Morgunblaðið - 10.03.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1918
59. TBL. 88. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 10. MARS 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Bondevik biðst lausn-
ar fyrir stjórnina
Ósló. Morgunblaöið.
KJELL Magne Bondevik, forsætis-
ráðherra Noregs, mun í dag biðjast
lausnar fyrir ríkisstjórn sína eftir
að stjórnarandstaðan felldi tillögu
stjórnarinnar, sem lögð var fram til
að girða fyrir hugsanlegar breyt-
ingar á Iöggjöf um umhverfismál.
Tillögunni var ætlað að koma í veg
fyrir að byggð yrðu gasraforkuver í
Noregi. Ríkisstjórnin hefur beitt
sér gegn byggingu slíkra orkuvera
vegna mengunar sem hún segir
hljótast af þeim en stjórnarand-
staðan styður áform um byggingu
þeirra. Deilt hefur verið um hvort
breyta þurfi reglum um losun gróð-
urhúsalofttegunda til að hægt sé að
starfrækja slík orkuver í landinu.
Ails greiddi 81 þingmaður á
norska Stórþinginu atkvæði gegn
tillögu ríkisstjórnarinnar en 71
þingmaður studdi hana. Bondevik
hafði áður lýst því yfir að fengi til-
lagan ekki meirihluta atkvæða
þýddi það að stjórnin færi frá. Var
tillagan lögð fram með þeim skil-
mála að synjun hennar jafngilti
vantrausti á ríkisstjórnina. Alls
hafa 11 norskar ríkisstjómir neyðst
til að láta af völdum í Noregi í kjöl-
far tillagna af þessu tagi síðan 1905.
Vill að Stoltenberg fái umboð
„Ríkisstjórn Miðjuflokksins get-
ur ekki tekið ábyrgð á stjórn lands-
ins við þessar aðstæður,“ sagði
Bondevik, eftir að ljóst var orðið að
tillaga ríkisstjórnarinnar nyti ekki
AP
Kjell Magne Bondevik, fráfar-
andi forsætisráðherra Noregs, í
Stórþinginu í gær.
stuðnings á Stórþinginu. „Ég mun
taka afleiðingum þessa og breyta
samkvæmt því.“
Bondevik réðst jafnframt á
Verkamannaflokkinn, sem er
stærsti stjórnarandstöðuflokkur-
inn, og sagði að hann hefði enga
stefnu í umhverfismálum. Aðrir
þingmenn úr röðum stjórnarflokk-
anna sökuðu í gær Verkamanna-
flokkinn um að hafa lagst gegn til-
lögunni til að komast sjálfur í
stjórn.
Þrátt fyrir þetta tilkynnti Bonde-
vik í gær að hann hygðist leggja til
við Harald Noregskonung að Jens
Stoltenberg, formanni Verka-
mannaflokksins, yrði falið umboð til
stjórnarmyndunar.
Gasraforkuver
ígagnið 2004-5
Deilan um gasraforkuver í Nor-
egi hefur staðið síðan 1994 er ríkis-
fyrirtækin Statskraft, Statoil og
Norsk Hydro mynduðu hlutafélag,
Naturkraft AS, um byggingu orku-
vers sem gæti nýtt gas sem er
aukaafurð olíuvinnslu Norðmanna á
Norðursjó. Andstaða við byggingu
gasorkuvera hefur lengi verið eitt
helsta baráttumál Miðjuflokksins
en þeir sem eru hlynntir því að
byggja gasraforkuver hafa bent á
að af þeim stafi minni loftmengun
en af dönskum kolaraforkuverum
sem sjá fyrir hluta af raforkuþörf
Norðmanna.
Fulltrúar norskra náttúruvernd-
arsamtaka lýstu í gær yfir andstöðu
við væntanlega ríkisstjórn Verka-
mannaflokksins og áform hennar
um byggingu gasraforkuvera. Tals-
menn gasfyrirtækja sögðust á hinn
bóginn líta á úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar í Stórþinginu sem merki um
að hefjast mætti handa um bygg-
ingu gasraforkuvera. „Við reiknum
með að fyrsta gasraforkuverið
verði komið í gagnið á árunum 2004
eða 2005,“ sagði upplýsingafulltrúi
Naturkraft AS í gær.
McCain og
Bradley úr leik
Washington. AP.
JOHN McCain, öld-
ungadeildarþingmaður
frá Arizona, tilkynnti í
gær að hann hefði
dregið sig í hlé f barátt-
unni um að hljóta út-
nefningu Repúblikana-
flokksins vegna
kosningatil embættis
forseta Bandaríkjanna
næsta haust. Ákvörð-
unar McCains hafði
verið vænst eftir að
hann tapaði fyrir keppi-
nauti sfnum George W.
Bush í forkosningum í
níu ríkjum Banda-
ríkjanna á þriðjudag.
„Eg er ekki lengur
virkur þátttakandi í
slagnum um að hjóta
útnefningu flokks míns
sem forsetaframbjóð-
andi,“ sagði McCain í
gær. „Meirihluti kjós-
enda Repúblikana-
flokksins hefur gert
skýra grein fyrir því að
hami styður Bush ríkis-
stjóra. Eg virði ákvörð-
un hans.“
McCain sagðist ekki hafa dregið
framboð sitt til baka, heldur aðeins
dregið sig í hlé og myndi áfram
reyna að ná fram helstu stefnumál-
um sínum.
Frambjóðandi Demókrataflokks-
ins, Bill Bradley, tilkynnti í gær
formlega að hann hefði hætt við að
McCain lýsir því yfir að hann hafi dregið sig í
hlé frá prófkjörsbaráttunni í gær. Kona hans,
Cindy McCain, styður við bakið á honum.
sækjast eftir útnefningu flokksins.
Hann lýsti samtímis yfir stuðningi
við A1 Gore, núverandi varaforseta,
sem bar sigurorð af Bradley í öllum
15 ríkjunum þar sem flokkurinn
efndi til forkosninga á þriðjudag.
Bradley útilokaði hins vegar að
hann yrði varaforsetaefni Gores.
AP
Ungir Palestínumenn í Shati-flóttamannabúðunum á Gaza-svæðinu
mótmæla friðarviðræðum Isracla og Palestínumanna í gær.
Uppkast að samn-
ingi tilbúið í maí
Sharm EL-Sheik. AP, Reuters.
HOSNI Mubarak, forseti Egypta-
lands, sagði í gær að hann væri von-
góður um að Israelum og Palestínu-
mönnum tækist að ljúka endanlegu
friðarsamkomulagi fyrir haustið.
Mubarak lét svo ummælt eftir fund
sinn með Ehud Barak, forsætisráð-
herra Israels, og Yasser Arafat, leið-
toga Palestínumanna, sem haldinn
var við Rauða hafið í gær. Fundurinn
vai' boðaður í framhaldi af viðræðum
leiðtoganna fyrr í vikunni sem bundu
enda á fimm vikna kyrrstöðu í friðar-
ferlinu. Viðræður þjóðanna hafa
staðið með hléum í sex ár og eru nú
taldar líkur á að þær verði senn til
lykta leiddar.
Upphaflega var gert ráð fyrir því
að uppkast að friðarsamkomulagi
yrði tilbúið um miðjan febrúar en
vegna ágreinings þjóðanna, m.a. um
afhendingu Israela á landsvæðum á
Vesturbakka Jórdan-ár til Palest-
ínumanna, náðist það markmið ekki.
Nú hefur verið ákveðið að stefna að
því að ljúka uppkasti í maí. Friðar-
viðræðum þjóðanna verður fram
haldið í Washington í næsta mánuði.
Dönsk bjóðaratkvæðagreiðsla um EMU í lok september
Stöðugleiki ein
helsta röksemdin
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
„MEÐ nýjum kjarasamningum
hefur verið lagður einstæður
grundvöllur að stöðugleika næstu
fjögur árin og með honum hafa að-
ilar vinnumarkaðarins lagt sitt af
mörkum. Nú komum við með okkar
framlag til stöðugleika," sagði Poul
Nyrup Rasmussen forsætisráð-
herra er hann tilkynnti á blaða-
mannafundi í Kristjánsborgarhöll í
gærkvöldi að þjóðaratkvæða-
greiðsla um aðild Dana að Efna-
hags- og myntsambandi Evrópu,
EMU, færi fram 28. september
næstkomandi. „Ég vonast eftir og
trúi á já,“ sagði Nyrup.
51% Dana hlynnt aðild
Forsendan er þó að aukaþing
danskra jafnaðarmanna 30. apríl
samþykki aðild, en engum dettur
annað í hug en að svo verði. And-
stæðingarnir hafa þegar mótað
slagorð sín og röksemdir. „Fyrir
krónuna og föðurlandið“ er slagorð
Danska þjóðarflokksins, helsta
EMU-andstæðingsins á hægri
vængnum.
Orð forsætisráðherra tóku af all-
an vafa um framvinduna næstu
mánuði eftir vangaveltur fram og
til baka, sem staðið hafa síðan í
september, eftir að danska stjórnin
ákvað að beita sér fyrir umræðum
um aðild að EMU. Mikilvægur lið-
ur í niðurtalningunni fram til 28.
september er afstaða flokks for-
sætisráðherra, Jafnaðarmanna-
flokksins. Formlega er samþykki
hans ekki nauðsynlegt, en í raun
verður forsætisráðherra að hafa
samþykki flokksins fyrirliggjandi.
Með því að flýta flokksþinginu,
færa það fram til 30. apríl í stað
þess að halda það í haust, fæst mik-
ilvæg forsenda fyrir áframhaldinu.
Formlega séð þarf danska þjóð-
þingið að samþykkja aðild áður en
til atkvæðagreiðslu kemur og þar
er tryggur meirihluti fyrir aðild.
Meðal almennings blæs einnig byr-
lega fyrir aðild. Skoðanakönnun,
sem PLS-Consult og Berlingske
Tidende birtu í fyrradag sýnir að
51 prósent Dana er hlynnt aðild, 35
á móti og 13 prósent óráðnir.
Líkt og forsætisráðherra nefndi
Bendt Bendtsen, formaður íhalds-
flokksins, þörf á stöðugleika sem
helstu rökin fyrir EMU-aðild. Fyr-
ir honum liggur nú að sannfæra
sem flesta af þeim tuttugu prósent-
um flokksmanna, sem eru tor-
tryggnir á aðild. Meðal borgara-
legu flokkanna kvað almennt við að
ákvörðun væri fyrir löngu orðin
tímabær.
Fyrir krónuna
og föðurlandið
Pia Kjærsgaard, leiðtogi Danska
þjóðarflokksins, sagði mótrök síns
flokks vera að nauðsyn væri að
berjast gegn aðild til að varðveita
krónuna og sjálfstæðið. „Fyrir
krónuna og föðurlandið“ er okkar
slagorð, sagði Kjærsgaard. A
vinstrivængnum, þar sem mest er
af andstæðingum, voru ýmsir á að
stjórnin hefði brotið loforð um að
aðild væri ekki tímabær nema eitt-
hvað mikið bæri við.
MORGUNBLAÐK) 10. MARS 2000