Morgunblaðið - 18.04.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 1908
3
>JOÐLEIKHUSIÐ frumsýnir
laugardaginn 20. apríl n.k.
leikritið „Vér morðingjar”
eftir Guðmund Kamban. Af
því tilefni boðaði Þjóðleik-
hússtjóri til fundar með
blaðamönnum. Sagði Þjóð-
leikhússtjóri, að leikritið
væri sýnt m.a. vegna þess, að
Guðmundur Kamfoan hefði
orðið áttræður 8. júní í sum-
ar, hefði hann lifað. Frum-
sýningin væri hinsivegar á af-
mælisdegi Þjóðleiklhússins 20.
apríl, þá var húsið opnað með
sýningu á Nýársnóttinni eftir
Indriða Einarsson, árið H950.
Gunnar Eyjólfsson, Sigríður Þorvaldsdóttir, Kristbjörg Kjeld og Guðbjörg Þorbjarnardóttir.
björg Þorbjarnardóttir, Gísli
Alfreðsson, Erlingur Gíslason
og Anna Guðmundsdóttir.
Leikmyndir og búninga gerir
Gunnar Bjarnason".
Leikstjórinn, Benedikt
Árnason sagði, að leikritið
væri staðsett í uppsetning-
unni á þeim táma, sem Kamfo-
an skrifaði verkið. Hins veg-
ar væri það ekki bundið tima
eða rúmi. Kamiban fjallaði
þarna um eilífðarvandamál í
í sambúð karls og konu, og
gæti þess vegna gerzt hvenær
sem er. Leikritið kæmi inn á
mjög marga þætti mannlegs
lífs, þótt það virtist einfalt í
sniðum við fyrstu sýn.
frumsýnt á laugarduginn
„Vér morðingjar" er eitt
frægasta verk Kambans'1,
sagði Þjóðleikhússtjóri, „og
hefur oftast verið sýnt, enda
eitt af hans beztu verkum.
Það var fyrst sýnt í Kaup-
mannahöfn 1920 og sama ár
hjá Leikfélagi Reykjavíkur.
Það var aftur sýnt þar 1927,
þegar Kamban kom hingað,
stjórnaði sýningunni og lék
sjálfur aðallhlutverkið. Þá
setti Gunnar Hansen leikritið
á svið hjá Leikfélaginu 1952,
einnig hefur það verið sýnt
af Leikfélagi Akureyrar".
„Þetta er þriðja leikritið,
sem við sýnum hér í Þjóðleik
húsinu eftir Kamfoan. • Við
sýndum „Þess vegna skiljum
við“ 1952 og „Skálholt" var
sýnt á tíu ára afmæli Þjóð-
leikihússins 1960. Við metum
Kamban mikils, og viljum
heiðra minningu hans með
þessum sýningum. Benedikt
Árnason er leikstjóri þessarar
sýningar á „Vér morðingjar".
Leikendur eru Gunnar
Eyjólfsson, Kristbjörg Kjeld,
Sigríður Þorvaldsdóttir, Guð-
Sigríður Þorvaldsdóttir, Guðbjörg Þorbjarnardóttir og Krist-
björg Kjeld.
Gunnar Eyjólfsson og Guðbjörg Þorbjarnardóttir
Vísindadeild NATO veitir 570 þús.
krónur til vísindarannsókna hér
VÍSINDADEILD Atlantshafs-
bandaiagsins hefur veitt styrk
að uppliæð ísl. kr. 570.000,oo til
rannsókna, þá að upphæð isl.
kr. 400.000,oo. Styrkir þessir eru
þættir í vaxandi viðleitni At-
lantshafbandaiagsins að styrkja
rannsóknir, sem niikilvægar telj
ast fyrir fleiri lönd innan sam-
takanna.
Ra-nnsóknarráð rikisins, utan-
ríkisráðuneytið og sendiherra
íslanids hjá Atlantshafsbandalag
inu hafahaft milligön'gu um út-
vegum þessa styrks. Rannsókn-
irnar eru hins vegar fram-
kvæmdar við Rannsóknastofnun
landbúnaðarins. Hefur Ingvi
Þorsteinsson, mag., yfirumsjón
þeirra með höndum, en Gunn-
ar Ólafsson, fóðurfræðinguir,
annast vissa þætti þeirra.
Megintilgangur gróðurrann-
sóknanna er að ákveða beitar-
þol afrétta og anr.ara beitilanda
með það fyrir au'gum að nýta
þau betur en gert hefur verið og
að koma í veg fyrir gnóðuireyð-
ingar.
Rannsóknirnar eru margþætt-
ar og eiga að gefa alhliða upp-
lýsingar um gróður landsins,
eðli hans og ástand og notagi.ldi.
Þau sjö ár, sem unr.ið hefur ver
ið að þessu verkefni, hefur gróð-
ur á nær helmingi af flatarmáli
landsins verið kortiagður. 16
gróðurkort hafa verið gefin út
af afréttarlöndum á Suðurlandi,
og verða gefin út nú í vor, með-
al annars af allri Gullbringu-
sýslu. Gefnar haía verið út all-
margar skýrslur um niðurstöð-
ur rannsóknanna, t.d. um giróð-
urfar og foeitarþol nokkurra af-
rétta á Suðurlandi, plöntuval
sauðfjár, efnamnihald og melt-
anleika úthagaplantna, aðferðir
til gmóðurbreytinga, o.fl.
Þær þýðingarmiklu og við-
tæku rannsóknir, sem hér um
ræðir eru eðlilega fjárf'ekar.
Krefjast mikilla ferðalaga og
mannaihalids á sumrin. Útgáfa
gróðurkorta er einnig kostnað-
arsöm. Rannsóknimar hafa að
sjálfsögðu að mestu verið unn-
ar fyrir opinbert fé. Auk þess
hafa þær verið styrktar af ýms-
um öðrum aðiluim. Styrkir Aí-
lants'hafsfoandaiagsins eru þeir
stærstu, sem fengizt hafa til um-
ræddra rannsókna frá öðrum en
op nberum aðilum, en auk þeirra
má nefna mikilvæga styrki úr
Aðalfundur Fuglaverndarfé-
lags íslands var haldinn í fyrstu
kennslustofu Háskólans laugar-
daginn 30. marz s. 1. ,
Formaður, Pétur Gunnarsson,
forstjóri, flutti ársskýrslu um
starf félagsins á s. 1. starfsári.
Haldnir höfðu verið fimm
fræðslufundir, allir við mjög
góða aðsókn. Farnar voru tvær
fræðsluferðir undir stjórn Árna
Waag.
Eftirlit var haft með arnarvarp
stöðvum, og á vegum felagsins
eftirlit með svæðunum. en á
nökkrum stöðum leigði félagið
landsvæði, þar eð arnarvarp
Vísindasjóði, Menningarsjóði og
Landgræðslusjóði. I vetur hef-
ur einnig borizt fjármiagn til
rannsóknanna frá sýslufélögum,
sem þannig stuðla að þvi að nið
urstiöður og gróðuirkort af svæð-
um þeirra birtist sem fyrst.
Með því fjármagni, sem þann
ig hefuT fengizt, hefur þessum
mikilvægu rannsóknum miðað
vel áfram. Hinn myndarlegi
styrkur, sem Atlantshafsbanda-
lagið hefur nú veitt öðru sinni,
verður þeim til mikils framdTátt
air.
(Frá Rannsóknarráði ríkisins).
myndi þar misfarast vegna nær-
liggjandi hlunnindanytja. Lagði
formaður áherzlu á að í engu
mœtti til slaka um þetta næstu
árin eða jafnvel áratugi ef arnar
stofninn á að komast yfir þá
hættulegu lægð sem hann nú
er í.
Þakksði formaður Birgi Kvar-
an fyrir hina ágætu bók Haf-
örninn, sem hann taldi myndi
auka áhuga og virðingu á náttúru
friðun.
Þá skýrði formaður frá að
stjórn félagsins foefði Iheiðrað
Ástu Eggertsdóttur Fjeldsted,
Framhald á bls. 21
Fuglaverndunarfélagið
heiðrar konu á Isafirði
STAKSTEIHAR
i
t
Hrokaíull afstaða?
Þjóðviljinn birti forustugrein
hinn 10. apríl s.l. um kynþátta-
óeirðirnar í Bandaríkjunum og
fjallar það m.a. um skrif Morg-
unblaðsins um þau mál. f því
sambandi segir blaðið: „Morgun
blaðið segir ... í heldur ves-
ældarlegri forustugrein um at-
burðina í Bandarikjunum, að
vandamálið sé „svo djúpstætt og
rótgróið að það þarf þrotlaust
starf margra kynslóða til að
leysa það“. Þarna túlkar Morg-
unblaðið afstöðu hinnar hroka-
fullu bandarísku auðstéttar og
valdakerfis hennar.“ Vegna þess-
ara ummæia í forustugrein Þjóð-
viljans er ástæða til að fjalla
nokkuð um þá fullyrðingu blaðs
ins að afstaða Morgunblaðsins
sé „hrokafull" og sé hin sarna
og „banðarískrar auðstéttar". •
Þríþætt vandamái
Vandamál svertingjanna I
Banðaríkjunum er fyrst og
fremst þríþætt. I fyrsta lagi
sprettur það af rótgróinni and-
úð hvítra manna á svörtum og
fyrir okkur, sem búum í einu
Norðurlandanna er hollt aðhafa
í huga, að fáir hvítir menn £.'
Bandaríkjunum eru svertingjum
jafn andsnúnir og einmitt fóik
af norrænu bergi brotið. f öðru
lagi sprettur vandamálið af ó-1
hugnanlegri fátækt, sem gífur-1
legur fjáraustur hefur ekkl
megnað að eyða og í þriðja lagi
er orsökin menntunarskortur
sem er svo rótgróinn, að jafn- ;
vel þótt börn fjögurra ára göm-
ul, annað hvítt, hitt svart, séu
tekin saman og búin undir i
skólagöngu, stendur svarta barn
ið oftast langt að baki hinu
hvíta, þegar að skólaskyldu kem
ur. Þetta hlutskipti svartra
mann í Bandaríkjunum er slík-
ur blettur á hinu volduga lýð-
ræðisríki að ekkert verkefni má
sitja í fyrirrúmi fyrir því að
bæta þann hlut. Þjóðviljinn heid
ur því fram, að hægt verði að
leysa þetta vandamál á skömm-
um tíma ,ef gerbreyting verður
á afstöðu hins hvíta hluta banda
rísku þjóðarinnar. Því miður er
þetta fullmikil bjartsýni. Jafn-
vel þótt slík hugarfarsbreyting
yrði, er umfang vandamálsins
svo gífurlegt, að menn hljóta
að standa agndofa frammi fyrir
því. Ef leiðarahöfundur Þjóð-
viljans gengi um fátækrahverfi
negra í bandarískum stórborg-
um mundi hann fljótlega kom-
ast að raun um, að fátæktin ein
verður ekki þurrkuð út á skömm
um'tima, jafnvel þótt hinirhvítu
þegnar Bandaríkjanna tækju all
ir höndum saman um það og
fjárveitingar yrðu margfaldað-
ar. Og ef leiðarahöfundur Þjóð-
viljans kynntist menntunar-
aðstöðu svarta fólksins í Banda-
ríkjunum og þeirri staðreynd
sem að ofan getur um
hvíta barnið og það svarta
mundi hann fljótlega kom-
ast að raun um að það vanda-
mál, sem raunverulega er for-
senda fyrir lausn annarra þátta
málsins, verður ekki leyst á
nokkrum árum, einum áratug,
eða nokkrum áratugum. Þa®
verður ekki til hlýtar leyst
nema i tíð tveggja eða jafnvel
þriggja kynslóða. Engum er
þetta betur ljóst, en einmitt for-
ustumönnum blökkumanna i
Bandaríkjunum. Það sem mestn
skiptir er hins vegar að ráðist
verði að rót vandans með öll-
um þeim ráðum sem voldugasta
ríki heims hefur tiltæk. Gífnr-
yrði og glamur leysa ekki þetta
vandamál heldur þrotlaust
starf, skilningur og þolinmæðL