Æskan - 01.12.1972, Side 40

Prent-
listin

PrentsmiSja Gutenbergs, endurbyggS samkvæmt sögulegum heimildum.
Jóhann Gutenberg hefur verið talinn
höfundur prentlistarinnar. Það helzta,
sem vitað er um hann, er þetta:
Hann fæddist I Mainz i Þýzkalandi
nálægt 1397, og dó á sama stað árið
1468. Ættarnafn föður hans var Gánz-
fleisch, en ættarnafn móðurlnnar var
Gutenberg, og tók hann sér það nafn.
Árið 1421 fór hann ásamt foreldrum
sinum frá Mainz og til Strassburg. Þar
tgn ínfóiiíiœ öílHtio fn öílcr-
no mönítíaltgii ílli^ f • íuBa-
Jitío atttÍfgumiöDnnmattó
imrnomnuismtratorniptia
mtt tö jOEr jDEÍraíí ira-íöra*
pifótmrtatn íajrántifiEiraitt
aij rtgrtm jirrpimú-3£»í Etgo tf*
IttlannraCeöíbítrrcfprás ocr*
0T3 jpfi: inUoite fapmraá ntf
jmpmtu ttgnráa* £>3igite Iu
mtafaptrará: onratsqlnptf*
Ó8 ípfrá-Cuíö tft ará fajnfaa
ttqmaiWTOöfí fadafurtftcá
i uon aböonoara a noöia fa*
nararatalrá: fitö abítráíona*
SiSa úr biblíu Gutenbergs.
gekk hann 1 félag við mann, er hét
Andreas Dritzehn, en seinna gekk hann
í félag við Hans Riffe og ráku þeir fé-
lagar speglagerð. En fyrirtækið gekk
stirt og gaf lítið af sér. Fór þá Guten-
þerg aftur til Mainz árið 1444. Og þar
var það, sem hann fékk lánað fé hjá
æruverðugum borgara Johannesi Fust
til þess að geta unnið að tilraunum,
sem talið er að hafi verið prentun með
prentletri úr steyptum blýstöfum.
Letrið gerði hann á þann hátt, að
hann bjó til upphækkaða stafi i endan-
um á málmkeiiu og sló þá inn f annan
málm, svo þar myndaðist mót af gerð
bókstafsins. ( það mót var svo hægt
að renna blýi og gera stafi svo marga
sem vera skyldi, er notaðir yrðu við
prentun.
Fimm árum eftir að Gutenberg hafði
komið þessari leturgerð sinni á, urðu
þeir óvinir hann og Fust, sem Iánað
hafði honum fé, og varð Gutenberg
dæmdur til þess að greiða skuldina og
láta- Fust og félaga hans Schöffer fá
verkstæði sltt og áhöld upp i skuldina.
En af réttarskjölum f þvf máli verður
einmitt ráðið, hvað það var, sem Gul-
enþerg hafði með höndum. Þeir Fust
og Schöffer héldu svo prentun áfram
og mun fyrirtæki þeirra hafa blómgazt.
En ferill Gutenbergs er allur óljósari
eftir þetta.
Ekkl er vitað með vissu um neitt, er
Gutenberg hafi prentað, þvf engin bók
er til með nafni hans. En elztu prentuð
rit, sem til eru frá þeim tfmum, eru af-
látsbréf tvö frá 1454 og 1455. En fræg-
ust frá þessum árum er Biblia, sem talið
er, að Gutenberg hafi prentað.
Til íslands barst prentlistin árið 1530.
Var það Jón Arason biskup, sem setti
þá upp prentverk á sjálfu biskupssetr-
inu að Hólum.
Elzta mynd sem til er af Gutenberg.
38