Morgunblaðið - 18.04.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 1908

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Simi 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
SAMSTILL T Á TAK
Á árinu 1967 fluttu Bretar
inn nýjan fisk, frystan
og ísaðan fyrir um 25 millj-
ónir sterlingspunda, en á
sama tíma nam innflutning-
ur þeirra á niðurlögðum og
niðursoðnum sjávarafurðum
um 42 milljónum punda. At-
hyglisvert er, að í síðar-
nefndu tölunni nemur inn-
flutningur á laxi 27 milljón-
um sterlingspunda eða hærri
upphæð en heildar inn-
flutningur á nýjum, ísuð-
um eða frystum fiski.
í*essar tölur gefa að vísu
ekki rétta mynd af fisk-
neyzlunni í Bretlandi vegna
þess að Bretar veiða sjálfir
mikinn fisk, en þó hlýtur að
vekja athygli, að Bretar
flytja meira inn af niður-
soðnum og niðurlögðum sjáv
arafurðum en af nýjum fiski
eða frystum.
Á sama tíma og þróunin
er þessi á Bretlandsmarkaði
kemur í ljós, að stærstu út-
gerðar og fiskvinnslusam-
steypur Bretlands gera ráð-
stafanir til þess að draga úr
þeim hluta reksturs síns sem
snýr að sjávarútvegi. Þannig
hyggst t.d. Ross-samsteypan
auka starfsemi sína á öðrum
sviðum matvælaframleiðslu
og þá sérstaklega kjúklinga-
framleiðslu og önnur stór
samsteypa, sem rekur tugi
togara og 8 verksmiðjutog-
ara, hefur í hótunum um að
hætta rekstri þessara skipa
og selja þau ef ríkið hlaupi
ekki enn frekar undir bagga.
Öll er þessi þróun býsna
athyglisverð fyrir okkur ís-
lendinga. Hún sýnir okkur í
fyrsta lagi að sjávarútvegur
á í erfiðleikum víðar en á ís-
landi og t.d. í Bretlandi er
því haldið fram að ekki sé
hægt að reka fiskveiðar með
hagnaði. í öðru lagi bendir
skipting innflutningsins í
Bretlandi a.m-k. til þess að
neyzla aukizt á ýmsum öðr-
um sjávarafurðum en þeim
sem við framleiðum helzt.
Hér á landi hafa hvað eft-
ir annað orðið miklar um-
ræður um nauðsyn þess, að
auka vinnslu sjávarafurða
til þess að auka vinnu inn-
anlands og verðmæti aflans
til útflutnings. Flestar til-
raunir okkar í þessum efn-
um hafa þó gengið afar illa.
Sfldarverksmiðjur ríkisins
hafa byggt niðurlagninga-
verksmiðju á Siglufirði, en
rekstur hennar hefur ekki
gengið eins vel og æskilegt
væri, og um skeið voru
slæmar horfur um hinar
myndarlegu framkvæmdir
nokkurra einstaklinga í Hafn
arfirði, þótt vonir standi nú
til að sá rekstur komist á
réttan kjöl.
Samt sem áður virðist
þurfa hér nýtt og stórt átak
til þess að auka vinnslu
sjávaraflans innanlands ekki
sízt ef neyzla fer vaxandi á
sjávarafurðum, sem unnar
eru með ýmsum hætti. Hér
er vissulega verkefni fyrir
samtök, sem útgerðarmenn
og fiskverkendur gætu
myndað á breiðum grund-
velli, því að sá tími er liðinn
að einstaklingur eða nokkr-
ir slíkir geti brotið nýjar
brautir í atvinnumálum ís-
lendinga. Til þess þarf sam-
stillt átak margra og þá
búa yfir langri þekkingu og
fyrst og fremst þeirra, sem
reynzlu í sjávarútvegi okk-
ar.
ENDURSKIPU-
LAGNING
BANKAKERFISINS
¥ ræðu sinni á ársfundi
-*• Seðlabankans ræddi dr.
Jóhannes Nordal nokkuð
skipulag bankakerfisins og
benti á, að á síðustu 15 ár-
um hafa þrír viðskiptabank-
ar verið stofnaðir, 40 banka-
útibú verið sett á laggirnar,
þar af 30 utan Reykjavíkur
og 10 í Reykjavík, og 10
sparisjóðir verið stofnaðir,
en 12 verið breytt í banka-
útibú. Síðan sagði dr. Jó-
hannes Nordal:
„Það er því skoðun banka-
stjórnar Seðlabankans, að
tímabært sé orðið að huga
gaumgæfilega að skipulagi
bankakerfisins í ljósi reynslu
undanfarinna ára.. Það
er á engan hátt tímabært að
gera í þessu efni ákveðnar
tillögur, en bankastjórn
Seðlabankans er þeirrar
skoðunar, að æskilegt sé að
hefja athugun á því sem
allra fyrst, hvort ekki sé
hægt að vinna að samruna
bankastofnana hér á landi,
þannig, að í stað 6 viðskipta-
banka nú verði þeir aðeins 3
til 4 að nokkrum árum liðn
um..... Sérstaklega virð-
ist ástæða til að athuga,
hvort ekki sé rétt að fækka
ríkisbönkunum 'úr 3 í 2, t.d.
með sameiningu Búnaðar-
bankans og Útvegsbankans,
en úr þeirri sameiningu ætti
að geta myndast mjög sterk-
ur alhliða viðskiptabanki.
Hliðstæð rök má að sjálf-
sögðu færa fyrir sameiningu
o
IIT ■ a t| iin iirim
vss j Ul w 1 AN UR HEIMI
Gervihnettir tengdir
saman meö sjálfvirkni
Moskvu, NTB. þeir skildir að og héldu báðir
SOVÉZKUM vísindamönnum för sinni áfram á brautum sín-
tókst í gær að tengja saman tvo um. Kvikmyndir voru teknar
gervihnetti úti í geimnum, á með vélum, sem komið hafði
sjálfvirkan hátt og síðan voru I verið fyrir í hnöttunum og með
aðstoð sjónvarps náðust mynd-
irnar til jarðar.
Samkvæmt Rauter-fréttum
frá Moskvu, velta menn þar í
borg fyrir sér, hvort sovézkir
vísindamenn undirbúi nýja rann
sóknarstöð í geimnum. Þetta er
í annað skipti í sögu geimvís-
inda að gervihnettir hafa verið
tengdir saman á sjálfvirkan
hátt. Stjórnmálasérfræðingar í
Moskvu telja sennilegt að Sov-
étmenn muni ef til vill senda
upp þriðja geimskipið og tengja
það hinum tveimur fyrri.
Styðja ákvörðun
Johnsons forseta
Wellington, AP-NTB.
AÐILDARLÖND að varnar-
bandalagi SA-Asíu, Seato, hafa
lýst sig fylgjandi þeirri ákvörð-
un Johnsons, forseta, að tak-
marka að verulegu leyti loftárás-
imar á N-Vietnam. f lok tveggja
daga ráðstefnu Seato-landanna í
Wellington, höfuðborg Nýja Sjá-
lands, sendu þau út yfirlýsingu,
þar sem Bandaríkjaforseta er
heitið stuðningi. Sex Seato-lönd
af átta skrifuðu undir yfirlýs-
inguna, en Frakkland hafði ekki
sent fulltrúa á ráðstefnuna og
fulltrúi Pakistans sagði, að hann
hefði ekki tekið þátt í samningu
textans.
Ráðherranefndin
ákvörðun Johnsons mundi hafa
úrslitaþýðingu um hvort Viet-
nam-stríðinu lyki. Bent var á, að
brezka stjórnin hefði þegar rætt
við fulltrúa stjórnarinnar í
Kreml, og kváðust ráðherrarnir
vonast til, að Sovétríkin gerðu
sitt til að binda enda á stríðið.
Þá var á það bent, að kommún-
istar hefðu aukið árásarstarf-
semi sína í mörgum frjálsum
ríkjum SA-Asíu, og hafa Kín-
verjar mjög ýtt undir þessa starf
semi.
f yfirlýsingu ráðherranna
sagði, að meðan N-Vietnam væri
í fararbroddi hvað árásir snerti
á einstök frjáls ríki, þá styddi
Peking-stjórnin árás á önnur
ríki og þegar um Thailand væri
að ræða þá ynnu þessi tvö lönd
saman.
Eftirlit hert með
pólskiam stúdentum
Varsjá, NTB.
STJÓRNENDUR Varsjár-há-
skóla kynna sér nú feril 1300
stúdenta við skólann, til að at-
huga, hvort þeim verði leyft að
halda áfram námi. Iláskólanum
var lokað í fyrra mánuði sem
mótmælaaðgerð við óleyfileg
fundahöld stúdentanna. Nú hafa
stúdentar farið fram á að hefja
nám aftur og verða þeir að
senda umsóknir til háskólans,
sem gaumgæfir hvort þeim skuli
ieyfð innganga á nýjan leik.
Verður einkum tekið tillit til af-
stöðu stúdenta til aga og reglu-
gerðar skólans.
Tveimur dósentum við háskól-
ann í Krakow hefur verið sagt
upp starfi og þeir reknir úr
kommúnistaflokknum. Þegar
stúdentar í Póllandi efndu til
mótmælaaðgerða á dögunum
urðu átökin einna mest í
Krakow.
Síðan hreinsanir hófust í
Póllandi hefur um fimmtíu hátt-
settum embættiismönnum verið
vísað úr flokknum og reknir
úr starfi. Margir hafa verið af
Gyðingaættum. Að því er AP-
fréttastofan segir hefur verið
skipað á ný í allar þær stöður,
sem þannig hafa losnað. Áber-
andi er, að yngri menn hafa
hlotið stöðurnar, fæstir þeirra
eru meira en fertugir. Virðist
sem pólska stjórnin vilji reyna
að yngja embættismannastétt-
ina verulega, segir AP.
FY UR nokkru rændi
maður nokkur aðalbankann
í Mount Tabor, smábæ í New
Jersev-fylki í Bandaríkjun-
um. Maðurinn var dulhúinn
sem kona, en falin ljósmynda
vél fyrir ofan útgöngudyr
bankans tók af honum þessa
mynd, þegar hann var á leið-
inni út með 12.000 dollara
undir kápunni. Maðurinn
rændi þessari fjárhæð af ein
um gjaldkeranna, sem var
kona, og lokaði hana síðan
ásamt öðrum starfsmönnum
bankans inn á salerni, og
komst unda.
einkabanka án þess að ég
vilji nefna neina ákveðna til
lögu í því efni“.
Hér er vissulega um at-
hyglisverðar hugmyndir að
ræða. Mörgum hefur ofboðið
útþensla bankakerfisins á
undanförnum árum. Fjölgun
banka og bankaútibúa og
mikil fjárfesting bankanna í
stórbyggingum hefur orðið á
sama tíma og sparifjáraukn-
ing hefur orðið mjög tak-
mörkuð. Það virðist því rík
ástæða til að skipulag banka
kerfisins verði tekið til ná-
kvæmrar athugunar, eins og
dr. Jóhannes Nordal hefur
lagt til og kannað hvort
unnt sé t.d. með sameiningu
tveggja eða fleiri banka að
koma við aukinni hag-
kvæmni í rekstri þeirra.