móti guði og manmjelaginu, eða ljett ljóð um þröstinn á
skógargreininni, og svo er hann vandvirkur, að vart munu finnast
formgallar á nokkru kvæði hans.
Þegar »Örlög guðanna« kom út (Snf. 92), vakti það ekki litla
eptirtekt. Var þar og tekið fastar í vissa strengi, en menn höfðu
átt að venjast í íslenzkum ritum, og þar ráðizt beint að átrúnaði
manna, enda risu þá hárin á prestunum fyrir vestan hafið og